วันเสาร์ที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2541

2541-09-26 พุทธสถานสกุลสงน้อย (หมิงเฉิง) จ.ตาก


PDF 2541-09-26-หมิงเฉิง #17.pdf

#งานบุกเบิก  #ความศรัทธา  #ความลังเลสงสัย  #โลภโกรธหลง  #เปิดหมิงเฉิง 


วันเสาร์ที่ ๒๖ กันยายน พุทธศักราช ๒๕๔๑         พุทธสถานสกุลสงน้อย  บ.แม่ระวาน จ.ตาก
                                                          สาธุชนกราบขอประทานพระโอวาทชี้แนะ

  กาลเวลาล่วงเลยมาสางเป็นสาย           จากเด็กน้อยเคยสบายกลายทุกข์ขม
ความสุขไหนจะจีรังไร้ทุกข์ตรม                ขอน้องข่มใจคิดด้วยปัญญา
                   เราคือ
  องค์ประธานคุมสอบสามภูมิ                        รับบัญชาจาก
พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา                      ลงสู่พุทธสถาน    เคียมคัล
องค์มารดา              ถามน้องพี่ชายหญิงสราญฤๅ
                            ขอทุกคนจิตสงบฟังคำเรา     ฮวา   ฮวา

  ด้วยเวลาแห่งชีวิตผ่านรวดเร็ว              เป็นเปลวเทียนหลอมตนเองย่อมสูญสิ้น
เวลาที่ผ่านได้ใช้ทั้งดื่มกิน                      เป็นอาจิณแล้วคุณค่าสร้างหรือไม่
คิดแต่ว่าตนเองปุถุชน                         คิดผู้คนสร้างคุณค่าพุทธะได้
บำเพ็ญตนสะอาดเกลี้ยงทั้งกายใจ           ทั้งนอกในไร้มลทินธุลีแฝง
ในบัดนี้โอกาสดีรู้ทางกลับ                    ขอให้นับชีวิตนี้กี่ปีคง
ขอให้รู้ฝึกตนทางสายตรง                     ด้วยใจคงความศรัทธาไม่ลังเล
เวียนเกิดดับเกิดตายมาหลายภพ             ขอคิดจบวนเวียนบ่วงกรรมนี้
ขอให้รู้ใช้เวลาที่ตนมี                           ใช้ชีวิตให้พอดีพอสมควร
ฟ้าส่งมาสายทองนาวาแกร่ง                  จงใจแข็งต่อกิเลสที่ยั่วเย้า
ด้วยทุกคนเป็นพุทธะแต่ก่อนเก่า              ฟื้นญาณเราจากอับแสงคืนสว่าง
ในวันนี้เป็นวันแรกประชุมธรรม                  ขอให้นำจิตใจใส่ใจยิ่ง
สละเวลาด้วยตั้งใจศรัทธาจริง                   แลตั้งใจทิ้งกิเลสที่รังควาน
หากจิตใจใสสะอาดนิพพานใกล้                หากกายได้เบาใสคืนสู่ฟ้า
ธรรมะแท้ปฏิบัติแท้ไม่ลวงตา                    วิริยะนำพาคืนบ้านเรา
อันปฏิบัติเกิดขึ้นจากเข้าใจแล้ว                 น้องลงแรงมิคลาดแคล้วศึกษาก่อน
แม้ชีวิตที่เป็นอยู่ดิ้นรนร้อน                       แต่จงผ่อน ณ ใจให้เบาดี
ในสองวันจงตั้งใจมาให้ครบ                     ประชุมจบนำเวไนยให้คืนบ้าน
วัฏสงสารเป็นที่สุดแห่งทรมาน                   อย่าปล่อยผ่านเพราะตนไม่สละเวลา
น้องต่างมีบุญสัมพันธ์กับพุทธะ                 อย่าลดละต่อการเดินแห่งเวลา
ด้วยใจตนน่ากลัวยิ่งเปลี่ยนเร็วหนา             ขอรู้ค่าธรรมที่รับเกินประมาณ
ขอตั้งใจอยู่ให้ครบทั้งสองวัน                    เวลาผ่านอายุมากไม้ใกล้ฝั่ง
ตนวันนี้ยังมีซึ่งพลัง                               ขอให้ยังรู้บำเพ็ญเจริญไกล
อย่าได้คิดสองสามใจไว้ลังเล                    อย่าหักเหเพราะคำคนนั้นลือเล่า
ขอศึกษารู้แจ้งเองอย่าดูเบา                     แล้วเร่งก้าวให้ท่วงทันอย่าช้าเกิน
ในวันนี้มิกล่าวความให้มากไป                  ศิษย์พี่นั้นรับบัญชามาคุมชั้น
ขอศิษย์น้องยิ่งนานวันยิ่งเลื่อนขั้น               สลัดคราบปุถุชนนั้นสู่พุทธะ
จงรักษาพุทธระเบียบให้จงดี                    บรรพชนมีอยู่ร่วมส่งกุศล
ตั้งใจฟังให้เข้าใจสู่แยบยล                       จงเป็นคนนำบรรพชนสู่นิพพาน
                                                    จรดวางพู่กันลงยืนข้างเคียง
                                                                                    ฮวา  ฮวา  หยุด




วันเสาร์ที่ ๒๖ กันยายน  พุทธศักราช ๒๕๔๑       พุทธสถานสกุล สงน้อย  บ.แม่ระวาน จ.ตาก
พระโอวาทพระนาจา

  งานบุกเบิกต้องเหน็ดเหนื่อยมิได้พัก             ผู้เป็นหลักเสียสละเมตตาล้วน
หว่านเมล็ดใช้เหงื่อรดสองมือพรวน                รู้นิ่มนวลและเข้มแข็งตามโอกาส
                   เราคือ
  ¶} ¸ô ¥ý ¾W  (ไคลู่เซียนฟง)          รับบัญชาจาก
พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา                      ลงสู่พุทธสถาน   แฝงกายกราบ
องค์มารดาแล้ว                             ถามศิษย์น้องทุกท่านสบายดีไหม

  บุกเบิกนำถากถางทางสะดวก                  มิลวกลวกหรือถือมั่นปรารถนา
ปัญหารู้นำพลิกแพลงเรื่องนานา                   อารมณ์มาขัดใจไม่ขัดตาม
อยู่ร่วมกันสำรวมน้อยประมาทยิ่ง                 ใหญ่ยิ่งกว่าสิงขร[๑]อย่ามองข้าม
กระดาษไฟจะมากน้อยต้องลาม                  ครองพยายามตั้งใจดั่งปองเลิกวน
ขัดเกลาจิตทีละหน่อยย่อมสำเร็จ                  ความรู้เข็ดสามารถพาบำเพ็ญพ้น
กระจ่างบวกลงแรงกำเนิดปลายต้น               เสมอเหมือนกล้าได้ฝนรุดเติบโต
เวลาแห่งชีวิตคนนั้นสั้นนัก                         โลภโกรธรักตัดแล้วตามอาวุโส
บำเพ็ญอย่างเรียบง่ายไม่อวดโอ้                   แลมิโล้ตามลมแห่งชะตา
                                                                                         ฮิ  ฮิ   หยุด



          เบื่อไปไยชีวิตดีดี  ประหนึ่งราตรีรอแสงยาวไกล  เนิ่นนานล้าแล้วไม่หยุดทุกข์ใจ  เชื่อไหมลองปล่อยดู
          คนบางคนเป็นทุกข์ทั้งใจ  ปอดไปไยความทุกข์ก็ครู  จะล้มไม่ล้มเดินโยกเหมือนปู  โปรดสู้สู้ดูก่อน
*        เพราะรักตนเองจนเกินไป  จึงหลงจนใจ จึงทุกข์มิผ่อน  หนีความจริงหิงสา[๒] พาจร  หากผิดก็จะผ่อนผัดเหมือนเคยมา
          ผิดหน่อยทุกวันสั่งสมเคยชิน  ติดปีกบินไม่พ้นชะตา  ต้องขวัญหนีหายชีพแค่พริบตา  อย่าช้าบำเพ็ญเถอะ
เพลง : ต้องกล้าสู้ความจริง
ทำนองเพลง : เต่ากับกระต่าย




พระโอวาทพระนาจา

(.บรรยาย : งานประชุมธรรมเป็นงานที่จัดขึ้นร่วมกันระหว่างฟ้าดินและมนุษย์ จึงสั่นสะเทือนไปถึงสามภพ)
แล้วอะไรที่สั่นสะเทือนถึงสามภพ มีแต่ความไม่ดีสั่นสะเทือนไปถึงสามภพใช่หรือไม่ (ไม่ใช่แล้วคำกล่าวที่ว่าต้องทำให้สั่นสะเทือนไปถึงสามภพนั้นทำอย่างไร (ทำความดี) แล้วเคยคิดว่าทำความดีทำให้โลกนี้สั่นสะเทือนได้หรือเปล่า สิ่งที่สั่นสะเทือนนี้ไม่ใช่แผ่นดิน ภูเขา หรือบ้านที่สั่นสะเทือนนะ แต่ต้องทำความดีแล้วสั่นสะเทือน แล้วความชั่วร้ายสามารถทำให้โลกนี้สั่นสะเทือนหรือสั่นสะเทือนไปถึงสามภพได้หรือเปล่า
ถ้ามีผู้ที่คิดร้ายต่อท่านคนหนึ่ง เขามีอำนาจและมีอาวุธร้ายอยู่ในมือ เขาก็สามารถทำให้โลกทั้งโลกสั่นสะเทือนได้ใช่หรือเปล่า ตัวเรายืนอยู่เฉยๆ ก็สั่นสะเทือนได้เหมือนกันหรือที่เรียกว่าอกสั่นขวัญแขวนใช่หรือไม่ เอาเป็นว่าไม่ต้องคิดไกลถึงสามภพ ถ้าเราทำดีจิตใจก็อิ่มเอิบสบายใจ แต่ถ้าเราคิดทำความชั่วทำเรื่องเลวร้ายตัวเราก็ไม่สบายใจ เพราะเราทำความชั่วทำสิ่งไม่ดีไว้ ใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นเราอยากมีชีวิตอยู่อย่างอิ่มเอิบใจสบายใจ เราก็ต้องรู้จักหมั่นทำความดี และหลีกหนีสิ่งที่ชั่วร้ายทั้งหมดทั้งสิ้น สิ่งใดที่ทำให้ไม่สบายใจเราก็ต้องเลิกทำเสียใช่หรือไม่ (ใช่แต่ทุกวันนี้ทุกคนหันหน้าหรือหันหลังให้กับความดีกัน ถ้าให้มาฟังธรรมะก็บอกว่าเดี๋ยวก่อนๆ ขายของก่อน แล้วแบบนี้จะเรียกว่าเราเลือกหันหน้าให้กับความดีหรือหันหลังให้กับความดีกัน 
ถ้าเรามีที่ดินอยู่ผืนหนึ่งและคิดอยากจะปลูกพืชพันธุ์ชนิดหนึ่ง การจะบุกเบิกถากถางปลูกพืชพันธุ์อย่างที่เราต้องการนั้น จะต้องใช้พละกำลังอย่างมาก และความตั้งใจอย่างสูงส่งใช่หรือไม่ (่ใช่และกว่าจะทำจนกระทั่งสำเร็จ เราก็ต้องฝ่าฟันอุปสรรคนานัปการ  คนทุกคนต่างมีจุดมุ่งหมายในการที่จะทำอะไรให้กับชีวิตของตนเอง แต่อยู่ที่ว่าจุดมุ่งหมายนั้นทำไปเพื่อใคร บางคนนอกจากชีวิตของเขา เวลาที่เขาสละไป หรือจุดมุ่งหมายที่เลือกทำนั้นไม่ใช่เพียงเพื่อตัวเขาคนเดียว แต่เขาทำเพื่อให้ผลประโยชน์ต่อผองชนและผู้อื่นด้วย คนเช่นนี้เป็นคนที่น่ายกย่องใช่หรือไม่ (ใช่เพราะเขาไม่ได้คำนึงถึงแต่ตนเองอย่างเดียว เขามีชีวิตอยู่เพื่อผู้อื่นด้วย คนเช่นนี้เป็นคนที่มีประโยชน์ แม้จะเหนื่อยเท่าไร แม้จะลำบากเท่าไร แต่สิ่งที่เขาทำก็เพื่อคนอื่นด้วยไม่ได้ทำเพียงเพื่อตัวเอง การทำเช่นนี้เป็นสิ่งที่น่ายกย่อง แต่คนที่จะเห็นผลของคนคนหนึ่งที่ได้เสียสละ ต้องใช้เวลาพอสมควรใช่หรือไม่ (ใช่ถึงจะได้ผลสำเร็จตามที่ตนเองต้องการ งานบุกเบิกก็เช่นเดียวกัน เวลาเราต้องการกระทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หากเรามุ่งมั่นจะกระทำอย่างมีจุดมุ่งหมายมีความแน่วแน่ เป็นธรรมดาที่ต้องมีข้อทดสอบไม่มากก็น้อย เพื่อดูความมุ่งมั่น ความแน่วแน่ การเสียสละและความตั้งใจจริงของเขาว่ากระทำเต็มที่หรือเปล่าใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าเขาฝ่าฟันความยากลำบากได้ ผลสำเร็จย่อมกลับมาหาเขาไม่ช้าก็เร็วใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นจำไว้อย่างหนึ่งว่าคนเราเมื่อจะทำความดี หรือจะทำงานสิ่งใดก็ตามเพื่อมุ่งไปให้ถึงฟากฝั่งแห่งความสำเร็จ เป็นธรรมดาที่จะต้องเผชิญความยากลำบาก จึงมีคำกล่าวว่า ขมก่อนแล้วหวานจึงตามมา ดีกว่าหวานแล้วต้องมาขื่นขมภายหลัง ใช่หรือไม่ (ใช่)
งานบุกเบิกนอกจากลงแรงแล้วจะต้องอดทนไม่ย่อท้อ ไม่ว่าเราจะทำงานอะไร จะบุกเบิกถากถางที่หรือถากถางเพื่อทำงานอะไรสักอย่างหนึ่ง ข้อแรกเราต้องมีจุดมุ่งหมายในการที่จะทำก่อน ข้อที่สองต้องมีความอดทนไม่ย่อท้อ ข้อที่สามต้องมีจิตใจเมตตาเสียสละอย่างไม่เคลือบแฝงด้วย เมื่อเรามีจิตเมตตาที่จะให้ ที่จะสละ เราจะต้องไม่เคลือบแฝง เพราะหากเรากระทำสิ่งใด ตอนแรกเรามีใจเริ่มต้น  มีความเมตตา  แต่ถ้าต่อไปเราไม่สามารถไปถึงจุดมุ่งหมาย เพราะว่าเรามีจิตใจเคลือบแฝง ถ้ามีใจเมตตาแต่มีจิตเคลือบแฝงคิดเพียงน้อยนิด เมื่อเราทำอะไรแล้วคิดว่าทำไมเราจะต้องเสียสละก่อน ทำไมเราต้องเหนื่อยก่อนหรือลงแรงก่อน คิดอย่างนี้เราจะไปได้ถึงจุดหมายได้ไหม อาจจะถึงแต่ก็ทุลักทุเลเต็มที และผลที่ได้ก็อาจจะไม่ดีอย่างที่ต้องการเหมือนตอนเริ่มต้นใช่หรือเปล่า (ใช่ฉะนั้นเมื่อเรามีจิตใจที่จะตั้งใจทำอะไร เราก็ต้องมีความตั้งใจมุ่งมั่นอดทนไม่ย่อท้อ ต้องเสียสละเมตตาอย่างจริงจังเต็มเม็ดเต็มหน่วยไม่เคลือบแฝงด้วยใช่หรือไม่ (ใช่)
นอกจากเรื่องการทำงานแล้วเรื่องธรรมะก็เช่นเดียวกัน หากคนทุกคนในโลกนี้รักแต่ตัวเองคิดถึงแต่ตัวเอง มีชีวิตอยู่ก็เบียดเบียนผู้อื่นทำร้ายคนอื่น ใครพูดอะไรก็ไม่ฟังไม่เชื่อ มองเห็นแต่ข้อเสียของผู้อื่น เข้มงวดผู้อื่นแต่รู้จักผ่อนปรนให้ตนเอง คนเช่นนี้เป็นคนเช่นไร (เห็นแก่ตัวทำให้สังคมนี้จะเป็นอย่างไร (ไม่ดีคนเช่นนี้ย่อมเป็นอันตรายต่อสังคม น่าจะขจัดทิ้งไม่ให้อยู่ในโลกนี้ เพราะอยู่ข้างๆ เราก็ทำให้เราอกสั่นขวัญแขวน ใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าอย่างนั้นลองสังเกตตัวเองดูก่อน เห็นแต่ตัวเองไม่เห็นผู้อื่นตัวเองเป็นอย่างนั้นหรือเปล่า (เป็นมีชีวิตอยู่เบียดเบียนคนอื่น ทำร้ายคนอื่นแต่ตัวเองสบายเป็นอย่างนั้นหรือเปล่า อย่างเช่นการทำงานของเราตัวเองสบายแต่คนอื่นทำหนักหน่อย ใช่หรือไม่ (ใช่) หรือต้องดับชีวิตผู้อื่นเพื่อให้ตัวเราเองมีชีวิต เบียดเบียนหรือเปล่า สิ่งที่เราพูดหมายถึงการที่ไปทานเนื้อทานชีวิตของคนอื่น  เราอาจจะพูดได้ว่าเราไม่เคยว่าใคร ไม่เคยตบตีใคร ไม่เคยทำร้ายใคร แต่ปกติทุกวันเราพรากชีวิตเขาไปวันละสามมื้อด้วยกัน ใช่หรือไม่ (ใช่แล้วใครพูดอะไรก็ไม่ยอมฟัง ไม่ยอมเปลี่ยนใจง่ายๆ คนอย่างนี้เป็นคนไม่ดีควรขจัดทิ้ง ใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าท่านตอบว่าใช่ก็ลดได้หนึ่งข้อ ลดข้อที่บอกว่าใครพูดอะไรไม่ยอมฟังแต่ตอนนี้ท่านฟัง แล้ววันนี้ท่านก็สามารถลดได้อีกข้อหนึ่งคือมีชีวิตอยู่แต่ไม่เบียดเบียนใคร ใช่หรือไม่ (ใช่แล้วต่อไปท่านก็ทำเพิ่มอีกก็คือไม่มองแต่ตน ไม่เห็นแก่ตน ไม่มีชีวิตอยู่เพียงเพื่อตน แต่มีชีวิตอยู่เพื่อคนอื่นด้วย ดูแลเอาใจใส่คนข้างๆ ใครมีทุกข์เดือดร้อนก็มีใจเมตตาช่วย ท่านก็สามารถนำตัวเองให้หลุดพ้นจากสิ่งที่เรากล่าวเมื่อสักครู่นี้ได้อย่างหมดสิ้น แล้วท่านก็สามารถเป็นคนดีโดยพื้นฐานใช่หรือไม่ สิ่งที่เรากล่าวมาทั้งหมดท่านสามารถทำได้แล้วต่อไปมีโอกาสให้ฝึกตัวเอง  สิ่งใดที่ไม่ดี อารมณ์ร้อนอารมณ์วู่วามตัดทิ้งเสีย ต้องรู้จักคิดว่าเมื่อใดควรเข้มแข็ง เมื่อใดควรนิ่มนวล เราจะอยู่บนโลกนี้อย่างข่มเขาได้หรือไม่ (ไม่ได้ท่านก็ไม่อยากอยู่อย่างนั้น  แต่ท่านอยากอยู่ร่วมกันท่ามกลางความอ่อนน้อม มีน้ำใจต่อกัน แล้วก็จริงใจต่อกันใช่หรือไม่ (ใช่แต่เมื่อถึงคราวที่ต้องตัดสินใจต้องเข้มแข็ง  เมื่อพบความลำบากจะอ่อนแอได้หรือไม่ (ไม่ได้ก็ต้องรู้จักสู้ไปให้ถึงสิ่งที่เรามุ่งหวัง หากมีชีวิตอยู่ให้เรารู้จักบำเพ็ญ ขัดเกลาตนและรู้จักช่วยเหลือผู้อื่น นี่ก็คือการบำเพ็ญขั้นพื้นฐาน เมื่อยามที่เรามีชีวิตอยู่ เมื่อยามอยู่กับคนในสังคม  ฟังอย่างนี้แล้วเรื่องการบำเพ็ญธรรม ศึกษาธรรมเป็นเรื่องยากที่จะกระทำไหม (ไม่ยากแต่ยากที่จะเอาชนะจิตใจของตนใช่หรือไม่ (ใช่เพราะเมื่อใดที่เรามุ่งมั่นตั้งใจที่จะทำดี เรามักจะเจออุปสรรคแต่ถ้าเราฝ่าอุปสรรคความยากลำบาก ฝ่าฟันจิตใจของตัวเองไปให้ถึงซึ่งความดีได้แล้ว เราก็สามารถเป็นพุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์น้อยๆ ได้ใช่หรือไม่ (ใช่)
เมื่อผู้อื่นทำอะไรได้ดีส่วนมากเรามักจะมีข้อติใช่หรือไม่ เวลาเขาทำดีให้เราก็รู้สึกว่ายังไม่พอแล้วเราก็อดพูดไม่ได้ การที่เราอยู่ร่วมกัน กว่าที่คนๆ หนึ่งจะเสียสละหรือจะทำอะไรให้อีกคนหนึ่งได้ เขาต้องเอาชนะใจตัวเองก่อนใช่หรือไม่ (ใช่เมื่อเอาชนะใจตัวเองแล้วยังต้องเอาชนะใจท่านให้ได้อีกใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าท่านขัดขวางหรือว่ากล่าวเขา แทนที่ท่านจะช่วยหนุนนำคนดีให้เป็นคนดี ท่านกลับเป็นปีศาจร้ายมารร้ายใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นเมื่อผู้อื่นทำอะไรให้ท่าน บางครั้งเราต้องคิดก่อนว่าเราจะเป็นพญามาร หรือเป็นนางฟ้าเทวดาที่มาช่วยเกื้อหนุนผู้ที่ทำความดี
มิลวกลวกหรือถือมั่นปรารถนา
การทำงานสักอย่างหนึ่ง ถ้าเราพยายามรีบๆ เพื่อให้สำเร็จ กับคนที่ค่อยๆ ทำแต่ก็สำเร็จเหมือนกัน ถึงแม้จะช้าต่างกันที่เวลา แต่ความสำเร็จของใครดีกว่ากัน ถ้ามองดูแล้วคนที่ช้า ดีกว่าใช่หรือไม่ เพราะเร็วๆ มักออกมาลวกๆ ผลออกมาก็ไม่ค่อยสวยงามใช่ไหม (ใช่ถ้าเราจะทำอะไรเหมือนเดิมอีก เพื่อให้ประสบผลสำเร็จอันยิ่งใหญ่นั้น เราจะเอาแต่หวังผลประโยชน์ที่อยู่ข้างๆ ได้หรือไม่ (ไม่ได้ถ้าเราเอาแต่หวังผลประโยชน์ การจะไปถึงผลสำเร็จ  บางทีก็อาจจะไม่ได้ หรือบางครั้งก็อาจจะทำให้ยิ่งช้าใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นเราจะทำอะไรให้ประสบผลสำเร็จจะต้อง  ๑. ต้องอย่าทำลวกๆ รีบร้อน  . อย่าคำนึงถึงแต่ผลประโยชน์เล็กๆ น้อยๆ จนไม่ประสบผลประโยชน์ที่ยิ่งใหญ่กว่า  เหมือนคนที่มีตำแหน่ง แต่ถ้าไม่รู้จักรักษาตำแหน่งให้ดี พอมีคนให้เงินแล้วบอกว่าช่วยหน่อยนะ เขาก็หวังผลประโยชน์เล็กๆ น้อยๆ ถ้ามีการแต่งตั้งตำแหน่งที่ใหญ่กว่า  คนๆ นี้จะได้รับไหม (ไม่ได้) การบำเพ็ญธรรมก็เหมือนกัน  อย่าหวังผลประโยชน์เพียงเล็กๆ น้อยๆ เวลาเราทำดี วันนี้ไม่ได้ผลดีไม่เป็นไร เราขอไปรับผลใหญ่ที่เบื้องบนดีกว่าใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นเมื่อเราทำดีแล้วไม่ได้ผลดีทันทีแต่กลับมาเป็นผลร้าย เราก็ไม่ต้องกังวลไม่ต้องเสียใจ เราก็คิดว่าวันนี้เราไม่ได้รับผลเล็ก แต่ต่อไปเราขอไปรับผลใหญ่ที่เบื้องบนย่อมดีกว่าใช่หรือไม่ ฉะนั้นเมื่อทำดีแล้วไม่ได้ดีอย่าเพิ่งท้อแท้ดีหรือเปล่า (ดีเพราะว่าเวลาเราปลูกต้นไม้กว่าที่เราจะได้รับผลตามที่เราต้องการ ต้องใช้เวลาบ่มเพาะนานเหมือนกัน  ฉะนั้นเมื่อทำดีบางครั้งไม่ได้รับผลดีในตอนนี้ แต่อาจจะไปได้รับผลดีในภายหน้าแล้วยิ่งใหญ่ดีกว่าใช่หรือไม่ (ใช่)
ปัญหารู้พลิกแพลงเรื่องนานา อารมณ์มาขัดใจไม่ขัดตาม
เมื่อเรามีปัญหา มีอุปสรรคมาขัดใจเราจะทำอย่างไร ขัดใจเลยดีไหม  อย่างเช่นเมื่อมีคนทำให้ท่านเจ็บใจ ทำให้ท่านเดือดร้อน ท่านจะขัดใจไปทันที ทำให้เขาเดือดร้อน ทำให้เขาเจ็บใจมากยิ่งกว่าเราดีหรือเปล่า (ไม่ดีเท่ากับว่ามีปมหนึ่งปมแล้วก็ผูกเข้าไปอีกหนึ่งปม เพราะอะไรเมื่อเวลาเจอปัญหาแล้ว จึงทนไม่ได้ต้องแก้แค้นยอมไม่ได้ แล้วเราจะทำอย่างไรดีต่อปัญหาที่เราเจอ ต่อสิ่งที่มากระทบใจหรือทำให้ขัดใจ (ยอมแพ้ยอมแพ้ก็เป็นวิธีที่ดีใช่หรือไม่ (ใช่ก็คือเขาอยากเอาชนะเรา เราก็ยอมแพ้เขา เขาก็ไม่คิดเอาชนะเราอีกใช่หรือเปล่า (ใช่ถ้าคนที่ทำให้ท่านไม่พอใจเกิดอารมณ์โกรธ โมโหเราจะทำอย่างไรดี ถ้าลูกหลานทำอะไรให้ไม่พอใจ เราจะทำอย่างไรดี (วางเฉย, ตั้งสติให้รอบคอบเราก็ต้องมีสติก่อนใช่ไหม แล้วก็ไตร่ตรองให้ดีว่าสิ่งที่เกิดขึ้นนั้น เขากระทำเพื่อที่จะว่าเราจริงๆ หรือเปล่า เราต้องดูที่เจตนารมณ์ของคนที่เขาพูดกับเราด้วย  ฉะนั้นถ้ามีคนโมโหใส่เรา ชี้หน้าว่าเราเป็นคนไม่ดี บางครั้งก็ไม่ใช่เขาว่าเราเสมอไปใช่ไหม เพราะฉะนั้นบางครั้งที่พ่อแม่ดุเรา จริงๆ แล้วเพราะอยากให้เราได้ดี ถึงจะมีวิธีการสอนลูกแตกต่างกันไปบ้าง  แต่จุดมุ่งหมายนั้นคือหวังให้เราได้ดีใช่หรือเปล่า เวลาเรามองสิ่งใดก็เช่นเดียวกัน อย่ามองเพียงแค่รูปลักษณ์ภายนอก มองแล้วต้องเข้าไปให้ถึงแก่นแท้ภายใน เราจึงจะเป็นผู้มีชีวิตอยู่โดยไม่ยึดติดเพียงเปลือกนอกและไม่ยึดติดเพียงคำพูดเปลือกนอก แต่เราต้องเข้าถึงแก่นแท้ความเป็นจริงของคำพูดของการกระทำและของสรรพสิ่งที่อยู่ในโลกนี้ เราจึงจะเป็นผู้ที่อยู่บนโลกนี้ได้อย่างไม่ยึดติดในรูปลักษณ์ภายนอก หรือพูดง่ายๆ ก็คือทำอะไรทวนกับความรู้สึก ทวนกับอารมณ์ที่มาขัดใจของเรา ใช่หรือไม่ (ใช่จะไปซ้ายหรือไปขวา จะเดินหน้าหรือถอยหลังก็ต้องรู้จักควบคุมตนเองใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าหากเรารู้จักที่จะเดินไป แต่ไม่รู้จักที่จะถอยบ้างหยุดบ้างก็ไม่ถูก หากเรารู้จักที่จะไปซ้ายแต่ไม่รู้จักที่จะมองขวาก็ไม่ได้ใช่หรือไม่ (ใช่เพราะเรื่องราวบนโลกนี้เราจะมองมุมเดียวไม่ได้ เราต้องมองให้เห็นทั้งหน้าและหลัง มองให้เห็นทั้งคุณและโทษใช่หรือไม่ (ใช่เราจึงจะอยู่บนโลกนี้อย่างเห็นได้ชัดและนำพาตนเองไปได้อย่างถูกต้องและถูกหนทาง เพราะเรื่องราวทุกเรื่องในโลกนี้ไม่มีอะไรที่จะให้คุณอย่างเดียวโดยไม่มีโทษ ทำไมต้องมีทั้งคุณและโทษ เพราะตราบใดที่เรายังควบคุมตนเองไม่ได้ เรื่องราวที่จะเกิดคุณก็ง่ายมากและย่อมง่ายมากที่จะให้ทั้งโทษ เมื่อเรารักแล้วเราก็อดไม่ได้ที่จะรักแบบผิดๆ โมโหแล้วอดไม่ได้ที่จะไม่ทำผิด ใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นเวลาเราทำอะไรก็ต้องคำนึงถึงทั้งซ้ายขวาและหน้าหลัง นั่นก็คือเรามองเห็นภัยที่อยู่สูงใหญ่และเด่นชัดโดยที่มองเห็นภัยเล็กๆ ไม่เด่นชัด คนที่จะอยู่บนโลกนี้ได้และไม่ประสบความยากลำบาก นั่นก็คือมองเห็นแม้จะเป็นภัยเล็กๆ ก็ดับได้ก่อน อย่าพ่ายหรืออย่าให้ชีวิตสะดุดกับภัยเล็กๆ น้อยๆ เพราะสิ่งเล็กๆ น้อยๆ หากทำผิดบ่อยครั้ง ต่อไปก็จะเป็นความผิดที่ใหญ่ได้เหมือนกัน ใช่หรือไม่ (ใช่)
อยู่ร่วมกันสำรวมน้อยประมาทยิ่ง       ใหญ่ยิ่งกว่าสิงขรอย่ามองข้าม
การอยู่ร่วมกันไม่ว่ากับคนในครอบครัวหรือคนในสังคม อาจจะต้องมีเหตุขัดแย้งกันบ้างใช่หรือไม่ (ใช่ถึงอยู่ร่วมกันเพียงคนสองคน หากมีเหตุโต้แย้งขัดกันขึ้นมีรอยร้าวเกิดขึ้น การอยู่ร่วมกันก็ยากที่จะเป็นสุขได้ และถ้าเป็นสังคมใหญ่เมื่อเกิดเหตุขัดแย้งกันขึ้น การอยู่อย่างมีความสุขก็ยิ่งยากขึ้นไปอีก ความวุ่นวายและอันตรายที่จะเกิดขึ้นจากการขัดแย้งกันย่อมเกิดขึ้นได้ใช่หรือไม่ (ใช่คนนั้นเป็นพื้นฐานของครอบครัว ครอบครัวก็เป็นพื้นฐานของสังคม และสังคมก็เป็นพื้นฐานของประเทศ  ถ้าหากว่าคนที่อยู่ร่วมกันหรือครอบครัวที่อยู่ร่วมกัน ปูพื้นฐานบ่มเพาะความเป็นคนได้ไม่ดี สังคมและประเทศก็จะมีแต่ประชาชนที่เป็นคนที่อันตรายและไม่ดีใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นการขัดเกลาพื้นฐานก็ต้องเริ่มขัดเกลาที่ตนเองก่อน ถ้าตนเองเที่ยงธรรมมั่นคง มีธรรมที่แน่วแน่แล้ว คนอื่นก็ย่อมคล้อยตามเราได้ แต่ถ้าหากว่าเราปกครองผู้อื่นแล้วไม่ได้ดั่งที่เราต้องการ อาจจะเป็นเพราะตัวเราเองยังไม่เที่ยงธรรมพอ ยังดีไม่พอใช่หรือไม่ (ใช่การปูพื้นฐานของมนุษย์เริ่มแรกก็ต้องเริ่มที่ตนเองเป็นสิ่งสำคัญ และการปูพื้นฐานให้ได้ดีนั้นก็ต้องเริ่มที่การบ่มเพาะที่จิตใจของตนเองก่อนใช่หรือไม่ (ใช่ตัวเรานั้นจะเคลื่อนไหวได้ก็ขึ้นอยู่กับจิตใจของเราว่าคิดอย่างไรทำอย่างไร และมีจุดมุ่งหมายไปทางไหน ใจจึงเป็นส่วนที่สำคัญ ถ้าใจของเรามีมโนธรรมมีคุณธรรมที่ดีแล้ว การกระทำก็ยากที่จะผิดไปได้ ใช่หรือไม่ (ใช่แต่ถ้าหากจิตใจของเราคิดร้าย ไม่มีมโนธรรมไม่มีคุณธรรม แม้เพียงช่วงวินาทีเดียวก็ง่ายที่จะกระทำผิดได้ ฉะนั้นการปูพื้นฐานอบรมบ่มเพาะที่จิตใจจึงเป็นส่วนสำคัญที่เราจะต้องกระทำและละเลยไม่ได้  แล้วเวลาที่เราอยู่ร่วมกันนั้นจะทำอย่างไรให้เราอยู่ร่วมกันได้อย่างเป็นสุข นั่นก็คือนอกจากรู้จักที่จะขัดเกลาบ่มเพาะตนเอง ใจของเราก็ต้องพร้อมที่จะเปิดกว้าง เมื่อรู้จักรักตนเองก็ต้องรักคนอื่นได้ด้วย รักบ้านเราได้ก็ต้องรักบ้านคนอื่นได้ด้วย หากทุกคนคิดอย่างนี้การขัดแย้งทะเลาะกันก็ยากที่จะเกิดขึ้นใช่หรือไม่ (ใช่แต่เป็นธรรมดาที่คนมักมีความคิดความต้องการ หรือความพอใจแตกต่างกันออกไป จะว่าเขาผิดก็ไม่ได้ จะว่าเราถูกก็ไม่ใช่ อย่างเช่นเราบอกว่าบ้านเราจะมีความสุขได้ บ้านนั้นจะต้องเป็นสี่เหลี่ยม มีไม้กั้น มีประตู มีหน้าต่าง  แต่ถ้าไปถามนก นกก็บอกว่าบ้านของนกต้องอยู่บนต้นไม้ ต้องมีเศษหญ้ากองกันเป็นรัง  ถ้าไปถามปลาปลาก็บอกว่าบ้านของปลาต้องมีน้ำ เพราะฉะนั้นเราจะบอกว่าชีวิตของเรามีสุข แต่ชีวิตของปลา ของนกเป็นทุกข์ได้หรือไม่ (ไม่ได้ก็เหมือนกับคน มาตรฐานความสุขของแต่ละคนแตกต่างกันออกไป เราจะบอกว่าเราถูกแล้วเขาผิดก็ไม่ใช่ เราจะบอกว่าเขาถูกแต่เราผิดก็ไม่เชิง เพราะฉะนั้นเมื่อเราอยู่ร่วมกัน ก่อนจะขัดแย้งกันก่อนที่เราจะเกิดปัญหาหรือไม่พอใจใครนั้น เราลองเปิดใจให้กว้างและคิดตามอย่างที่เราบอกดู เหมือนแต่ละคนก็ชอบกินไม่เหมือนกันใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นเวลาที่ผู้อื่นกระทำสิ่งใดขึ้นมา ลักษณะที่เขาจะดำเนินไปก็ย่อมแตกต่างกันใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าสมมติว่าเขาทำสิ่งนี้ดีที่สุดแล้ว และให้สำหรับเรา เราจะบอกเขาว่าไม่ดีก็ไม่ได้ ใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นอยู่ร่วมกันบนโลกนี้ต้องเปิดใจและมองให้กว้าง บางครั้งเราอย่าติดในความสุขของตนเองจนมากเกินไป อย่างเช่นเขาให้สิ่งหนึ่งเรา เราก็ไม่รับแล้วบอกว่าไม่เห็นให้ในสิ่งที่เราต้องการเลย ใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าหากเราเปิดใจเราให้กว้างก็ยากที่จะเกิดการขัดแย้งกัน เพราะเรารับเขาได้ แล้วมีหรือที่เขาจะรับเราไม่ได้ แต่การที่เราจะรับเขาเราก็ต้องรับให้ได้ตลอด เพื่อที่เขาจะได้ดีกับเราตลอด ดังนั้นเราจะต้องเปิดใจให้กว้าง เพราะถ้ามองแต่ตนก็เห็นแต่ตนก็แคบๆ แค่นี้ แต่ถ้าหากเรามองหมู่ชนมอง คนตาเราก็สามารถกว้างได้ แต่ถ้าเรามองแต่ท่าน เราก็เห็นแต่ท่านคนเดียวใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นเมื่อเราอยู่บนโลกนี้ร่วมกับคนหลายคน เราก็ต้องรู้จักมองให้กว้าง ใจเราจะได้เปิดกว้างได้และเป็นคนที่มีใจที่กว้าง เมื่อใจกว้างแล้วจึงจะเมตตาได้ เพราะถ้าเรามองแต่ตนเห็นแต่ตน ใจเราก็มีแต่แคบลงๆ ใช่หรือไม่ (ใช่)
ความรู้เข็ดสามารถพาบำเพ็ญพ้น
ถ้าศิษย์น้องเห็นสิ่งใดเป็นสิ่งที่ผิด พอทำก็หวาดผวาไม่กล้าทำอีก เหมือนกับเด็กที่ไม่เชื่อผู้ใหญ่เตือนว่าอย่าเล่นไฟอย่าเล่นมีด แต่พอได้รับอันตรายก็เข็ดไม่เล่นอีก หากเราไม่รู้จักดำเนินชีวิตก็อย่าเอาชีวิตไปเสี่ยงกับอันตรายที่มองไม่เห็นใช่หรือไม่ (ใช่ตอนนี้ถ้าเราบอกว่าการบำเพ็ญธรรมเป็นสิ่งที่ดี อย่าเดินทางผิดนะ ถ้าเดินทางผิดจะพบอันตราย ถ้าพบอันตรายแล้วอาจจะไม่ได้กลับมาเดินทางใหม่ก็เป็นได้ใช่หรือไม่ (ใช่ไม่มีใครรู้ว่าทางที่ผิด เมื่อเดินไปแล้วเราจะกลับมามีชีวิตแล้วกลับไปเดินทางใหม่ได้หรือไม่  ฉะนั้นการดำรงชีวิตอยู่บนโลกนี้ เมื่อมีชีวิตอยู่เลือกทำสิ่งที่ดี สิ่งที่ไม่ดีก็อย่าไปยุ่งเกี่ยวและรู้จักเข็ด แล้วเราก็จะไม่ต้องทุกข์ไม่ต้องเสียใจใช่หรือไม่ (ใช่เพราะอะไรเราต้องทุกข์ซ้ำแล้วซ้ำเล่า เจ็บแล้วเจ็บอีก ก็เพราะเราไม่ยอมเข็ดใช่ไหม (ใช่ถ้าเข็ดสักนิดหนึ่งเราก็จะไม่ต้องทุกข์ ไม่ต้องเศร้าและก็ไม่ต้องเจ็บอีกต่อไปน้องจะทำได้ไหม (ได้ต่อไปห้ามทำอะไรที่ไม่ดีอีกได้หรือไม่ แล้วสิ่งใดที่ดีก็รีบเดินไปใช่หรือเปล่า (ใช่ไม่ใช่บอกว่าดูก่อน ขอดูทีวีก่อนเดี๋ยวพรุ่งนี้ค่อยทำดี ขอทำงานก่อนเดี๋ยวพรุ่งนี้ค่อยไปทำเรื่องที่ดี อย่างนี้ได้หรือไม่ (ไม่ได้ได้เหมือนกันแต่ไม่ค่อยดีใช่หรือเปล่า (ใช่อย่างนี้เรียกว่าความดีไม่ขวนขวาย ความชั่วย่อมง่ายที่จะมาแทรกแซง
เป็ดนั้นอยู่ได้ทั้งบนบกและบนน้ำ มนุษย์เราอยู่ในน้ำมากๆ ก็เป็นโรคไขข้ออยู่บนที่สูงมากๆ ก็หวาดกลัว ใช่หรือไม่ (ใช่แต่ชีวิตเราบางครั้งเราก็มีสูงแต่บางครั้งก็ตกลงมาต่ำได้ เราต้องรู้จักควบคุมตนเอง เมื่ออยู่สูงก็ต้องวางตัวให้เหมาะสมถูกต้องแต่ไม่เย่อหยิ่ง เพราะอยู่สูงอย่างไรเท้าก็ยังต้องเหยียบพื้นใช่หรือเปล่า (ใช่) ตอนนี้เราบอกท่านแต่ถ้าท่านไปดำเนินชีวิตจริงๆ ไม่มีใครไปบอกท่านว่าเมื่อไรจะขึ้นสูง เมื่อไรจะลงดินใช่หรือเปล่า (ใช่ฉะนั้นเราก็ต้องรู้จักดูแลตัวเองด้วย ตอนนี้เราเป็นพี่ท่านเป็นน้อง เราก็คอยดูแลท่าน แต่ต่อไปท่านต้องดูแลตัวเองใช่หรือไม่ (ใช่ไม่มีใครสามารถพึ่งใครไปได้ตลอดชีวิต ต่อไปเราต้องเดินเอง ต้องเลือกชีวิตของเราเอง แต่การเลือกก็ต้องเลือกให้ถูกและต้องดีที่สุดใช่ไหม (ใช่)
เวลาแห่งชีวิตคนนั้นสั้นนัก    โลภโกรธรักตัดแล้วตามอาวุโส
ชีวิตของเรานั้นไม่รู้ว่าวันใดจะหมดสิ้น บ่อยครั้งที่เราเห็นว่าคนผมดำไปก่อนคนผมขาวก็มีเหมือนกันใช่หรือไม่ (ใช่ไม่ใช่คนผมขาวไปก่อนคนผมดำเสมอไป เราไม่รู้ว่าเวลาใดชีวิตเราจะหมดลง ทุกคนมักจะกลัวการสิ้นอายุขัย เรายินดีกับการเกิดแต่เราเสียใจกับการสูญเสีย  จริงๆ แล้วเป็นการดำรงที่ถูกต้องไหม (ไม่ถูกธรรมชาติของชีวิตสอนให้เรารู้ว่าปกติของชีวิตต้องมีเกิดและมีดับควบคู่กันไปใช่หรือไม่ (ใช่หากเรายินดีรับในการเกิด แล้วทำไมเราไม่ยินดีรับในการดับ  เราอาจจะเห็นการตายหรือการดับเป็นการหลับไปชั่วนิจนิรันดร์ เป็นการพักได้แท้จริงใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าเรายังมีชีวิตอยู่น้อยครั้งที่เราจะได้พักอย่างแท้จริง ตราบที่เรายังมีชีวิตเราต้องฝ่าฟันความยากลำบากไปเรื่อยๆ ไม่มีวันได้พักอย่างแท้จริง วันที่พักอย่างแท้จริงนั้นคือวันที่เราดับสิ้น เรากลัวไหมกับการดับ บางคนกลัวบางคนไม่กลัว คนที่กลัวการดับเพราะกลัวว่าจะไม่ได้ขึ้นเบื้องบนใช่หรือไม่ (ใช่แต่ถ้าทำดีมาตลอด กลัวอะไรกับการไม่ได้ขึ้นเบื้องบน ใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าตลอดชีวิตเราทำแต่สิ่งที่ดี บำเพ็ญตน กระทำตนช่วยเหลือผู้อื่น ให้อภัยไม่โกรธแค้น ไม่ผูกใจเจ็บ เราจะกลัวอะไรกับการดับสิ้นของชีวิต เราจะกลัวอะไรกับการที่มีอายุสั้นหรืออายุยาวใช่ไหม (ใช่ถ้าเราได้รู้หนึ่งหนทางที่ได้กลับบ้านแล้ว ก็ไม่ต้องกลัวที่จะได้กลับไปเป็นเช่นไร  แต่ถ้าตอนนี้ศิษย์น้องยังกลัว ศิษย์น้องก็ต้องเร่งรีบ อะไรที่ไม่ดีเลิกทำเสีย อะไรดีรีบรักษาแล้วทำบ่อยๆ ดีหรือไม่ (ดีอย่างเช่นความดี การทำบุญทำกุศล การไม่ถือโกรธไม่นินทาทำไม่ยากเกินไปใช่หรือเปล่า (ใช่)
เป็นลูกก็ต้องเป็นเด็กดีไม่โกหก ไม่หลอกลวงพ่อแม่ เป็นบิดามารดาก็ต้องมีความเมตตาจริงใจ รักคนอื่นได้เหมือนรักลูกของตัวเอง มีหรือที่คนอื่นจะไม่รักพ่อแม่ของตนใช่ไหม (ใช่ฉะนั้นการบำเพ็ญอย่างง่ายๆ รักเราได้ก็ต้องรักเขาได้ แล้วเราก็จะมีความสุข บำเพ็ญอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข แต่อย่าเป็นคนที่มีชีวิตโยกไปโยกมา พอเขาบอกว่าดีก็ดี พอเขาบอกว่าไม่ดีก็ถอยกลับ อย่างนี้ก็เหมือนกับไม่มีจุดมุ่งหมายของตัวเองใช่หรือไม่ (ใช่ใครพูดอะไรก็เป็นไปตามนั้น  เหมือนวันนี้ศิษย์น้องมาศึกษาธรรม ไม่เป็นต้นหญ้าที่โอนเอนไปตามลมปากของผู้อื่น  ถ้าเป็นไปตามนั้นก็อาจจะไม่มาศึกษาใช่หรือไม่ (ใช่แต่บางคนก็ไม่เป็นไปตามคำพูดของคนอื่นก็เลยมาศึกษาใช่หรือเปล่า (ใช่ฉะนั้นมาศึกษาก็ต้องพินิจพิจารณาได้ว่าสิ่งที่เรามาศึกษาดีไหม ถูกต้องเที่ยงแท้หรือไม่ ทุกท่านมีปัญญาพิจารณา ได้ว่าอะไรดีอะไรไม่ดีใช่หรือเปล่า (ใช่)
(ศิษย์พี่เมตตาประทานเพลง ต้องกล้าสู้ความจริง  ทำนองเพลง เต่ากับกระต่าย)
เบื่อไปไยชีวิตดีดี ประหนึ่งราตรีรอแสงยาวไกล
คนที่มีความทุกข์มักจะจมอยู่กับความทุกข์ เหมือนกับท้องฟ้าที่รอวันที่จะสว่างสักครั้งหนึ่งแต่ก็ไม่ยอมสว่าง หลายครั้งที่เรามีชีวิตอยู่แล้ว เราเหมือนท้องฟ้าที่มืดมนไม่มีวันได้พบกับแสงสว่าง ถ้าเราปล่อย ตัดและปลงสักนิดหนึ่ง ความทุกข์นั้นก็อาจจะหายไปได้ในทันที ความสว่างก็อาจจะมาแทนที่ได้ใช่หรือไม่ (ใช่บ่อยครั้งที่เราเจอความทุกข์แล้วเราปลงไม่ได้ ตัดไม่ได้ วางไม่ได้ และปล่อยไม่ได้ ใช่หรือไม่ (ใช่เราถึงต้องมืดมนหนทาง เดินเหมือนคนเดินเซ  เหมือนคนเมาโย้เย้ไปมาใช่หรือไม่ (ใช่)
(ศิษย์พี่เมตตาให้ผู้ปฏิบัติงานธรรมแสดงท่าประกอบนิทานที่ศิษย์พี่เล่า)
เต่ากับกระต่ายมีความสามารถต่างกัน  คนเราอะไรไม่ดีก็โทษเต่า เดินช้าก็บอกว่าทำอะไรเชื่องช้าเหมือนเต่า ไม่ได้เรื่องก็เหมือนเต่า กลัวหดหัวก็เหมือนเต่า แต่ถ้าเป็นกระต่ายก็บอกว่าว่องไวดีเหมือนกระต่าย ตื่นตูมก็เหมือนกระต่าย แต่ทุกอย่างก็ต้องมีดีและก็ไม่ดีใช่หรือไม่ อยู่ที่ว่าเราจะเปิดมุมมองของใจออกได้บ้างหรือเปล่าใช่ไหม เต่าก็มีข้อดีอยู่อย่างหนึ่งคืออายุยืนอดทนไม่ย่อท้อ แม้ชีวิตจะยืนยาวขนาดไหนก็ยังมีชีวิตอยู่ต่อใช่หรือไม่ (ใช่เต่าเวลาหงายท้องก็พลิกตัวขึ้นเองไม่ได้ แต่คนเราเมื่อล้มแล้วต้องรู้จักลุกเป็นด้วยใช่ไหม (ใช่)
คนบางคนเป็นทุกข์ทั้งใจ  ปอดไปไยความทุกข์ก็ครู
มีละครที่เป็นเรื่องเกี่ยวกับผู้หญิงคนหนึ่งซึ่งจะต้องแต่งงานมีครอบครัว เขาไม่อยากแต่งงานเพราะกลัวว่าแต่งงานไปจะลำบาก แต่พอแต่งงานไปเขาก็กลับรู้สึกว่าตอนนั้นเขาไม่น่าร้องไห้เลย แต่งงานแล้วก็มีความสุข แต่จริงๆ แล้วเป็นอย่างนั้นหรือเปล่า สุขเพียงไม่กี่วันพอมีภาระก็กลับเพิ่มปัญหาขึ้นมาอีก ใช่ไหม (ใช่) ที่ศิษย์พี่ยกตัวอย่างเรื่องนี้เพราะต้องการรู้ว่าอย่าเพิ่งตื่นตระหนกกับเรื่องที่เรายังไม่รู้ อย่าหวาดกลัวกับสิ่งที่เรามองไม่เห็น เพราะสิ่งที่เรามองไม่เห็น สิ่งที่ยังไม่รู้นั้น  หากเรากลัวไปก่อน เราอาจจะพลาดโอกาสที่ดีๆ ก็ได้ใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นเวลาเราจะมาศึกษาธรรมะ หรือมีคนชวนไปกระทำสิ่งใดอย่าเพิ่งปฏิเสธ อย่าเพิ่งตื่นตระหนก ขอให้พินิจพิเคราะห์สำรวจแล้วเราจะไม่พลาดโอกาสที่ดีๆ ไป การกระทำสิ่งใดก็เหมือนกันอย่าเพิ่งประมาท หรือหลงตนเองจนลืมความสามารถของผู้อื่นไป เพราะบางครั้งเราคิดว่าตัวเราเก่ง แต่คนที่เก่งกว่าเราก็ยังมี บางครั้งเราคิดว่าเราแน่ แต่ต่อไปอาจมีคนที่แน่กว่าเราก็เป็นได้ เพราะสิ่งที่เราคิดว่าเราแน่ กว่าเราจะเป็นคนที่แน่ได้ เราก็ต้องไปเรียนรู้กับคนอื่นก่อนเหมือนกัน ทุกวันนี้ท่านบอกว่าท่านแน่ท่านยิ่งใหญ่ ท่านเป็นคนจริงแต่ต่อไปคนที่แน่ คนที่ยิ่งใหญ่ อาจจะเป็นคนที่เล็กนิดเดียวสำหรับคนรุ่นต่อๆ ไปก็เป็นได้ ใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นการอยู่บนโลกนี้อย่าประมาทคนอื่น อย่าประมาทตัวเองและอย่าประมาทชีวิตของตนเองด้วย แล้วเราก็จะเป็นคนที่ดำรงชีวิตอยู่บนโลกนี้ได้อย่างไม่พลาดโอกาสไปง่ายๆ ใช่หรือไม่ (ใช่หลายครั้งที่เราพลาดโอกาสดีๆ ไป แล้วเราก็ต้องมานั่งเสียใจภายหลังและคิดว่าต่อไปนี้เราจะไม่พลาดอีก  ฉะนั้นเราอย่ากลัวความทุกข์ อย่ากลัวความผิดหวัง เพราะความทุกข์และความผิดหวังอาจจะเป็นครูที่ดีก็ได้  และสอนประสบการณ์ที่ดีให้กับเราได้ เราอย่ายึดติดกับความสุข เพราะความสุขที่เราคิด ใช่ว่าจะต้องมีความสุข ต้องร่าเริงสมหวัง บางครั้งทำไปแล้วอาจจะต้องเสียใจและรู้สึกหดหู่ใจก็เป็นได้ใช่หรือไม่ (ใช่เพราะเรื่องราวในโลกนี้ เมื่อขึ้นชื่อว่ารูปและนาม ขึ้นชื่อว่าเรื่องบนโลกแล้ว ล้วนตกอยู่ในภวังค์ของความไม่เที่ยงทั้งนั้น แม้แต่ใจของศิษย์น้องวันนี้ว่าธรรมะดี แต่ต่อไปอาจจะบอกว่าธรรมะไม่ดีก็ได้ ใช่หรือไม่ (ใช่)
ในวันนี้มาศึกษาธรรมะ ขอให้ได้หลักธรรมไปใช้กับชีวิต อย่ามาช่วยงานธรรมะแต่ไม่ได้อะไรกลับไป น่าเสียดายยิ่งนัก
มีนิทานอีกเรื่องหนึ่ง มีชายคนหนึ่งไปซื้อแพะมาจากตลาดหนึ่งตัวแล้วเขาก็จูงไป มีชายสามคนอยากกินเนื้อแพะ เขาก็เลยปรึกษากันว่าจะช่วยกันให้ชายคนนี้มองแพะไม่เป็นแพะ ฟังแล้วแปลกไหม แต่บางครั้งคนเรามองคนไม่เป็นคนก็เพราะคำพูดของคนได้เหมือนกัน แล้วทำอย่างไรจึงจะทำให้คนมองแพะแล้วไม่เป็นแพะ คนแรกก็บอกว่าคุณจูงอะไรมา แพะก็ไม่ใช่ม้าก็ไม่เชิง ตัวประหลาดทำไมไปซื้อมาได้ คนแรกพูดไปเขาก็ไม่เชื่อก็ยังดูว่ามันคือแพะ พอมาพบคนที่สองก็บอกอีกว่าตัวอะไรๆ สัตว์ประหลาด เขาก็เริ่มไม่มั่นใจว่าใช่แพะหรือเปล่า พอคนที่สามมาพบก็บอกว่าคนบ้าจูงตัวอะไรมาก็ไม่รู้ แล้วก็วิ่งหนีไป เมื่อเป็นเช่นนี้เขาก็ทิ้งแพะ แล้วบอกว่าคนบ้าหลอกให้ฉันซื้อแพะมาได้
เรื่องนี้ให้แง่คิดอะไรกับท่าน บำเพ็ญธรรมแล้วอย่าเป็นเหมือนแพะหลงทางดีไหม (ดีสำนวนโบราณกล่าวไว้ว่าอย่าเป็นแพะหลงทาง เพราะแพะเวลาเดินไปทางหนึ่งแล้ว บางที่ในทางหนึ่งยังมีแยกอีก ใช่หรือไม่ (ใช่เวลาแพะหายไปทีหนึ่งจะตามกลับมาก็ยาก ใช่หรือเปล่า (ใช่วันนี้เราได้ศึกษาธรรมะ เราได้รู้ว่าธรรมะนี้เป็นธรรมะที่ดี และเป็นธรรมะที่สามารถนำพาชีวิตไปสู่ทางสว่าง อย่าปล่อยให้สิ่งที่เรามั่นใจหรือสิ่งที่เราศึกษาแล้ว ลอยไปเหมือนดั่งแพะหลงทางดีไหม (ดีไม่อย่างนั้นถึงแม้จะศึกษามาสองวัน แต่พอโดนคนพูดก็ปล่อยทิ้งทันที ใช่หรือเปล่า (ใช่)
(ศิษย์พี่เมตตาพระโอวาทซ้อนพระโอวาทเป็นตัวหนังสือและรูปภาพ ลงต้นกล้า )
ตอนนี้ศิษย์น้องทุกคนก็เหมือนลงกล้าแห่งคุณธรรมในเนื้อนาแห่งจิตใจ ใช่หรือไม่ (ใช่ทุกคนมีเมล็ดพันธุ์แห่งความเป็นพุทธะ เมล็ดพันธุ์แห่งคุณธรรมความดีอยู่แล้วแต่เราต้องลงแรงให้โอกาสแห่งคุณธรรมความดีนั้นได้เจริญเติบโต แผ่กิ่งก้านออกมาให้เป็นต้นไม้ที่ยิ่งใหญ่ ใช่หรือไม่ (ใช่อย่าเป็นผู้ที่มีเมล็ดแห่งคุณธรรม เมล็ดแห่งการกระทำดี แต่ไม่ได้ลงแรงกระทำเผื่อแผ่ให้กับผู้อื่น ถ้าเช่นนั้นก็จะเป็นผู้ที่มีความดีแต่อยู่ในใจ  คนที่มีความดีและเป็นผู้ที่ยิ่งใหญ่ได้เพราะว่าเขารู้จักนำคุณธรรม และนำหลักสัจธรรมมาทำให้ตนเองยิ่งใหญ่ ใช่หรือไม่ (ใช่ไม่ใช่คุณธรรมทำให้คนยิ่งใหญ่ แต่ตัวคนต่างหากที่นำคุณธรรมมาทำให้ตนยิ่งใหญ่ได้ ใช่หรือไม่ (ใช่)
วันนี้เรามีเวลามาได้เพียงสั้นๆ  ใครที่ยังคิดมาเพียงหนึ่งวัน ลองคิดดูให้ดีว่าจะมาให้ครบอีกหนึ่งวันดีไหม (ดีแล้วขอให้ศึกษาและทำความเข้าใจให้แจ่มชัดว่าวันนี้ที่ศึกษาธรรมะไป  เป็นธรรมะที่มาหลอกลวงหรือเปล่า เป็นธรรมะที่ทำให้เรามีชีวิตที่ผิดแปลกแตกต่างจากการเป็นคนหรือไม่ ขอให้คิดดูให้ดี  ธรรมะนี้หากเราปฏิบัติได้ตัวเรานั่นเเหละก็คือคนที่ดี แต่ถ้าเราได้รับรู้ธรรมะไปแต่กลับวางไว้เฉยๆ ธรรมะนั้นก็ยากที่จะมีประโยชน์ได้ใช่หรือไม่ (ใช่อย่างเช่น ท่านได้แอปเปิ้ลมาลูกหนึ่งแต่ถ้าท่านไม่รู้จักหยิบนำมาทาน แอปเปิ้ลนั้นจะมาบำรุงร่างกายได้ไหม  คุณธรรมจะมาหล่อเลี้ยงร่างกายหรือบำรุงจิตใจของเราได้นั้น เราต้องรู้จักนำคุณธรรมเข้ามาอยู่ในตัวเราและนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ใช่หรือไม่ (ใช่)
การศึกษาธรรมะในวันนี้ไม่ใช่มาศึกษาแล้วไปวัดไม่ได้ ไปไหว้พระข้างนอกไม่ได้  เรายังไหว้พระได้แต่เมื่อมีโอกาสก็มาไหว้พระที่นี่ เมื่อมีโอกาสที่จะทำบุญสร้างกุศลก็ไปสร้างบุญกุศลที่วัดได้ใช่หรือไม่ (ใช่เมื่อมีโอกาสหมั่นมาขัดเกลาจิตใจ มาฟื้นฟูรากธรรมให้กับตัวตนเอง หมั่นหาสถานที่ที่นำความสุข ความร่มเย็นคุณธรรมที่อิ่มเอิบให้กับตนเองเราควรที่จะหาบ่อยๆ อยากอยู่ใกล้สิ่งดี อยากมีสิ่งที่ดีมาอยู่กับเรา ไม่ใช่ว่าหนึ่งเดือนเราไปแค่สี่วันแต่ต้องมีได้ทุกๆ วัน มีได้จนเราเป็นธรรมะเคลื่อนที่หรือเป็นตู้พระธรรมเคลื่อนที่ใช่หรือเปล่า (ใช่ไม่ว่าใครจะถามอะไร คัมภีร์นี้ก็พร้อมที่จะเปิดได้ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทุกพระองค์ศึกษาด้วยวิธีรู้และแจ้งในพุทธจิตของตนเอง ดูอย่างพระพุทธองค์ท่านดูจากคัมภีร์ที่ไหนหรือเปล่า ท่านค้นที่คัมภีร์ของตัวตนเอง คัมภีร์นั้นเป็นคัมภีร์แห่ง
พุทธจิต คัมภีร์แห่งการหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด ตัวท่านก็มีคัมภีร์นี้แต่อยู่ที่ว่าพร้อมจะเปิดคัมภีร์นี้หรือพร้อมที่จะศึกษาตัวตนเองหรือเปล่า และพร้อมที่จะตัดเนื้อร้าย เนื้อที่ไม่ดีออกแล้วสร้างแต่สิ่งที่ดีหรือไม่
อดทน" ใช่หรือไม่ (ใช่อดทนมีอดทนเล็กๆ และอดทนใหญ่ๆ หากว่าอดทนเล็กๆ ก็ใช้ใจของศิษย์ที่เล็กๆ แต่ถ้าหากว่าความอดทนนี้ต้องใช้มาก ศิษย์ก็ต้องขยายใจนี้ให้ใหญ่ขึ้นกว้างขึ้น ให้เมตตาขึ้น เพื่อจะได้ผ่านอุปสรรคครั้งนี้ไปอย่างง่ายดาย เพราะฉะนั้นตอนนี้อาจารย์พูดถึงเรื่องความอดทน ความอดทนไม่ใช่มีแค่สามวันห้าวัน จะต้องมีเนิ่นนานตลอดชีวิต แม้จบชีวิตนี้ความอดทนไม่จบตาม ทำได้หรือเปล่า (ได้ตอนนี้ร้อนไม่ร้อน (ไม่ร้อนถ้าอาจารย์ให้อากาศร้อนกว่านี้เอาไหม เมื่อศิษย์รู้สึกว่าร้อนก็บอกว่าร้อน แล้วเพิ่มใจแห่งความอดทนของตัวเราให้มากขึ้นใช่หรือเปล่า (ใช่แม้ว่าร้อนหรือไม่ร้อนจะทำอย่างไร ถ้าเกิดว่ามีพรุ่งนี้อีกวัน แล้วพรุ่งนี้ร้อนกว่านี้จะทำอย่างไร (อดทนถ้าถามว่าให้ศิษย์ไปเดินกลางแดดเพื่อชวนคนมารับธรรมะทำได้ไหม (ทำได้)


Line Callout 2 (No Border): จิตใจที่บริสุทธิ์เที่ยงแท้Line Callout 2 (No Border): สิ่งอะไรก็แล้วแต่Line Callout 2 (No Border): ความไม่เชื่อมั่น
ถ้ามีความสงสัยเพิ่มสีเข้าไปหนึ่งข้าง มีจิตใจวอกแวกก็เพิ่มสีลงไปอีก มีความไม่เชื่อมั่นก็เพิ่มสีลงไปอีก  มีสิ่งอะไรก็แล้วแต่เพิ่มสีไปอีกหนึ่ง แล้วจะเหลือจิตใจอันบริสุทธิ์เที่ยงแท้อยู่เท่านี้เอง เพราะฉะนั้นเวลาทำสิ่งใดเราต้องมีจิตใจที่เป็นหนึ่งเดียวใช่หรือเปล่า (ใช่จิตอันนี้แบ่งออกเป็นห้าสีแล้ว ดังนั้นการมานั่งฟังธรรมะใจกลายเป็นห้าส่วน  การที่เรามีความไม่แน่ใจลังเลสงสัย ทำให้การพิจารณาสิ่งใดนั้นมีอุปสรรคทันที เพราะฉะนั้นจึงต้องมีจิตหนึ่งใจเดียวที่จะทำสิ่งใดก็แล้วแต่ จะทำให้การที่เรามุ่งมั่นทำสิ่งใดก็สำเร็จขึ้นโดยง่าย บางคนนั้นเดินทางธรรมบำเพ็ญธรรมได้ง่ายดาย แต่บางคนนั้นเดินทางธรรมบำเพ็ญธรรมได้ยากลำบาก  เรานั้นชอบเปรียบเทียบกัน ว่าคนนั้นสบายกว่าเรา รวยกว่าเรา  ถามว่าเราเคยเอาใจไปเทียบกับเขาว่าใจเรากว้างได้เท่ากันหรือเปล่า บางทีเราก็ไม่รู้ว่าเรานั้นมีจิตใจ ๔-๕ ใจ โดยที่ผู้อื่นนั้นมีจิตหนึ่งใจเดียว หากให้เบื้องบนเลือกที่จะช่วยสงเคราะห์ใครสักคน อยากจะเลือกคนที่มีหลายใจหรือใจเดียว (ใจเดียวเพราะฉะนั้นทุกครั้งศิษย์จึงไม่ได้รับการช่วยเหลือใดๆ  เพราะใจของศิษย์ไม่บริสุทธิ์พอ เหมือนกับการมานั่งฟังธรรมะในวันนี้ บางคนนั้นฟังธรรมะยิ่งฟังยิ่งเข้าใจยิ่งรู้สึกลึกซึ้ง บางคนยิ่งฟังยิ่งรู้สึกงง เพราะว่าเรายังไม่มีจิตที่เชื่อมั่นพอใช่หรือเปล่า (ใช่เวลาฟังแล้วเกิดเขาพูดผิดไปคำหนึ่งจะเป็นอย่างไร (สงสัยเวลาฟังแล้วเขาพูดผิดไปแทนที่เราจะปล่อยวางก่อนแล้วก็ฟังต่อไปเรื่อยๆ ก็ไม่ใช่ แต่ก็มานั่งจับผิด  แล้วคนพูดต่อไปเรื่อยเราจะฟังหรือเปล่า (ไม่ฟัง) เราก็อยู่กับผิดอันนี้ ที่สุดแล้วคนเดินไปหมดแล้วเหลือแต่เราคนเดียวที่มานั่งจับผิด  แล้วเราวิ่งตามไม่ทันเพราะว่าเรานั้นมัวแต่มานั่งจับผิด
แอปเปิ้ล ๒ ลูก ก็มี ๒ อะไร (๒ ใจลูกแรกเรียกว่ามรรคผล ลูกสองเรียกว่ากิเลส จะเอาหรือไม่เอา (ไม่เอาอย่างนี้ถึงจะดี บางทีกิเลสที่มารังควานจิตใจของเรา เราตัดได้ แต่ตัดด้วยความเสียดายเต็มที่ บางครั้งกิเลสก็ย้อนกลับมาใหม่




(ศิษย์พี่เมตตาส่งเสริมให้กำลังใจผู้ปฏิบัติงานธรรม)
วันนี้ศิษย์น้องหลายคนต่างมาช่วยงานก็คงเหนื่อยกันไม่มากก็น้อย หากทุกหยาดเหงื่อของเราทุกความลำบากของเรา แลกมาได้ซึ่งการฟื้นฟูพุทธจิตของเวไนยก็เป็นการแลกที่ดีก็จะเป็นการแลกที่ไม่เสียดายเปล่า ถึงลงแรงไปเราก็มีใจ เพราะว่าคนที่ตามมาก็ยิ้มแย้ม ปลื้มใจด้วยใช่หรือเปล่า (ใช่ฉะนั้นชีวิตของคนเราจะมีค่าขึ้นก็อยู่ที่การกระทำว่าจะทำเช่นไร จะทำเพื่อตนหรือเพื่อผองชน  วันนี้ศิษย์พี่เห็นว่าศิษย์น้องเหนื่อย ศิษย์พี่ก็เหนื่อยไปด้วยนะ รู้ว่าหลายคนไม่ได้หลับไม่ได้นอน ศิษย์พี่เห็นใจ จะให้อะไรเป็นกำลังใจดี อยู่ด้วยกันเหมือนลางสาดดีไหม ไม่ทิ้งกันแม้แต่คนเดียว เวลากลับคืนก็กลับคืนพร้อมกันดีไหม (ดีอยู่ร่วมกันรักใคร่กลมเกลียวกัน เป็นพี่เป็นน้องกันให้ได้ดีไหม อย่าเป็นพี่เป็นน้องกันแค่เพียงรูปลักษณ์ภายนอก  รักสิ่งศักดิ์สิทธิ์ได้รักศิษย์พี่ได้ก็ต้องรักคนอื่นได้ด้วย ถูกศิษย์พี่ว่าได้ก็ต้องโดนคนอื่นว่าได้ด้วยใช่ไหม  ความดีเก็บไว้ความชั่วทิ้งไป อย่ามองเห็นแต่คนอื่นไม่ดี ตัวเราเองก็มีสิ่งไม่ดีเหมือนกันใช่หรือไม่ (ใช่เวลาเรายิ้มเราต้องยิ้มให้กับคนอื่นใช่ไหม แต่เวลาร้องไห้ทำไมเราร้องไห้คนเดียว หมายความว่าถ้าเรามีความสุข เราอยากให้ทุกคนมีความสุขด้วย แต่ถ้าเราทุกข์เราไม่อยากให้คนอื่นทุกข์กับเราด้วยใช่หรือเปล่า (ใช่ฉะนั้นความดีนำออก ความชั่วตัดทิ้ง  อย่าให้เห็นหน้ากันแค่วันนี้พรุ่งนี้เท่านั้น มีโอกาสก็มาศึกษาธรรมดีไหม  ตั้งใจศึกษาให้ดีนะ กว่าจะสำเร็จได้ต้องขอบคุณคนที่เป็นเจ้าบ้าน
(สิ่งศักดิ์สิทธิ์เมตตาส่งเสริมผู้ดูแลและผู้ช่วยดูแลพุทธสถาน)
ขอให้ร่วมแรงร่วมใจกันให้ดี อย่าคิดว่าสถานธรรมนี้เป็นของใครคนใดคนหนึ่ง ถ้าร่วมมือกันแล้วก็ต้องร่วมมือกันให้ได้ดี เสียสละแล้วก็ต้องเสียสละให้เต็มที่ อย่าคิดน้อยใจอย่าคิดคลางแคลงใจอะไรได้ไหม (ได้เอาลูกอมดีไหม เจอความทุกข์ยาก เจอความลำบากจะได้ฝ่าฟันได้  เพราะมีคนนำ มีคนยอมเหนื่อย ยอมเสียสละถึงจะมีเราที่ยืนอยู่ตรงนี้ได้ใช่หรือไม่ (ใช่โลกนี้ก็เหมือนกันมีพ่อแม่เสียสละดูแลเรา มีคนที่เสียสละบุกเบิกถากถางทำถนนสร้างบ้านให้กับเรา จึงมีเรายืนอยู่ได้ใช่หรือไม่ (ใช่โลกนี้จะสันติสุขได้เพราะเราช่วยเหลือซึ่งกันและกันและยินดีให้โดยไม่คิดหวังผล  การกระทำที่ง่ายที่สุดเวลาบำเพ็ญธรรมก็คือให้เขาไป การให้เป็นสิ่งที่ดี ให้โดยไม่หวังผลยิ่งประเสริฐใหญ่ ศิษย์น้องให้ได้ไหม  ให้ความเมตตา ให้อภัย ให้ได้ดีแม้เราจะทุกข์ลำบากไปบ้างก็ไม่เป็นไร เพราะว่าคนที่ยอมทนทุกข์ลำบากเพื่อให้ผู้อื่นได้ดี คนนั้นเป็นคนที่ประเสริฐใช่หรือไม่ (ใช่เหมือนพระพุทธองค์หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทุกพระองค์ยอมลำบากก่อนจึงได้รู้จักทางตื่น ถ้าไม่มีท่านมีหรือที่เราจะได้รู้หนทางที่จะกลับคืน วันนี้ก็เหมือนกันจะมีเราได้เพราะมีอาวุโส เพราะมีศิษย์รุ่นพี่ใหญ่ใช่ไหม (ใช่ฉะนั้นมีเขาก็มีเรา แต่คนที่เป็นรุ่นพี่ใหญ่ก็ต้องไม่ลืมรุ่นน้องเล็กๆ ทุกคนอยู่ด้วยกันอย่างเกื้อกูลอาศัยซึ่งกันและกัน อย่าทอดทิ้งกันและกันแล้วโลกนี้ก็จะสันติสุข  เหนื่อยอย่างไรก็ไม่ท้อ ลำบากอย่างไรก็ไม่บ่น แม้อุปสรรคจะเข้าถึงกระดูกเข้าถึงเส้นเลือดก็ไม่ยอมแพ้ แล้วเราก็จะได้พบกันที่เบื้องบน คนที่จะเป็นพุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต้องผ่านข้อทดสอบถึงขนาดความลำบากเข้าเนื้อเข้ากระดูก จึงจะเป็นพุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ได้  ศิษย์น้องอย่ากลัวความลำบากเพราะโลกนี้ไม่มีอะไรที่ได้มาง่ายๆ ที่ได้มาง่ายต่อไปก็รับความลำบาก รับความทุกข์ทีหลังเหมือนกัน
ขอให้ตั้งใจศึกษาบำเพ็ญให้ดีอย่าท้อถอยต่อความยากลำบาก ท่านก็คือพุทธะ ท่านจะเป็นพุทธะได้ก็อยู่ที่ท่านจะทำหรือไม่ทำเท่านั้นเอง




วันอาทิตย์ที่ ๒๗ กันยายน  พุทธศักราช ๒๕๔๑                พุทธสถานสกุล สงน้อย  จ.ตาก
พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง

  อันลาภยศเปรียบศิลาที่รอพัง                   เงินทองดั่งของผู้อื่นเรายืมใช้
ผู้ยึดมั่นถือมั่นต้องหนักใจ                          ติดกลร้ายแห่งกิเลสย่อมยากคืน
                   เราคือ
  จี้กงสงฆ์วิปลาสอาจารย์เจ้า                         รับบัญชาจาก
พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา                      ลงสู่พุทธสถาน     แฝงกายกราบ
องค์มารดาแล้ว                             ถามศิษย์รักทุกคนทานข้าวอิ่มหรือเปล่า

  ใช้ชีวิตให้เรียบง่ายสมถะ                        เป็นวาระอันดีมีกายนี้
เกิดมายากวันเวลาดุจวารี                         มิรอทีให้ศิษย์ตื่นจึงหมดลง
ศิษย์ตื่นช้าอาจดีกว่าศิษย์ไม่ตื่น                   รับรสขื่นอาจดีกว่าศิษย์ต้องหลง
ในบัดนี้อาจารย์ชี้ทางสายตรง                     ศิษย์รู้ปลงแล้วเดินก้าวมาให้ทัน
สิ่งสำคัญใช้พายเรือคือสิ่งใด                      ไม้ถ่อไกลหางเสือเที่ยงมิเหหัน
สถานธรรม ©ú ¸Û (หมิงเฉิง) ระบือนาน        คนกล่าวขานยกย่องในความศรัทธา
เมื่อพายเรือในแดนโลกลมโบกพัด                 อย่าได้วัดเอาเปรียบกันรู้ไหมหนา
ขอให้มีจริงใจดั่งเดิมเคยมา                        บำเพ็ญพาเวไนยพ้นทะเลลวง
เรือลอยน้ำน้ำย่อมคว่ำเรือลงได้                   มิมีใครบำเพ็ญดีแต่แรกอาจารย์ห่วง
ขอศิษย์รู้ควบคุมจิตมิติดบ่วง                      กรรมทักทวงอย่าท้อแท้เร่งฝ่าฟัน
ขอมีใจเมตตาอีกเสียสละ                          อภัยกันชนะตนเป็นของขวัญ
แม้ความผิดเล็กน้อยอย่าทำกัน                    เพียรทุกวันทุกเวลาย่อมพ้นคืน
สาละวนแดนโลกีย์มานานแล้ว                    ที่คลาดแคล้วถึงวันนี้เป็นโชคหมื่น
หากบัดนี้เจอธรรมแท้ไม่ยอมตื่น                   อาจไหลลื่นจมหนักไปยิ่งกว่าเดิม
                                                                                       ฮา  ฮา  หยุด




พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง

ทานข้าวอิ่มหรือเปล่า อร่อยไหม ความอร่อยเกิดขึ้นที่ไหน (ลิ้นลิ้นเป็นอวัยวะอย่างหนึ่งมีไว้รับรู้ใช่หรือเปล่า ตั้งแต่เล็กจนโตเราเคยไม่รับรู้รสชาติของอาหารไหม  วันนี้อาหารชนิดนี้อร่อยก็จริง แต่วันหน้าอาหารชนิดอื่นย่อมอร่อยกว่าใช่หรือไม่ (ใช่อร่อยที่สุดนั้นอยู่ที่เรารับรู้ เพราะฉะนั้นการรับรู้เป็นอุปสรรคอย่างหนึ่งของเราใช่ไหม (ใช่เรารับรู้ความสุขความทุกข์  ถามว่าความสุขใดเป็นความสุขที่มากสุด แท้จริงแล้วลิ้นเป็นอายตนะอย่างหนึ่งใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นอายตนะคือ หู ตา จมูก ลิ้น กายใจให้แต่ความรู้สึก แต่เรารับรู้ความสึกนั้น เราเอาอะไรไปรับรู้ ลิ้นที่เรารับรู้มีความสิ้นสุดแห่งความอร่อยไหม วันที่เราหมดลมหายใจใช่หรือเปล่า (ใช่) แล้วเราจำเป็นไหมต้องรอให้ถึงวันนั้น เราถึงจะบอกตัวเองว่าเราต้องควบคุมตัวเองสักที  ใจนั้นเป็นเจ้าแห่งกาย ลิ้นเป็นอวัยวะที่อยู่ในร่างกาย เพราะฉะนั้นเราควบคุมใจจึงต้องควบคุมตั้งแต่วันนี้  จำเป็นไหมที่จะต้องให้เราตายจึงจะมาควบคุม ถ้าให้เรามาควบคุมโดยที่ไม่ได้ตั้งเนื้อตั้งตัวควบคุมทันไหม (ไม่ทันคนเรานั้นอยากจะเป็นพุทธะจะเป็นตั้งแต่วันไหนดี ตายไปแล้วเป็นพุทธะได้ไหม (ไม่ได้เรานั้นอยู่บนโลกติดอยู่ในกิเลส เราไม่เคยคิดที่จะตัด ไม่เคยคิดที่จะลดละ และควบคุมใจของตนเอง ในที่สุดแล้ววันนี้เราควบคุมไม่ได้  แล้ววันที่เราหมดลมหายใจเราจะควบคุมได้หรือไม่ (ไม่ได้)
การเริ่มบำเพ็ญธรรมเป็นสิ่งสำคัญหรือเปล่า (สำคัญเริ่มบำเพ็ญวันไหนดี วันนี้เราบำเพ็ญอะไรบ้าง เมื่อเรามีความสุข เราก็ปล่อยตัวปล่อยใจของเราให้สุขเต็มที่ เมื่อมีความทุกข์มาก็ตั้งรับไม่ทัน เพราะฉะนั้นการตั้งรับต้องตั้งรับตั้งแต่วันนี้  ถ้าวันนี้เรามีความสุขเราจะทำอย่างไร (ทำต่อไป) ถ้าเรามีความทุกข์จะทำอย่างไร (ต้องอดทน) เราจะอดทนอย่างเดียวโดยไม่คิดที่จะตัดที่ต้นเหตุนั้นเป็นความคิดของปุถุชนใช่หรือไม่ (ใช่วันนี้เรามาในสถานธรรมได้ยินคำว่า พุทธะ กี่คำ (นับไม่ถ้วน) เราอยากจะเป็นพุทธะไหม (อยากพุทธะนี้ไม่มีคนส่งมอบให้ พุทธะนั้นต้องปฏิบัติด้วยตัวเอง สองวันนี้คนจำนวนมากพูดถึงคำว่า พุทธะ แต่เราต้องปฏิบัติเองใช่ไหม (ใช่) เขาเหล่านี้ให้เพียงความรู้ความเข้าใจ หากว่าเราไม่เข้าใจ เราไม่ปฏิบัติ เราจะสำเร็จไหม (ไม่สำเร็จวันนี้กลับไป  ถ้าเราปฏิบัติก็สามารถสำเร็จได้ แต่มีกี่คนจะปฏิบัติจริง ปฏิบัติเพียงครึ่งวันแล้วท้อใจทำอย่างไรดี เวลาพบสิ่งที่ยากจะต้องพยายามอดทน
สมมติว่ามีก้อนหินก้อนหนึ่งตั้งอยู่กลางแดด เป็นก้อนหินที่ร้อนมาก ต้องการให้ศิษย์นั้นหยิบขึ้นมา หยิบได้ไหม (หยิบไม่ได้แต่ถ้าไม่หยิบหินก้อนนี้ก็จะไม่สามารถสำเร็จเป็นพุทธะ จะหยิบไหม (หยิบแล้วจะหยิบขึ้นมาอย่างไร (ต้องพยายามแล้วจะพยายามอย่างไรให้สำเร็จ ตรงนี้เป็นส่วนที่มนุษย์นั้นจะต้องใช้ปัญญาพินิจพิจารณาใช่หรือเปล่า (ใช่หากสามารถที่จะหยิบได้ขึ้นมาสำเร็จก็เป็นพุทธะ หากว่ากลัวร้อนทนร้อนไม่ไหวก็ยังคงเป็นปุถุชนต่อไป เพราะฉะนั้นการที่เราจะหยิบหินก้อนนี้ ถ้าหากว่าหยิบก็เป็นพุทธะ ถ้าหากไม่หยิบก็เป็นคนต่อไป มีหลายเรื่องหลายราวที่เกิดในชีวิตมนุษย์ที่เกิดขึ้นมาแล้วเราแทบจะอดทนไม่ไหว แต่ว่าในที่สุดแล้วก็ต้องทนต่อไปใช่หรือไม่ (ใช่หากว่าเราจะต้องหยิบหินก้อนนี้จึงสำเร็จเป็นพุทธะ อาจารย์ถามว่าถ้าร้อนมากๆ จนทนไม่ไหวศิษย์จะก้มลงไปหยิบไหม (หยิบศิษย์รักของอาจารย์ต้องหยิบขึ้นมา หยิบขึ้นมาเพื่ออะไร หยิบขึ้นมาเพื่อเราจะได้ใช้ความอดทนครั้งสุดท้ายนี้ การฝ่าฟันครั้งสุดท้ายนี้เพื่อทะลวงอุปสรรคนานาใช่หรือไม่ (ใช่แต่ในความเป็นจริงการสำเร็จเป็นพุทธะนั้นไม่ได้ใช้ความอดทนเพียงอย่างเดียว ไม่ได้เจอสิ่งที่ลำบากยากเพียงอย่างเดียว แต่เจอนับครั้งไม่ถ้วนใช่หรือไม่ (ใช่ถามว่าถ้าให้ศิษย์ต้องหยิบก้อนหินก้อนที่ร้อนมากๆ นี้ครั้งแล้วครั้งเล่าจนมือพองจะทำไหม (ทำชีวิตของคนนั้นสั้นเหมือนกับผีเสื้อ มีโอกาสที่จะโบกบินไม่นานก็ต้องตายไป เพราะฉะนั้นถึงแม้ว่าร่างกายของเรานั้นที่เกิดมาครั้งนี้ได้ใช้ประโยชน์ ได้ทำให้เรานั้นจากกายมนุษย์กลับคืนขึ้นไปเป็นพุทธะเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ สามารถเสวยวิมุติสุขได้อีกนานแสนนาน เอาหรือไม่เอา (เอาเพราะฉะนั้นการเอื้อมมือไปหยิบหินก้อนนี้จึงเป็นความสำคัญมาก ไม่ใช่เพียงครั้งเดียวที่เราจะเอื้อมมือไปหยิบ ยังมีอีกหลายๆ ครั้ง เพราะฉะนั้นเจอความยากลำบากต้องอดทนให้ได้ หากว่าเป็นความอดทนที่ยากที่จะอดทนจะทำอย่างไร อาจารย์ก็ให้ใช้คำเดียวเหมือนเดิมคือคำว่า
อันลาภยศเปรียบศิลาที่รอพัง เงินทองดั่งของผู้อื่นเรายืมใช้
ในที่นี้ใครเป็นผู้ที่มีลาภยศชื่อเสียงเงินทอง มีตำแหน่งหน้าที่การงาน สิ่งเหล่านี้เรียกว่าลาภยศใช่หรือไม่ (ใช่แล้วถามว่าลาภยศนี้เป็นของเราตลอดไปหรือไม่ (ไม่ศิษย์มีลาภมากกว่าหรือมียศมากกว่า มีสิ่งไหนมากกว่ากัน (มีพอๆ กันเราจะตัดต้องรู้จักตัดตรงไหนก่อน เราจะตัดสิ่งเล็กๆ ไปหาสิ่งใหญ่ๆ หรือจะตัดจากสิ่งใหญ่ๆ มาหาสิ่งเล็กๆ (สิ่งใหญ่ๆเราจะต้องรู้ว่าสิ่งที่เรามีนั้นมากมายขนาดไหนใช่หรือไม่ (ใช่สมมติว่าเรามีลาภยศ เราก็ถามตัวเองก่อนว่าเรานั้นมีลาภยศขนาดไหน ศิษย์ไม่รู้จักลาภยศของตนเองแล้วจะไปตัดความใหญ่เล็กอันนี้ได้อย่างไร จะตัดผ่านจะแล่สิ่งนี้ให้บางได้อย่างไร ใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นจะต้องรู้ก่อนว่าตนเองมีลาภมียศ ใช่หรือไม่ (ใช่หากว่าใช่แล้วมีลาภมีมากมายเท่าไร หากว่าใช่แล้วจะตัดคำไหนก่อน ใช่หรือไม่ (ใช่)
เงินทองมีทุกคนหรือเปล่า หนึ่งบาทก็เรียกว่าเงินใช่หรือไม่ (ใช่หนึ่งบาททองก็เรียกว่าอะไร ห้าสิบสตางค์ทองก็เรียกว่าอะไร (ทองเงินทองหมายถึงทรัพย์สินใช่หรือไม่ (ใช่) เงินทองทำไมจึงต้องเปรียบเหมือนของคนอื่น เราหาหรือเปล่า (เราหาแล้วทำไมอาจารย์จึงบอกว่าเหมือนของคนอื่น เวลาเราสิ้นลมหายใจไป แม้กระทั่งลูกหลาน ภรรยาที่รักสามีที่รัก ญาติพี่น้องที่เรารักก็กลายเป็นคนอื่นใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นเมื่อเราจากร่างกายไปแล้ว กายที่นอนนิ่งกับตัวเราซึ่งเป็นวิญญาณที่ออกจากร่าง ถามว่าคนที่นอนนิ่งเป็นคนอื่นไหม (เป็นแม้กระทั่งตัวเรากับตัวเรายังไม่สามารถที่จะเป็นคนๆ เดียวกันได้ตลอดไป นับประสาอะไรกับเงินทองของนอกกาย ถูกหรือเปล่า (ถูกแล้วถามว่าทุกๆ วันนี้เรายึดเงินทองไหม (ยึดถ้าหากว่ามีน้อยๆ ได้หรือเปล่า (ได้แล้วถ้ามีมากๆ ล่ะ (มีมากๆ ก็ดีถามว่าเป็นพุทธะมีเงินหรือไม่ (ไม่มีแล้วศิษย์จะเป็นพุทธะหรือเอาเงินทอง (ทั้งสองอย่าง)
อาจารย์จะบอกให้มนุษย์แท้จริงมีใจเดียว ถ้ามีสองใจ ใจแรกเรียกว่าใจ ใจที่สองเรียกว่ากิเลส เพราะฉะนั้นถ้ามุ่งหมายจะทำสิ่งใดจะต้องมีใจเดียวจึงจะสำเร็จ ศิษย์มุ่งหมายจะมีใจอะไร (ใจพุทธะ) คนที่บอกว่าจะเอาทั้งสองอย่างแสดงว่าเรานั้นยังเป็นปุถุชนใช่หรือไม่ (ใช่ไม่ใช่มีแค่สองใจเท่านั้นที่ศิษย์มี ในหนึ่งนาทีศิษย์คิดกี่เรื่อง หนึ่งวัน หนึ่งปีศิษย์คิดกี่เรื่อง (นับไม่ถ้วนนี่คือคนที่ใจจะทำหลายสิ่งหลายอย่างใช่หรือไม่ (ใช่ตอนที่ศิษย์มีหลายใจนั้นจะทำให้ศิษย์เป็นผู้มีความสำเร็จได้หรือเปล่า (ไม่ได้แม้กระทั่งปุถุชนสอนปุถุชนเองยังพูดว่า การทำสิ่งใดต้องมีจิตหนึ่งใจเดียว เพราะฉะนั้นใจของเราต้องควบคุม อาจารย์บอกแล้วว่าใจของเราเป็นเจ้าแห่งเรือนกาย หากศิษย์ไม่รู้จักคุมจิตใจของตนเองย่อมไม่มีผู้ใดสามารถคุมใจของเราได้ เมื่อเราไม่สามารถคุมใจของเราได้ เราก็ไม่สามารถเป็นพุทธะได้  เพราะฉะนั้นการเป็นพุทธะง่ายหรือยาก (ไม่ยากไม่ง่ายขึ้นอยู่กับปัญญา) ศิษย์ของอาจารย์มีปัญญาเท่าไร (ปัญญาขึ้นอยู่กับการฝึกฝนเมื่อศิษย์บอกว่าปัญญาขึ้นอยู่กับการฝึกฝน เพราะฉะนั้นเราจะต้องฝึกฝนด้วย ไม่เช่นนั้นแล้วการจะเป็นพุทธะถ้าหากไม่มีปัญญาก็เป็นเรื่องยากทันที
"ไม่ยากไม่ง่ายขึ้นอยู่กับปัญญา"  ถ้าบอกว่าไม่ยากก็คือง่าย ไม่ง่ายก็คือยาก อาจารย์ขอบอกว่าขณะนี้ปัญญาเป็นสิ่งสำคัญมาก ขนาดตัดสินได้ว่าเรานั้นจะเป็นพุทธะหรือจะเวียนว่ายตายเกิดเป็นปุถุชนต่อไป เพราะฉะนั้นการที่เราจะมีปัญญาหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับใคร (ตัวเองในที่สุดแล้ว คำว่า พุทธะ ก็ขึ้นอยู่กับมนุษย์ มนุษย์เป็นผู้กำหนดชะตาชีวิตของตนเอง ว่าจะเวียนว่ายตายเกิดต่อไปได้หรือไม่ หรือจะกำหนดชะตาชีวิตของตนเองว่าเป็นพุทธะได้หรือไม่
นิพพานนั้นไกลไหม พระพุทธองค์ พระศรีอาริย์ พระโพธิสัตว์กวนอินและแม้กระทั่งตัวของอาจารย์เองล้วนแต่เคยเป็นมนุษย์ทั้งสิ้น การรู้ตื่นรู้แจ้งไม่ได้เกิดขึ้นฉับพลันทันที  แล้วจากการเกิดร่างกายมา ยังทำให้เราหมกมุ่นอยู่ในกิเลส ในตัณหาและในความมืดบอดแห่งจิตใจ เพราะฉะนั้นสิ่งเหล่านี้ขึ้นอยู่กับมนุษย์ ผู้ใดไม่ปฏิบัติย่อมเข้าไม่ถึง ผู้ใดไม่ศึกษาย่อมไม่เข้าใจ ศิษย์ของอาจารย์ต้องศึกษาให้เข้าใจเช่นเดียวกัน ใช่หรือไม่ (ใช่) หากว่าไม่เข้าใจแล้ว ทำผิด ทำถูก อยู่บ่อยๆ จะเพิ่มบาปกรรมให้กับตนเอง หากว่าทำถูกอยู่เสมอ ย่อมเพิ่มกุศลให้กับตนเอง สิ่งใดที่เราไม่รู้จึงควรที่จะเรียนรู้ให้เข้าใจแล้วค่อยปฏิบัติ บางคนมีความกล้า แต่กล้าแล้วทำในสิ่งที่ผิดไปเสียทั้งหมด บางคนไม่ค่อยกล้าแต่เมื่อทำแล้วก็ทำได้ถูกต้องไปทั้งหมด ศิษย์อยากเป็นคนกล้าที่ทำผิดหรือคนไม่กล้าที่ทำถูก (คนไม่กล้าศิษย์อยากจะเป็นพุทธะต้องเป็นคนระมัดระวังรอบคอบ ทำอะไรคิดหน้าคิดหลัง
ผู้ยึดมั่นถือมั่นต้องหนักใจ    ติดกลร้ายแห่งกิเลสย่อมยากคืน
ทุกวันนี้เราเป็นผู้ยึดมั่นถือมั่นหรือเปล่า ยึดมั่นถือมั่นในสิ่งที่เราชอบ ในสิ่งที่เรารัก ในสิ่งที่เป็นของเราใช่หรือเปล่า (ใช่อาจารย์จะบอกว่าชีวิตที่เกิดมามีสิ่งใดที่เที่ยงแท้เป็นของเราได้ตลอดกาลไหม ความยึดมั่นถือมั่นเป็นสิ่งหนึ่งที่ควรควบคุม และตัดทิ้งไหม (ควรยึดมั่นถือมั่นที่สุดคืออะไร (จิตใจจิตใจถือมั่นอะไร (ความดีศิษย์คิดว่าถูกไหม ถ้ายึดมั่นถือมั่นในความดีก็เป็นสิ่งที่ผิด ทำไมจึงเป็นเช่นนี้ สมมติว่าวันนี้ไปทำบุญตักบาตร ถวายข้าว น้ำและผลไม้ แล้วเราก็ยึดมั่นถือมั่นในความดีของเรา ว่าสิ่งนี้คือสิ่งที่เราถวายไป ศิษย์ได้บุญและบุญนี้ก็ย่อมกลับมาเป็นของเรา บุญนี้จึงกลับมาตอบแทนเรา โดยที่เราก็ยังยึดมั่นถือมั่น ในที่สุดแล้วบุญนี้กลับไม่ได้เป็นสิ่งที่หลงเหลือให้เราเป็นพุทธะได้เลย การทำบุญใดๆ นั้นต้องไม่หวังสิ่งที่จะตอบแทนกลับมา ถ้าเราคิดว่าเราทำบุญ ๑๐๐ บาท แล้วต้องได้กลับมา ๑๐๐ ในที่สุดเราก็เป็นคนที่ไม่เหลือบุญให้เราได้กลับไปเป็นพุทธะ ไม่เหลือสิ่งใดที่จะกลับไปนิพพานได้ เช่นเดียวกับการสร้างบันไดให้วัด แล้วบอกว่าบันไดที่บ้านเรานั้นก็ต้องแข็งแรงเหมือนกับที่เราสร้างให้วัด แต่บันไดที่จะต่อขึ้นไปนิพพานไม่เหลือ เพราะเราหวังในผลตอบแทน ใช่หรือไม่ (ใช่)
การทำบุญโดยหวังผลตอบแทน และไม่หวังผลตอบแทนนั้นต่างกันอย่างยิ่ง ถ้าเราหวังผลตอบแทน เราก็จะได้รับสิ่งตอบแทน แต่จิตใจของเราจะไม่เหลือบุญ แต่หากว่าศิษย์ของอาจารย์ทำบุญโดยไม่หวังผลตอบแทน บุญนั้นจะย้อนกลับมาเป็นของเราในรูปของความสว่างในจิตใจ ปกติจิตใจของเรานั้นมืดบอดเพราะเต็มไปด้วย รัก โลภ โกรธ หลง จิตใจของเราจึงไม่สว่างเลย เห็นผู้อื่นจะได้ดีเราก็เป็นทุกข์ เห็นผู้อื่นมีความสุขเราก็เป็นทุกข์ จิตใจเช่นนี้ไม่ใช่จิตใจของพุทธะ ถ้าศิษย์อยากมีจิตใจแห่งพุทธะ ก็ต้องมีความเมตตา ความเสียสละ แม้ว่าตัวเราจะเป็นทางให้คนอื่นเหยียบย่ำก็ยังจะมีความสุขใจใช่หรือไม่ (ใช่)
ศิษย์เอาสิ่งใดมารับอาจารย์ (ใจ) ใจของศิษย์สีอะไร (สีขาว) ใจของศิษย์เป็นสีขาวแน่หรือเปล่า มีความลังเลสงสัยหรือเปล่า ถ้ามีความลังเลสงสัยเพิ่ม ใจก็เป็นจุดสีเทา ขาวปนเทาใช่หรือไม่ (ใช่) หากว่าจิตใจไม่มีความศรัทธามั่นคง นั่งฟังธรรมะจิตเลื่อนลอย ศิษย์จะเพิ่มสีอะไรเข้าไป (สีดำจิตใจเป็นวงกลมวงหนึ่ง
(พระอาจารย์เมตตาให้วาดรูปวงกลมเพื่อแสดงถึงถึงสภาวะ)
 




 ชีวิตนั้นเหมือนกับการเดินทาง จากเราแรกเกิดขึ้นมาเป็นเด็กน้อย เติบโตขึ้นเรื่อยๆ เป็นผู้ใหญ่จนกระทั่งผมขาว เราก็เริ่มแก่แล้วก็ตาย เพราะฉะนั้นตั้งแต่เกิดจนตายมีเรื่องต้องประสบมากมาย อยากรู้ว่าตลอดการเดินทางของชีวิตศิษย์จับอะไร  การเดินทางของชีวิตทั้งชีวิตของเรานั้นจะจบลงที่นิพพานใช่หรือเปล่า (ใช่เหมือนดังพุทธองค์ที่ศิษย์นั้นสักการะบูชาก็หาไม่ ตลอดทางชีวิตนี้ของเราจับสิ่งใดบ้าง (เงินทอง, จับคู่, จับลูก, จับบ้าน, จับรถ, จับทีวี, จับตู้เย็นพอหมดอะไรให้จับก็กลับมาจับเงินทองให้รวยขึ้นอีก แทนที่เราหาได้ครบแล้วเราจะหยุด แต่เรากลับมาจับอีกใช่ไหม จับเงินทองเพิ่มขึ้นมาอีกใช่ไหม จับรถคันใหญ่กว่าเดิม บ้านหลังใหญ่กว่าเดิม จับตำแหน่งหน้าที่การงานที่ใหญ่กว่าเดิมใช่หรือไม่ (ใช่ที่อาจารย์พูดมานี้เป็นเพียงการยกตัวอย่าง มนุษย์นั้นจับมากมาย เวลาที่เราจับความดีงามคุณธรรมต่างๆ นั้น เมื่อเทียบกับการจับลาภยศ ชื่อเสียงเงินทอง ลูกสามีภรรยา เทียบกันแล้วความดีนั้นทำได้เพียงแค่เสี้ยวเดียวใช่หรือไม่ (ใช่แค่นี้จึงไม่พอที่จะทำให้ศิษย์นั้นไปเป็นพุทธะ ศิษย์ของอาจารย์นั้นเวลาที่หาลาภยศชื่อเสียงเงินทอง ก็ประกอบไปด้วยกรรมชั่วต่างๆ ใช่หรือเปล่า (ใช่เมื่ออยากจะได้ตำแหน่งหน้าที่การงานที่ใหญ่โตก็ทุจริต แม้เพียงเล็กๆ น้อยๆ แต่ถ้ารวมกันก็กลายเป็นความผิดครั้งใหญ่ที่เรานั้นจะกลับตัวไม่ได้  เป็นการสร้างนิสัยไม่ดีให้กับตนเอง เมื่อเราไม่ได้ในสิ่งที่เราปรารถนาเราก็พูดโกหก ในที่สุดเราก็ตัดสินให้กับตัวเราเองว่าเรานั้นไม่สามารถจะเป็นพระพุทธะได้ นิพพานนั้นไกลเหลือเกินสำหรับคนแบบเรา ถ้าเราได้ปล่อยสิ่งเหล่านี้ทั้งหมด ตัวเราเบาสบาย คำว่า นิพพาน ก็จะเดินใกล้เข้ามา เมื่ออาจารย์พูดเช่นนี้แล้วศิษย์ของอาจารย์ปล่อยได้หรือไม่ (ได้ทำไมตอบช้าจัง (ยังลังเลอยู่สิ่งใดที่ทำให้ศิษย์ลังเลที่สุด (มีหลายอย่างที่ยังจับอยู่เพราะศิษย์รู้ว่าเมื่อออกไปหาความจริงแล้ว ไม่ใช่นั่งฟังธรรมะอยู่ที่นี่แล้ว จะต้องเจอสิ่งต่างๆ มากมาย ต้องเจอมายา ต้องเจอกิเลส ต้องเจอภาพลวงตาใช่หรือเปล่า (ใช่แต่ว่าความพยายามอยู่ที่ไหนความสำเร็จก็อยู่ที่นั่น เมื่อศิษย์พยายามลงแรงที่ใจ กลัวหรือที่ใจของเรานั้นจะไม่สะอาด  เมื่อศิษย์พยายามเป็นพุทธะ กลัวหรือที่จะไม่ได้เป็นพุทธะใช่หรือเปล่า (ใช่แม้ว่าศิษย์ของอาจารย์เทียบไม่ได้กับพระพุทธองค์ แต่ให้เราเจริญรอยตาม เมื่อเราเดินไปกลัวหรือที่จะไม่ถึง เพียงแต่ว่าศิษย์ของอาจารย์นั้นต้องมีความตั้งใจปฏิบัติธรรม เราต้องตั้งใจทำจริงๆ  คำว่า ตั้งใจ หมายความว่าเมื่อเจออุปสรรคความลำบากแล้วจะไม่ท้อถอย  เราอยู่ในสังคม กลัวที่สุดคือคำนินทา รองมาคือโดนต่อว่า ใช่หรือไม่ (ใช่) เพราะฉะนั้นเมื่อเจอสิ่งเหล่านี้เราต้องรีบขอบคุณที่เขาช่วยว่าเรา ตั้งแต่เล็กจนโต เมื่อเราโตแล้วมีใครกล้ามาว่าเราหรือเปล่า คนที่อายุขึ้นเลข ๓ แล้วแทบจะไม่มีคนมาว่าเราอยู่แล้ว เมื่อคนเขามาว่าเราต้องรีบขอบคุณเขา ต้องรีบแก้ไขตนเอง แค่เฉพาะความโกรธก็เยอะมากแล้วใช่หรือเปล่า (ใช่ชีวิตนี้โกรธคนมานับไม่ถ้วน อย่ารอให้เรานั้นตายแล้วจึงค่อยไปขอขมาลาโทษ  เมื่อนั้นคนเขามาขอขมาลาโทษเรา เราจะรับรู้หรือเปล่า เรารู้แต่ว่าถ้าเราไม่ให้อภัยเขาจะรู้ไหม (ไม่รู้เพราะฉะนั้นถ้าจะให้ดีชีวิตนี้โกรธเกลียดคนให้น้อยจะได้ไม่มีกรรมเกี่ยวเนื่องกันต่อไป  ชีวิตนี้เราต้องอะไรอีก (ต้องโลภให้น้อยเพราะถ้าเราโลภน้อยจิตใจของเราจะได้ไม่ต้องเผื่อกว้างไว้สำหรับทีวี ตู้เย็น บ้านและรถ จิตใจของเรานั้นกว้างใหญ่มากสามารถวางโลกได้ทั้งใบ โลกของใจเรามีทุกอย่างใช่หรือเปล่า (ใช่ศิษย์จะเป็นพุทธะอาจารย์อยากจะให้ศิษย์เอากิเลสเหล่านี้ทิ้ง เพราะฉะนั้นเราควรผูกกิเลสให้น้อย ถ้าผูกกิเลสยิ่งหนายิ่งแน่นเท่าไร ก็ยิ่งแก้ยากและยิ่งทุกข์มากทำให้เราไม่สามารถเป็นพุทธะได้ เพราะว่าติดทีวี ติดบ้าน ติดรถ และติดคน ศิษย์สมควรติดไหม (ไม่สมควรเรื่องเหล่านี้เป็นเพียงเรื่องเล็กน้อยใช่หรือเปล่า (ใช่แต่รวมๆ กันยิ่งใหญ่ไหม  ชีวิตนี้จึงต้องใช้ชีวิตให้เรียบง่ายและสมถะ อยู่ในแถบนี้ถือเป็นชุมชนที่สงบ เมื่อไม่มีสิ่งที่เป็นกิเลสยั่วเย้ามากมายถือเป็นโอกาสดีแห่งการบำเพ็ญใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นจงรักษากายรักษาใจให้เป็นผู้มีความเรียบง่ายและสมถะ ศิษย์ทำได้ไหม (ได้ดูๆ ไปแล้วชีวิตของคนนั้นจะบอกว่าเป็นสิ่งที่ยากก็ยาก จะบอกว่าเป็นสิ่งที่ง่ายก็ง่าย อยู่ที่เรานั้นจะรู้จักใช้ชีวิตนี้ให้เกิดความยากหรือความง่าย ถ้าเรายิ่งหาสิ่งภายนอกมาปรุงแต่งเพิ่มเติมมากมาย ชีวิตนี้ยิ่งใช้ก็ยิ่งลำบากถูกหรือเปล่า (ถูกเหมือนกับทีวีรุ่นใหม่ เมื่อก่อนใช้หมุนเดี๋ยวนี้ใช้กด คนรุ่นก่อนจะปรับก็ลำบากใช่ไหม เป็นความยากด้วยวิวัฒนาการที่ล้ำสมัย เพราะฉะนั้นยิ่งใช้ชีวิตให้เรียบง่ายสมถะเท่าไร ก็จะยิ่งเกิดสิ่งที่ดีงามมากขึ้นเท่านั้นใช่ไหม (ใช่เปรียบประหนึ่งอาหารที่เรากิน มีรสชาติเผ็ดเปรี้ยวเค็ม เมื่อเทียบกับรสจืด อาหารก็มีรสชาติ เพราะฉะนั้นคำว่า เรียบง่ายสมถะ เปรียบเสมือนอาหารที่จืดจานหนึ่ง ศิษย์จะฝืนกินอาหารที่จืดนี้ไปตลอดชีวิต โดยที่จิตใจของเรานั้นไม่ปรุงแต่งความเปรี้ยวเผ็ดหวานมันลงไปทำได้ไหม (ได้)
ความโกรธ            เปรียบเสมือน            ความเผ็ด
ความรัก              เปรียบเสมือน            ความหวาน
ความหลง            เปรียบเสมือน            ความมัน
ความโลภ            เปรียบเสมือน            ความเค็ม
ส่วนความขื่นความขม และรสชาติอื่นๆ ศิษย์ลองไปเปรียบเทียบดู  ความขื่นอาจจะเปรียบได้กับความละอาย ลองพิจารณาเองว่าเรานั้นชอบรสชาติแบบไหน ในใจของเราคือสิ่งใด ทานอาหารให้จืดลงเพื่อที่เรานั้นจะได้รู้จักใช้ชีวิตนี้และใจนี้ให้ราบเรียบลง
ถ้าศิษย์ต้องการที่จะได้มรรคผลเพื่อที่จะกลับไปเป็นพุทธะต้องทำอย่างไรบ้าง (ต้องไขว่คว้าเป็นพุทธะนอนอยู่กับบ้านเฉยๆ มีมรรคผลไหม (ไม่มีเพราะฉะนั้นจะต้องปฏิบัติด้วยการรู้จักไขว่คว้าหาโอกาสให้กับตนเอง ใช่หรือไม่ (ใช่เปรียบเสมือนวันนี้ถ้าหากว่าศิษย์ไม่ได้มาที่สถานธรรมก็อยู่บ้านนอนเฉยๆ หรือไม่ก็ออกไปทำงาน ไม่สละเวลาก็ไม่ได้ประชุมธรรมก็ไม่รู้จักธรรมะใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นการที่เราอยากจะได้มรรคผลกลับไปเป็นพระอริยะ เราทำอย่างไร (ไขว่คว้าต้องหาโอกาสและไขว่คว้าให้กับตนเองด้วยใช่หรือไม่ (ใช่แม้ว่ามรรคผลอยู่ตรงหน้าไม่เอื้อมมือไปคว้าก็ไม่ได้
สิ่งสำคัญใช้พายเรือคือสิ่งใด  ไม้ถ่อไกลหางเสือเที่ยงมิเหหัน
สิ่งสำคัญใช้พายเรือคือสิ่งใด  หนึ่งคือไม้ถ่อ, ไม้พาย  สองก็คือหางเสือ หางเสือนี้จะต้องเที่ยง เมื่อหักซ้ายต้องไปซ้าย เมื่อหักขวาต้องไปขวา ไม่ใช่บอกว่าตอนนี้ฉันอยากจะให้ไปซ้ายแต่คนถ่อกลับถ่อไปทางขวา แสดงว่าแตกความสามัคคี  เพราะฉะนั้นจะต้องใช้ทั้งไม้ถ่อและหางเสือ ใช่หรือไม่ (ใช่)
(พระอาจารย์ถามนักเรียนที่ตอบคำถามที่ได้รับผลไม้ไปแล้วว่ายังจะเอาผลไม้อีกไหม)
เมื่อสักครู่อาจารย์บอกว่าจะทำอะไรต้องมีใจเดียวใช่หรือเปล่า ถ้า
(พระอาจารย์เมตตาประทานแอปเปิ้ลให้กับนักเรียนที่ตอบคำถาม แต่พอนักเรียนเอื้อมมือหยิบ พระอาจารย์ก็เอาแอปเปิ้ลหลบ)
ทำไมอาจารย์ถึงเล่นแบบนี้อยากรู้ไหม เพราะว่าเรานั้นอยู่ในชุมชนที่เรียบง่าย ในขณะที่เมืองหลวงนั้นเต็มไปด้วยความวุ่นวาย ชีวิตของศิษย์และคนในเมืองจึงต่างกัน ศิษย์ของอาจารย์เมื่อมีเวลาว่างอย่านอนอยู่บ้านเฉยๆ หรือดูทีวีดูละคร ขอให้รู้จักใช้เวลาเหล่านี้ออกมาปฏิบัติธรรม ทำงานธรรมะ เมตตาช่วยคน ออกมาศึกษาธรรมะดู ขอให้ต่อต้านความเฉื่อยชาความเกียจคร้าน ต่อต้านสิ่งเหล่านี้ออกไป เปรียบประหนึ่งศิษย์นั้นต้องการจะไขว่คว้าผลไม้ให้มาอยู่ในมือใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าหากว่าไม่ยืดตัวขึ้น ไม่หดตัวลง ไม่เอื้อมมือคว้า ถามว่าผลไม้จะอยู่ในมือเราได้ไหม (ไม่ได้ยืดตัวขึ้นหมายความว่าเรานั้นต้องรู้จักที่จะยืดตัวขึ้นเพื่อที่จะไปคว้าสิ่งหนึ่งมา ใช่หรือไม่ (ใช่หดตัวลงคือการอ่อนน้อม  เมื่อถึงเวลาที่จะแสดงความกล้าหาญจงยืดตัวขึ้น และเมื่อเราต้องการแสดงความอ่อนน้อมถ่อมตนต้องหดตัวลง เพราะฉะนั้นสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็นมาก หากว่าผู้บำเพ็ญธรรมรู้จักแต่ความกล้าหาญแต่ไม่รู้จักความอ่อนน้อมถ่อมตน จะเป็นผู้บำเพ็ญที่บำเพ็ญแล้วไม่สมบูรณ์ใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นจะต้องรู้จักทั้งความกล้าและความอ่อนน้อมด้วยในเวลาเดียวกัน
ในชีวิตประจำวันเรารู้ว่าหลายสิ่งหลายอย่างเป็นกิเลสล่อลวงใจของเราเราก็ยังนำมาไว้ในมือ แล้วยังสร้างความเดือดร้อนต่อไปเรื่อยๆ เราจะทำอย่างไรดี (เราจะต้องแก้ไขเราจะต้องทำอย่างไรในเมื่อเรานำกิเลสมาอยู่ในใจเราแล้ว (ตัดใจลองเทียบดูกับในบ้านของเรา บางคนมีทีวีสองเครื่องใช่หรือไม่ (ใช่ทีวีเครื่องแรกก็สร้างกิเลสไหม ทีวีเครื่องที่สองก็สร้างกิเลสไหม (สร้างความโลภครั้งแรกสร้างกิเลสไหม ความโลภครั้งที่สองสร้างกิเลสไหม (สร้างความโกรธครั้งแรกสร้างกิเลสไหม ความโกรธครั้งที่สองสร้างกิเลสไหม (สร้างแล้วจะทำอย่างไรดี จะตัดครั้งที่สองนี้ทิ้งไปก่อนทำอย่างไรดี ถ้าหากว่าศิษย์ไม่รู้จะทำอย่างไรแล้วศิษย์จะกลับไปตัดกิเลสได้อย่างไร เพราะว่ากิเลสที่บ้านของเราหรือในใจของเรานั้นไม่ใช่มีเพียงแค่ครั้งเดียว แต่มีถึงห้าครั้งสิบครั้ง ยี่สิบครั้งถึงร้อยครั้งใช่หรือไม่ (ใช่สมมติว่าแอปเปิ้ลลูกนี้เป็นกิเลสที่อยู่ในใจเรา เราจะตัดกิเลสอันนี้ออกไปอย่างไรดี ก็ส่งไปให้กับคนที่ยังไม่มีจะได้เป็นลูกแรกสำหรับเขา และนี่จะเป็นอริยมรรคผล
ถึงแม้ว่าเรื่องแอปเปิ้ลนั้นจะเป็นเรื่องที่ง่าย เป็นกิเลสสำหรับเราแต่เป็นอริยมรรคผลสำหรับผู้อื่นใช่หรือเปล่า (ใช่บางคนนั้นมีความสามารถทางธรรมมากมาย งานการเก็บไว้ทำล้นมือไม่ยอมให้ผู้อื่นทำ แสดงว่าเราทำงานธรรมนั้นด้วยความมีกิเลส เพราะฉะนั้นเมื่อเราส่งสิ่งที่เราทำนั้นไปให้ผู้อื่น กิเลสของเราก็จะกลายเป็นงานธรรมของผู้อื่นและจะเป็นกุศลของเราทันทีใช่หรือไม่ (ใช่แต่ว่าการตัดกิเลสจริงๆ แล้วไม่มีทางอื่นนอกจากตัดไฟเสียแต่ต้นลม ถ้าหากศิษย์ของอาจารย์รู้ว่าสิ่งนี้เป็นกิเลส อย่าให้สิ่งนี้เข้ามาครอบครองใจเรา มีทางเดียวเท่านั้นก็คือการตัดเสียตั้งแต่ยังไม่เริ่มต้น จะได้ไม่มีรากไม่มีเหง้าให้คอยดึงเราใช่หรือเปล่า (ใช่กิเลสนั้นลุกลามเร็วเหมือนต้นหญ้า แค่ต้นหญ้าต้นหนึ่งก็สามารถกลายเป็นต้นหญ้าทั้งแปลง เพราะว่ามันลุกลามเร็วใช่หรือเปล่า (ใช่เพราะฉะนั้นอยากจะตัดกิเลสก็ต้องตัดเสียตั้งแต่ตอนที่รู้ตัวทันที ไม่ใช่บอกว่านี่เป็นกิเลสเอาไว้ก่อนแล้วค่อยตัดวันหลังก็ได้ ในที่สุดแล้วในวันหลังนั้นก็ไม่สามารถตัดได้ใช่หรือไม่ (ใช่มีแต่จะงอกงามอยู่ในจิตใจของเรา ในที่สุดแล้วต้นไม้ที่เราปลูกนั้นกลับไม่ขึ้น แต่ต้นหญ้าซึ่งเป็นวัชพืชขึ้นแทน  เมื่อวานนี้ได้โอวาทอะไร (ลงต้นกล้าลงต้นกล้าไม่ใช่ลงต้นหญ้านะ
ไม้ถ่อนั้นเปรียบประหนึ่งความศรัทธา แล้วหางเสือเปรียบเสมือนอะไร
การแกล้งกันนั้นเป็นสิ่งที่ไม่ดี ถ้าเกิดว่าศิษย์คนใดไม่กล้า จงเพิ่มกำลังใจและความมั่นใจให้กับเขาด้วยการช่วยๆ กันใช่หรือไม่  หากว่าการเป็นพี่น้องกันไม่ช่วยกันแล้วใครจะช่วยกัน ถูกหรือเปล่า
บางครั้งเราเข้าใจว่าสิ่งนี้ต้องทำอย่างนี้ไม่สามารถจะเป็นอย่างอื่นได้ แต่เมื่อถึงเวลาแล้วบุคคลนั้นๆ ไม่สามารถทำในสิ่งที่เราให้ทำได้ เราจำเป็นจะต้องโอนอ่อนผ่อนตามได้ เหมือนกับวันนี้ที่จัดงานตรงกับข้างบ้านใช่หรือไม่ (ใช่ข้างบ้านสวดมนต์แล้วศิษย์จะสวดมนต์ด้วยหรือเปล่า (ไม่แต่ศิษย์อาจารย์ก็ยังดีรู้จักที่จะร้องเพลงให้เบาๆ เพื่อไม่ให้เป็นการรบกวน ใช่หรือไม่ (ใช่คนข้างบ้านโศกเศร้าเราจำเป็นต้องโศกเศร้าด้วยเพื่อเป็นการให้เกียรติซึ่งกันและกัน จงอย่าเห็นว่าภัยข้างบ้านไม่ใช่ภัยของเราถูกหรือเปล่า คนข้างบ้านที่เสียชีวิตไปแล้วเราเสียชีวิตได้ไหม (ได้ถ้าในงานของเรามีคนทำแบบนี้เราชอบไหม (ไม่ชอบเพราะฉะนั้นจึงต้องรู้จักเห็นอกเห็นใจซึ่งกันและกัน ช่วยเหลือนำพาซึ่งกันและกันใช่หรือไม่ (ใช่ต้องรู้จักว่าตอนนี้กำลังทำอะไร พลิกแพลงได้แค่ไหนเปลี่ยนแปลงได้แค่ไหน ไม่ใช่ยึดในสิ่งที่เราเข้าใจหรือยึดในหลักธรรมะและก็ทำอย่างนั้นโดยไม่มีการพลิกแพลง ผู้ยึดมั่นถือมั่นต้องหนักใจเพราะเราเป็นคนที่ยึดมั่นถือมั่นจึงไม่สามารถนำพาตนเองให้ตลอดรอดฝั่งได้ ยึดมั่นในความรู้ทางโลกหรือทางธรรมต่างก็เป็นการยึดมั่นถือมั่น ทุกอย่างที่เรารู้และเราเข้าใจจึงต้องเป็นสิ่งที่เราเปลี่ยนได้ เปรียบเสมือนน้ำเป็นน้ำแข็ง ที่ออกมาจากน้ำเช่นเดียวกัน แต่สิ่งหนึ่งเป็นน้ำ อีกสิ่งหนึ่งเป็นน้ำแข็ง เมื่อใช้ความร้อนละลายออกมาเป็นน้ำเช่นเดียวกันใช่หรือไม่ (ใช่ฉะนั้นหางเสือเปรียบเสมือนอะไร (สมาธิ, ความมั่นคงของจิตใจ)
(พระอาจารย์เมตตาส่งเสริมผู้ดูแลพุทธสถาน และผู้ช่วยดูแลพุทธสถาน)
ไม้ถ่อหมายถึงความจริงใจ หางเสือเปรียบเสมือนความมุ่งมั่น ผู้ชายว่าไม้ถ่อเปรียบเสมือนอะไร (เปรียบเสมือนผู้นำอาจารย์จะเปรียบหางเสือประหนึ่งความเข้าใจ ความเข้าใจนี้ไม่ใช่ความเข้าใจธรรมดา แต่เป็นความเข้าใจในแก่นแท้แห่งหลักสัจธรรมอย่างเที่ยงแท้ เพราะฉะนั้นในเรือลำหนึ่งจึงต้องมีทั้งหางเสือและไม้ถ่อ  สิ่งที่ศิษย์จำเป็นจะต้องมีอย่างยิ่ง สิ่งแรกคือความศรัทธาและความเข้าใจ ถ้าเราไม่สามารถเข้าใจในหลักสัจธรรมได้ ก็ไม่สามารถอธิบายให้ผู้อื่นฟังได้ใช่หรือไม่ (ใช่คนที่อยู่ที่นี่มีความสามารถแตกต่างกัน ขอให้เข้าใจในภาระที่แบกรับและเข้าใจที่จะสร้างความศรัทธาและความเข้าใจให้บังเกิดขึ้น จึงจะสามารถใช้เป็นสิ่งที่นำผู้อื่นต่อไปได้ เข้าใจหรือไม่ (เข้าใจศิษย์จำเป็นต้องมี ขาดไม่ได้แม้แต่สิ่งเดียว เมื่ออาจารย์ให้ชื่อสถานธรรมที่นี้แล้ว ศิษย์ของอาจารย์รับรู้ไว้อย่างหนึ่งว่า ต่อให้เกิดสิ่งใดขึ้น ไม่ว่าคนจะว่า สิ่งใดจะเกิดขึ้นอุปสรรคน้อย อุปสรรคใหญ่ ต่างจำเป็นต้องฝ่าฟันให้ผ่านพ้น อย่าคิดว่าสิ่งนี้เป็นภาระหน้าที่ใคร ต่างเป็นภาระหน้าที่ของศิษย์ทั้งสิ้น หากสิ่งใดยังเข้าใจไม่ถ่องแท้ ขอให้นานวันยิ่งเข้าใจมากยิ่งขึ้น ยิ่งนานความมั่นคงยิ่งมั่นคง ยิ่งนานวันความสามัคคีของเรายิ่งแข็งแรงเป็นปราการมากยิ่งขึ้น ฉะนั้นอาจารย์ให้ชื่อสถานธรรมนี้แล้วขอให้ตั้งใจให้จงดี อย่าได้ดูแคลนอย่าได้เกี่ยงกันทำงาน ขอให้ช่วยๆ กัน
(พระอาจารย์เมตตาประทานชื่อพุทธสถานว่า ©ú ¸Û หมิงเฉิง)
เมื่อวานนี้พระนาจามาบอกให้ศิษย์บำเพ็ญ เพราะฉะนั้นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทุกพระองค์ลงมาก็พูดถึงเรื่องการบำเพ็ญ สองวันนี้คำที่ศิษย์ได้ยินบ่อยที่สุดก็คือคำว่า พุทธะ และคำว่า บำเพ็ญ เพราะฉะนั้นเมื่อกลับไปเราจะลืมสิ่งใดก็ได้ แต่ลืมการบำเพ็ญไม่ได้ใช่หรือไม่ (ใช่สิ่งต่างๆ หาจากภายนอกได้ สิ่งที่หาไม่ได้ก็คือใจของเราเอง กับการบำเพ็ญปฏิบัติ เมื่อหาจากข้างนอกไม่ได้แล้ว ศิษย์ของอาจารย์จึงต้องบำเพ็ญ ถ้าไม่บำเพ็ญก็ไม่สามารถเป็นพุทธะได้
(พระอาจารย์เมตตาประทานผลไม้ให้กับแม่ครัว)
คนเราเดินทางธรรมต้องเสมอต้นเสมอปลาย วันนี้เสียสละได้วันหน้าก็จงเสียสละให้ได้ เข้าใจหรือไม่(เข้าใจวันนี้เป็นแค่วันเริ่มต้นที่เรานั้นจะบำเพ็ญธรรมหรือไม่บำเพ็ญ หากว่าศิษย์นั้นมีความไม่เข้าใจสงสัยอะไรวันหลังยังต้องมาศึกษาเพิ่มเติมอีก ได้หรือเปล่า (ได้วันนี้อาจารย์มามีเวลาอยู่จำกัดมาก แต่หวังว่าการที่อาจารย์ได้พบหน้าศิษย์ในวันนี้จะไม่เป็นการเสียเปล่า จะสามารถทำให้ศิษย์นั้นเดินทางธรรมต่อไปได้ แม้ว่าเรานั้นยังจะมีความสงสัยความลังเลอยู่มากมาย แต่ว่าการที่เราสงสัยลังเล การที่เราจะออกไปเจอความทุกข์ ไม่ใช่เพื่อหยุดแต่เพื่อเดินหน้าต่อไป เพื่อให้ความสว่างนั้นเกิดขึ้นในจิตใจของเราให้ได้จึงจะไม่เสียโอกาสที่เกิดมาเป็นคนในชาตินี้ การที่เกิดมาเป็นคนในชาตินี้นั้น ถ้าทำเพื่อปากเพื่อท้องเพื่อลาภยศชื่อเสียงและเงินทองเท่านั้น ก็เป็นการเสียเปล่าอย่างยิ่ง อันว่าคนโง่หรือว่าคนฉลาดนั้นย่อมสามารถที่จะมีเงินทอง ย่อมสามารถที่จะสำเร็จได้เช่นกัน อย่าได้ดูถูกตัวเองว่าเราเป็นชาวบ้านธรรมดา หาเช้ากินค่ำไม่เฉลียวฉลาด ขอให้เรานั้นรู้จักที่จะบำเพ็ญธรรม การฝึกบำเพ็ญพุทธะไม่ต้องอาศัยความฉลาด ไม่ต้องอาศัยความรอบรู้ใดๆ ขอให้ศิษย์นั้นมีความจริงใจเดินหน้า ดังที่อาจารย์พูดไว้ตอนแรก ถ้าศิษย์เดิน ก็ไม่ต้องกลัวว่าจะไม่ถึงใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าศิษย์ไม่เดินเลยจะถึงไหม (ไม่ถึงเพราะฉะนั้นตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไปตั้งใจเดินหน้าได้หรือเปล่า (ได้เดินหน้านี้เดินหน้าใจตน เดินหน้าออกไปฉุดช่วยผู้คน มัวแต่จมในเรื่องของตัวเอง จมแต่เรื่องภาระหน้าที่ของตัวเอง จมแต่ในเรื่องความเข้าใจและอารมณ์ของตัวเอง  บางคนนั้นจมแต่ในเรื่องเหล่านี้จนไม่เป็นอันทำอะไร วันๆ ก็ได้แต่นั่งมองตัวเอง แต่ไม่ได้มองเห็นความผิดของตัวเองเลย มองเห็นแต่ว่าตัวเองพอใจสิ่งไหน จะทำสิ่งไหนต่อไป ถ้ายังคิดเช่นนี้ก็ยังไม่ใช่พุทธะ พุทธะนั้นทุกเวลาทุกขณะจิตรู้ว่าเวไนยยังทุกข์ ตนเองยังสบายไม่ได้ รู้เพียงเท่านั้น เห็นไหมว่าพุทธะนั้นมีความคิดเช่นนี้ ถ้าอยู่ในโลกมนุษย์นี้เรียกว่าคนโง่ แต่เมื่อเทียบกับพุทธะนั้นก็ต้องเรียกว่ามีมหาเมตตาใช่หรือไม่ (ใช่)
ศิษย์ของอาจารย์นั้นถ้าหากว่าตนเองเป็นปุถุชนคนธรรมดาหาเช้ากินค่ำ ไม่รู้เลยว่าตนเองนั้นจะบำเพ็ญอย่างไร ก็ขอให้มองที่ใจของตนเอง เริ่มออกมาจากใจของตนเอง ความสว่างอยู่ที่ไหน ให้ศิษย์หันหน้าไปเผชิญกับสิ่งนั้น อย่าได้หลงทำความชั่ว เพราะความชั่วนั้นเป็นเสมือนความมืดใช่หรือไม่ (ใช่ธรรมะและความดีเปรียบเสมือนความสว่างใช่หรือไม่ (ใช่ถ้าหากศิษย์ของอาจารย์อยากจะทำความชั่วเล็กๆ น้อยๆ เพราะว่าอารมณ์ชั่ววูบชั่วแล่น แสดงว่าเรากำลังหันหน้าเข้าหาความมืดถูกหรือเปล่า (ถูกเพราะฉะนั้นจงควบคุมใจของตนเองให้ดี หันหน้าเผชิญแต่ความสว่าง สิ่งมืดๆ เร้นๆ สิ่งที่ทำแล้วเกิดความอับอาย สิ่งที่ทำแล้วทำให้รู้สึกละอาย สิ่งนั้นห้ามทำเข้าใจหรือเปล่า สิ่งใดที่ทำแล้วทำให้เกิดความโล่ง ความสบายใจ ขอให้ทำให้มากๆ ยิ่งเป็นคนที่อายุมากเป็นไม้ใกล้ฝั่งด้วยแล้ว จำเป็นที่จะต้องเอาตัวเองเป็นแบบอย่างให้กับผู้อื่น อาศัยว่าลูกหลานนั้นเป็นผู้ที่เชื่อฟังเรา ขอให้เรานั้นรู้จักแนะนำสั่งสอนเขาให้ทำแต่สิ่งที่ดีและบำเพ็ญธรรมะให้ได้ สิ่งนี้มีค่ามากกว่าทรัพย์สมบัติที่ศิษย์นั้นสืบทอดต่อกันมาเป็นมรดกตกทอดกันไปสู่พวกเขาเสียอีก เพราะว่าสมบัตินั้นใช้แล้วก็หมดสิ้นได้ แต่ว่าความดีความงามสืบทอดกันไปไม่มีขาดสาย เข้าใจหรือไม่ (เข้าใจไม่รู้ว่าอาจารย์พูดมาขนาดนี้แล้วศิษย์ของอาจารย์คิดจะบำเพ็ญหรือไม่บำเพ็ญ (บำเพ็ญบำเพ็ญแล้วบำเพ็ญให้ดี อย่าบำเพ็ญให้เกือบดี เราต้องบำเพ็ญให้ดีจริงๆ คนที่ดีจริงๆ คำว่าหินกับหยกนั้นต่างก็เป็นหินชนิดหนึ่งด้วยกันทั้งสิ้น แต่ว่าหยกนั้นมีความสุกสว่างสกาวกับหินที่มีความทึบ หยกนั้นไว้ใช้ประดับบ้าน แต่หินนั้นมีไว้แค่ใช้สร้างบ้านใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นจงคิดดูดีๆ ว่าเรานั้นบำเพ็ญแล้วก็จริง แต่ระหว่างหินที่เอาไว้ใช้สร้างบ้านกับหยกที่เอาไว้ประดับบ้านนั้น อยากจะเป็นชนิดไหน
มีอีกหลายสิ่งหลายอย่างที่ศิษย์นั้นจะต้องศึกษาเรียนรู้ให้เข้าใจ ในโลกกว้างนี้ อันว่าวิชาความรู้นั้นไม่มีทางจะศึกษาให้หมดได้ มีแต่สัจธรรมที่อยู่ในตัวเรานั้น ที่ถึงแม้จะกว้างแต่เรานั้นก็สามารถที่จะเข้าใจได้ สิ่งอื่นในโลกที่บอกว่าเราเข้าใจแล้ว เมื่อเราหันกลับไปดูอีกทีเราอาจจะยังไม่เข้าใจมันก็ได้
มีความทุกข์มากก็จริง ชีวิตนี้ก็คือทุกข์ แต่ว่าศิษย์นั้นจะเผชิญความทุกข์ต่อไปด้วยการบำเพ็ญ บำเพ็ญไปด้วยดำเนินชีวิตไปด้วย สุดท้ายแล้วเราจะไม่ได้เจอทุกข์ที่สุดคือการเวียนว่าย เข้าใจไหม (เข้าใจ)
(พระอาจารย์เมตตาแจกผลไม้ให้กับนักเรียนในชั้นทุกคน)
ศิษย์ต่างก็มีบุญกันมากมาย แต่ว่าบุญนี้สั่งสมขึ้นมาเพื่ออะไรรู้ไหม หลายคนสั่งสมเพื่อให้ตนเองได้ไปเป็นเทวดาเพื่อจะได้มีความสุขสบาย แต่ว่าตอนนี้อาจารย์จะให้ศิษย์ไปในที่ๆ สุขสบายกว่า เพียงแต่ว่าในตอนต้นนั้นจะต้องฝ่าฟันกับความลำบากบ้าง ขอให้เชื่อในสิ่งที่อาจารย์นำมามอบให้ทุกคน
เวลาที่เราเจอกันสั้นหรือยาว (สั้นเวลานั้นสั้นจนบอกไม่ถูก เวลาที่อาจารย์มาเยือนนั้นเป็นเวลาที่สั้น แต่อาจารย์นั้นมองเห็นชีวิตศิษย์ อาจารย์ก็รู้สึกว่ามันสั้นเช่นเดียวกัน เรานั้นเกิดมามีร่างกายอันสมบูรณ์นับว่าเป็นโชคลาภวาสนา ในวันนี้เราไม่ได้เจ็บไข้ได้ป่วยนับว่าเป็นผู้ที่มีวาสนาเสียอย่างยิ่ง ชีวิตไม่ได้เป็นอย่างนี้เสมอไป บางคนบอกว่าพรุ่งนี้ค่อยบำเพ็ญ แก่แล้วค่อยบำเพ็ญ แต่ใครรู้ได้ว่าพรุ่งนี้ตนเองยังจะมีลมหายใจอยู่หรือไม่ ใครรู้ได้ว่าพรุ่งนี้เราจะแก่เฒ่าชราอีกสักเท่าไร เรี่ยวแรงของเราที่มีอยู่นั้นมันจะร่วงโรยไปอีกมากน้อยสักเท่าไหน ไม่มีใครทราบใช่หรือไม่ (ใช่เพราะฉะนั้นจงรักษาวันนี้เวลานี้ให้จงดี สิ่งใดที่เป็นสิ่งที่ดีให้หมั่นที่จะกระทำอย่าได้ผัดผ่อน สิ่งใดที่เป็นความชั่วความไม่ดี แม้จะเป็นสิ่งที่เล็กน้อย ก็อย่าเข้าไปย่างกายเข้าไปยุ่งเกี่ยว การเป็นพุทธะนั้นแม้จะเป็นสิ่งที่ยากสำหรับปุถุชน แต่ก็ไม่ยากเกินไปสำหรับปุถุชนที่พยายามจะตัดสิ้นซึ่งกิเลสตัณหาใช่หรือไม่ (ใช่)
ที่นี่ไกลจากถิ่นที่ศิษย์มา แต่ละคนนั้นเดินทางมาไกลมาก ขับรถให้ระวังให้มาก อาจารย์นั้นมีความหวั่นใจอยู่อย่างหนึ่ง หวั่นใจว่าวันนี้เจอกันวันหน้าอาจไม่พบเจอ เป็นสิ่งที่อาจารย์วิตกกังวลทุกครั้งที่จะจากศิษย์ของอาจารย์แต่ละคนไป ฉะนั้นศิษย์ของอาจารย์ผู้ที่ได้ชื่อว่าศิษย์ของจี้กง จงรักษาตัวให้จงดี ศึกษาหลักธรรมให้เข้าใจและเป็นตัวแทนของอาจารย์ เป็นจี้กงน้อยที่เดินไปได้อย่างตลอดรอดฝั่ง ช่วยคนเหมือนดั่งชื่ออาจารย์ที่บอกว่าอนุเคราะห์คน อย่าได้รู้สึกดีใจเมื่อคนอื่นเป็นทุกข์ เมื่อคนอื่นเป็นทุกข์เจ้าก็จงเป็นทุกข์ด้วย อาจารย์หวังไว้ว่าวันหน้าจะได้เจอศิษย์ทุกๆ คนอีก อย่าได้มีแม้แต่ว่าชั่วแล่นของความรู้สึกท้อแท้และจะตีตัวจากอาจารย์ไป วันหน้าเจอกันใหม่นะ


[๑]  สิงขร                   ภูเขา
[๒]  หิงสา                  ความเบียดเบียนการทำร้ายการคิดให้เขาทนทุกข์


พระโอวาทซ้อนพระโอวาท     ลง  
      แรงลงทีละนิดหน่อย                                               น้อยน้อยรวมกันยิ่งใหญ่
ครองความเสมอต้นปลาย                                           ย่อมรับสมดังใจปอง

อ่านต่อ...

วันเสาร์ที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2541

2541-09-19 พุทธสถานเฉิงอี้ บัวงาม จ.ราชบุรี


PDF 2541-09-19-เฉิงอี้ #16.pdf

#ไตรภูมิ  #การเวียนว่าย  #การเวียนว่ายตายเกิด  #ไตรรัตน์


วันเสาร์ที่ ๑๙ กันยายน พุทธศักราช ๒๕๔๑ พุทธสถานเฉิงอี้ บัวงาม จ.ราชบุรี

สาธุชนกราบขอประทานพระโอวาทชี้แนะ



องค์พุทธะแฝงอยู่ในกายมนุษย์ ประธานแห่งแดนวิสุทธิ์ปัญญาล้ำ

คุมชีวิตบังเหียนม้าให้รู้นำ สอบใจจำได้ไหมการรู้จริง

เราคือ

องค์ประธานคุมสอบสามภูมิ รับบัญชาจาก

พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา ลงสู่แดนโลกีย์ เคียมคัล

องค์มารดา ถามเมธีน้องชายหญิงสราญฤๅ

ขอทุกคนจิตสงบตั้งใจฟัง ฮวา ฮวา



ชีวิตนี้สิ่งใดกันสำคัญยิ่ง ทั้งเท็จจริงแยกออกไหมก่อนแสวง

ด้วยมึนเมาเท็จแท้มิพลิกแพลง ขอรู้ว่าเปลี่ยนแปลงตนสราญ

มีความสุขได้เพียงขณะหนึ่ง ขอคะนึงชีวิตนี้ยาวหรือสั้น

จะหันไปทิศใดเพื่อบากบั่น ต้องให้ทันเวลาแห่งชีวิตตน

บ้างลำบากวิบากกรรมมาซ้ำซ้อน ยามจะนอนยังเป็นทุกข์ใช่ไหมน้อง

ฟ้าส่งสายทองยาวตามครรลอง น้องประคองชีวิตตนเดินทางธรรม

เกิดเป็นคนว่าทุกข์แล้วอาจทุกข์กว่า ยามเวียนว่ายตามชะตาอันหักเห

ขณะนี้ลอยคออยู่กลางทะเล สุขปนเปเพียงนิดอย่าหลงเลย

ขอให้ฝืนใจตนบำเพ็ญเถิด ลังเลเกิดพยายามบั่นให้สั้น

ทุกวันนี้ทดสอบใจคนคงมั่น หากน้องท่านพิสูจน์พลันบันทึกลง

ขอให้ปากกับใจจงตรงกัน มองใครนั้นจงอย่ามองเพียงเปลือกนอก

ขอให้คิดจงพินิจอย่าลวงหลอก พุทธะบอกทางหลุดพ้นพิจารณา

ในวันนี้ผู้มีบุญกับพุทธะ ได้สละเวลามาศึกษาธรรม

ขอสองวันอยู่ครบจบด้วยจำ อันพระธรรมเก็บไว้ใช้ปฏิบัติ

ด้วยวันนี้เป็นวันแรกคืนสถาน ขอชื่นบานในจิตต่างสุขุม

ด้วยเวลาฟังธรรมกรรมก็รุม ขอทุ่มเทตั้งใจให้จริงจัง

ตนตื่นแล้วดีแล้วผู้อื่นจึง ตื่นตามถึงเท่าที่เราได้ตื่นขึ้น

ขณะจิตขณะเดียวจึงห้ามเมามึน ขอให้ยืนประดุจผาสง่าไกล

ขอตั้งใจสองวันมีจุดหมาย ฟ้ายุคปลายจิตใจคนคล้ายอาสัญ

จงช่วยกันช่วยเวไนยช่วยผลักดัน เรือธรรมนั้นใช่ของใครแต่ผู้เดียว

ในวันนี้มิกล่าวความให้มากไป คุมชั้นเรียนครบสองวันน้องทั้งหลาย

ขอรักษาพุทธระเบียบมีต้นปลาย ขอเปลี่ยนใจหากใครคิดมาวันเดียว

จรดวางพู่กันลงบันทึกคะแนน

ฮวา ฮวา หยุด








วันเสาร์ที่ ๑๙ กันยายน พุทธศักราช ๒๕๔๑

พระโอวาทท่านแปดเซียน หลันไฉ่เหอ



ต่างอยู่ในแดนโลกขุ่นข้น ต่างดิ้นรนต่างระทมอย่างทุกข์ร้อน

แต่ยังมีน้ำใจให้กันก่อน อีกอาทรผิดจากคนย่อมไม่มี

เราคือ

หนึ่งในแปดเซียน หลันไฉ่เหอ รับบัญชาจาก

พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา ลงสู่พุทธสถานเฉิงอี้ แฝงกายประณตน้อม

องค์มารดา ถามเมธีทุกท่านสบายดีฤๅ



ชีวิตนี้แม้ไม่อาจเลือกเกิดได้ แต่กระทำเลือกใดมองเอ๋ยย้อน

กำลังหลับผวาตื่นพะวงนิจจาหลอน แม้ม้วยมรณ์ความดีชั่วยังตราตรึง

ลงเอยสุขชีวิตดั่งขึ้นสวรรค์ วัฏฏะนั้นอยู่หนไหนไม่นึกถึง

ต่างเลื่อนลอยต่างถลำทะยานบึ่ง ท้ายกลาดเกลื่อนมิตื่นถึงอนิจจา

หากเข้าใจลงแรงสายไฉน สู่ยุคปลายภัยสารพันสั่นผวา

ฟ้าปรานีไม่กวาดคัดต้องระอา อริยาขานรับคัดหยกใจตน

ทดสอบคัดจริงเท็จหินหยกบอก เข้าจากออกบำเพ็ญจากในฝึกฝน

อภัยกันแม้ยืนยันโกรธาเหลือทน พุทธะต้องค้นถ้วนถี่ทั้งฤทัย

ไม่ประดุจตายแล้วทั้งเป็นอยู่ มีประตูต้องเข้าใจวาจารู้จักใช้

ทุกหนแห่งเลิศมีปราชญ์สหาย เพราะใจดีและกายดีส่งเสริม

ผู้เฝ้าอุทิศเพื่อเวไนยสู่อาเวศ[๑] ตัดกิเลสจะต้องเลิกการเพิ่ม

มิพากันเบียดเบียนอย่างฮึกเหิม ปราชญ์ประเดิมฝึกให้ทานจากภายใน


ฮา ฮา หยุด












พระโอวาทท่านแปดเซียน หลันไฉ่เหอ



วันนี้มานั่งฟังธรรม ทุกๆ อย่างที่เขาบอกให้ทำ ก็เป็นเพราะว่าเรามีใจอยากทำเอง ไม่ได้ถูกข่มขู่ หรือถูกบีบบังคับ เราถึงทำใช่ไหม (ใช่) แล้วเพราะอะไรเราถึงเลือกที่จะมานั่งฟังตรงนี้ มาลำบากตรงนี้กัน (นับถืออาจารย์จี้กง) นั่นก็คือนับถือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ใช่หรือไม่ (ใช่) แล้วนอกจากนับถืออาจารย์จี้กงแล้ว คนในที่นี้มีความคิดเห็นอื่นว่าอย่างไร (เต็มใจมา) มาเพราะเห็นว่าสิ่งที่มาศึกษาในวันนี้เป็นสิ่งที่ดี เพราะว่ามีความนับถือต่อคนที่ชักชวนเรามา และก็มีความไว้เนื้อเชื่อใจต่อคนที่ชวนเรามาใช่หรือเปล่า (ใช่) ทั้งความไว้เนื้อเชื่อใจและความนับถือที่มีต่อกันล้วนเกิดขึ้นได้เพราะคนเรารู้จักมอบสิ่งที่ดีให้แก่กัน สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นสิ่งที่ทุกคนมีอยู่ใช่หรือเปล่า (ใช่) แต่เมื่อไรที่เราหยิบยื่น เราส่งมอบด้วยความเต็มใจ อย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วยก็มักจะให้ผลที่ดีกลับมา และมักจะทำให้สังคมนี้อยู่กันฉันพี่น้องฉันเพื่อนฝูง และทำให้คนที่อยู่บนโลกใบนี้มีความสงบสุขต่อกัน เพราะทุกคนต่างมอบสิ่งที่ดีให้แก่กัน หากคนขาดซึ่งสิ่งเหล่านี้ ก็คงจะหาไม่ได้แล้วจากโลกใบนี้ใช่หรือไม่ (ใช่) เพราะไม่ว่าจะเป็นน้ำใจ ความเอื้ออาทรหรือความเมตตา ล้วนเกิดจากคนกระทำต่อกัน ล้วนเกิดจากคนหนึ่งมอบให้อีกคนหนึ่งด้วยจิตใจ ด้วยน้ำใจที่ดี แต่หากคนไม่ทำแล้วโลกนี้จะอยู่กันได้อย่างไร ถ้าทุกคนต่างคนต่างอยู่ ทุกคนต่างเห็นแก่ตน โลกก็คงวุ่นวาย ยากจะสันติสุขใช่หรือเปล่า (ใช่) ถ้าเช่นนั้น การมีน้ำใจไมตรีมอบสิ่งที่ดีที่มีอยู่ในตัวเราก็ควรจะกระทำใช่หรือไม่ (ใช่)



“ต่างอยู่ในแดนโลกอันขุ่นข้น ต่างดิ้นรนต่างระทมอย่างทุกข์ร้อน

แต่ยังมีน้ำใจให้กันก่อน อีกอาทรผิดจากคนย่อมไม่มี”

ทุกคนต่างมีเรื่องทุกข์เรื่องสุขในชีวิต สลับปนเปกันไม่มีที่สิ้นสุด ทุกคนในวันนี้มีทุกข์ แต่อีกคนอาจจะสุขใช่หรือเปล่า (ใช่) หากคนที่สุข รู้จักมอบกำลังใจ รู้จักเผื่อแผ่ความสุขให้แก่คนที่ทุกข์ รู้จักมีน้ำใจให้แก่กัน โลกนี้ก็ย่อมสันติสุข แต่ถ้าคนที่มีความสุขไม่เคยคิด ไม่เคยคำนึงถึง ไม่เคยเอื้ออาทร ไม่เคยมีน้ำใจให้แก่กัน ใครจะทุกข์ก็ช่างเขา ตัวเราสุขคนเดียวก็พอ โลกนี้จะเป็นเช่นไร เมื่อยังไม่พูดถึงโลก เราอาจจะพูดถึงใกล้ๆ ตัวก่อน ตัวเราจะเป็นเช่นไร ตัวเราก็คงเป็นคนโดดเดี่ยว ไม่มีเพื่อนฝูง ไม่มีคนนับถือ ไม่มีคนรักใคร่ใช่หรือไม่ (ใช่) แต่เพราะอะไรเราถึงมีคนรู้จักมากมาย แม้จะไม่ใช่ญาติพี่น้อง เขาก็รักเรา ให้ความสนิทสนมกับเราได้ เพราะว่าเรารู้จักมอบน้ำใจไมตรีให้กับเขา รู้จักมอบสิ่งดีๆ เอื้ออาทรให้แก่เขาใช่หรือไม่ (ใช่) ฉะนั้นสิ่งดีๆ ที่มีอยู่ในตัวเราไม่ต้องไปหาจากแดนไกล นั่นก็คือการยอมอุทิศ เสียสละมีน้ำใจเผื่อแผ่ให้กับผู้อื่นย่อมไม่ยากที่จะกระทำใช่หรือเปล่า (ใช่)

อยู่บนโลกนี้เราไม่เคยได้อะไรมาเปล่าๆ จะได้สิ่งหนึ่งต้องยอมเสียอีกสิ่งหนึ่ง จะได้ทรัพย์เงินทองมากมาย เราก็ต้องสูญเสียเวลาเพื่อให้ได้มาซึ่งทรัพย์ใช่หรือไม่ (ใช่) แล้ววันนี้จะได้ธรรมะนำไปใช้กับชีวิตก็ย่อมต้องสูญเสียเวลาไปเหมือนกันใช่หรือไม่ (ใช่) บางคนก็ต้องสูญเสียเวลาหาเงิน บางคนต้องสูญเสียเวลาดูทีวี สูญเสียเวลาพักผ่อน แต่ถ้าเราจะยอมสูญเสียชีวิตเราชีวิตหนึ่งเพื่อให้ได้ธรรมะมาก็ย่อมคุ้มค่าใช่หรือไม่.(ใช่) ปัจจุบันจะมีสักกี่คนที่จะยอมสูญเสียชีวิตเพื่อให้ได้มาซื่งหลักธรรมะของชีวิต ก็คงจะมีน้อยเต็มทีใช่หรือไม่ (ใช่)

มีอยู่ครั้งหนึ่งเราเคยมาบนแดนโลกนี้ เมื่อเรามาเราก็มองว่าโลกนี้เป็นโลกที่มีสีสันสวยสดงดงาม ผู้คนยิ้มแย้มแจ่มใสมีน้ำใจไมตรีต่อกัน แต่พอมาวันนี้สิ่งต่างๆ ที่เราเคยเห็นในครั้งนั้นได้ค่อยๆ จางหายไป เป็นเพราะกาลเวลาทำให้แปรเปลี่ยน หรือเพราะจิตใจคนทำให้โลกแปรเปลี่ยน (เพราะจิตใจคนทำให้โลกแปรเปลี่ยน) ใจมีส่วนสำคัญอย่างไรถึงทำให้โลกแปรเปลี่ยนได้ ถ้าใจนั้นดีโลกก็ย่อมดี ถ้าใจนั้นคิดร้ายโลกก็วุ่นวายมีภัยพิบัติใช่หรือไม่ (ใช่) แสดงว่าใจของเราที่อยู่ลับๆ ภายในตัวเรานี้มีอำนาจเหลือเกินใช่หรือไม่ (ใช่) ไม่ใช่มีอำนาจต่อตัวเราเพียงคนเดียวหรือต่อคนรอบข้างเราเท่านั้น แต่ยังส่งผลถึงทั่วโลกเลยใช่หรือเปล่า (ใช่) ถ้าดูอย่างนี้ดูยิ่งใหญ่เหลือเกิน ถ้าจิตใจเราดีก็ทำให้โลกดีได้ ถ้าจิตใจเราชั่วร้ายโลกก็เลวร้ายได้ แสดงว่าคนๆ หนึ่งมีผลต่อโลกดูแล้วยิ่งใหญ่ใช่หรือไม่ (ใช่)

คนๆ หนึ่งสามารถมีผลต่อตัวเราเองได้ในแง่ใดบ้าง แต่ก่อนเขาอาจเป็นคนที่มีโชควาสนาที่ดี แต่ถ้าจิตใจเขาคิดชั่วร้ายเพียงชั่วครู่เดียวแล้วไปกระทำตามความคิดทันที วาสนานั้นอาจจะพลิกผันหรือว่าเปลี่ยนแปลงทำให้กลายเป็นคนตกอับ ทำให้กลายเป็นคนที่ไร้วาสนาไปเลยก็เป็นได้ใช่หรือไม่ (ใช่) ในทางกลับกัน คนๆ นั้นแม้ว่าจะดูไม่มีสง่าราศี ไม่มีสีหน้าท่าทางที่ดูใจดีเลยแต่ถ้าจิตใจเขาฝักใฝ่กระทำดีอยู่ตลอดทุกวัน การกระทำดีของเขาก็ย่อมมีผลสามารถพลิกผันเปลี่ยนแปลงให้เขากลับกลายเป็นคนที่ดี และมีใบหน้าที่มีสง่าราศีขึ้นมาได้เหมือนกันใช่หรือไม่ (ใช่) ฉะนั้นจิตใจของเราจึงมีส่วนสำคัญ ถ้าจิตใจดีก็ย่อมส่งผลให้ร่างกาย ใบหน้า สีหน้าของเราดีได้ ถ้าจิตใจเราไม่ดีก็อาจจะส่งผลทำให้ใบหน้า หรือโชคชะตาที่ควรจะดีอาจพลิกผันเปลี่ยนแปลงเป็นไม่ดีได้เหมือนกัน ฉะนั้นเรื่องราวที่เกิดขึ้นรอบตัวเราหรือเรื่องราวที่ควรต้องเป็นเช่นนี้ ทำไมจึงต้องเป็นเช่นนั้นบางครั้งไม่ต้องมองข้างนอกเลย แต่ต้องถามที่จิตใจตัวเรา แล้วก็ดูที่การกระทำของเราว่ากระทำเช่นไรมีจิตใจเช่นไร เหตุมาเช่นไรผลก็ต้องติดตามเช่นนั้น หากเหตุสร้างดีผลก็ย่อมดี ถ้าเหตุสร้างร้ายผลก็ย่อมร้าย เรารู้กันอยู่ทุกวันใช่หรือไม่ (ใช่)



"ชีวิตนี้แม้ไม่อาจเลือกเกิดได้ แต่กระทำเลือกใดมองเอ๋ยย้อน”

แม้เราไม่สามารถเลือกเกิดได้ แต่เราสามารถเลือกที่จะกระทำได้ใช่หรือไม่ (ใช่) และแม้ชะตาชีวิตจะถูกกำหนดมาเป็นเช่นนี้ เราก็สามารถที่จะเปลี่ยนแปลงให้ดีขึ้นได้ใช่หรือเปล่า (ใช่) อยู่ที่ว่าเราจะเลือกทำสิ่งใดและไม่กระทำสิ่งใด



"กำลังหลับผวาตื่นพะวงนิจจาหนอ แม้ม้วยมรณ์ความดีชั่วยังตราตรึง"

หากเราอยู่บนโลกนี้แล้วอยากได้รับผลดี เราก็ต้องรู้จักสร้างเหตุที่ดีด้วย หลายครั้งที่เรายังกระทำสิ่งผิดแม้ผลยังไม่ปรากฏชัดทันที แม้ยังไม่ส่งผลทันที แต่เราก็รู้สึกว่าเมื่อเราทำผิดเราก็หลับตาไม่ลง เราก็อยู่ได้อย่างไม่เป็นสุขอย่างแท้จริงใช่หรือเปล่า (ใช่) ฉะนั้นบางทีไม่ต้องนึกถึงให้ไกลอื่นเลย เวลาเราจะทำอะไรขอให้นึกเพียงใกล้ๆ ว่าผลที่ตามมาจะเป็นเช่นไร สิ่งนี้ก็จะอาจช่วยยับยั้งไม่ให้เรากระทำผิดลงไปได้ แต่หากว่าเรื่องชั่วก็ไม่คำนึงถึง เรื่องดีก็ไม่สนใจ เช่นนี้เราจะดำรงชีวิตได้อย่างเป็นสุขไหม ก็ย่อมยากใช่หรือเปล่า (ใช่)



"ลงเอยสุขชีวิตดั่งขึ้นสวรรค์ วัฏฏะนั้นอยู่หนไหนไม่นึกถึง"

ชีวิตนี้เมื่อได้พบความสุขก็เหมือนได้ขึ้นสวรรค์ แต่เป็นสวรรค์เล็กๆ ในช่วงขณะหนึ่งเท่านั้นเอง เมื่อพบความทุกข์ก็เหมือนตกนรกตกเหวใช่หรือไม่ (ใช่) แล้วชีวิตของเราต้องขึ้นสวรรค์ลงนรกกันกี่รอบ แล้วเหนื่อยหรือเปล่า (เหนื่อย) ยิ่งเวลาขึ้นสวรรค์แล้วตกนรกทำไมตกง่าย แต่เวลาตกลงไปในนรกแล้วจะป่ายปีนขึ้นสวรรค์ทำไมถึงป่ายปีนกันยากเหลือเกินใช่หรือเปล่า (ใช่) ทั้งที่ตัวก็นั่งอยู่ที่นี้ใจก็อยู่ตรงนี้ แต่เพราะอะไรทั้งตัวทั้งใจต่างก็ทำให้ใจเราขึ้นๆ ลงๆ ไม่อยู่นิ่งสักที เพราะว่าใจเราพันผูกอยู่กับความสุข ความทุกข์บนโลกใบนี้ ยังยินดียินร้ายอยู่บนโลกใบนี้ใช่หรือไม่ (ใช่) แต่ถ้าเมื่อไรเราปล่อยใจที่ผูกพันติดยึดกับเรื่องราวบนโลกใบนี้ได้ เราคงอยู่อย่างเป็นสุขไม่ใช่น้อย แต่เพราะอะไรเราถึงทำกันไม่ได้สักที อยากมีสุขหรือเปล่า (อยาก) เจอสิ่งศักดิ์สิทธิ์ก็ขออยู่ทุกวัน แต่ทำไมจึงขอที่ภายนอกไม่ขอที่ตัวเอง ใช่สิ่งศักดิ์สิทธิ์เป็นผู้ทำหรือ (ไม่ใช่) ตัวเราเองทำถึงได้สุขใช่หรือไม่ (ใช่) ฉะนั้นขอภายนอกสู้ขอที่ตัวเองไม่ได้ใช่หรือเปล่า (ใช่)



"ต่างเลื่อนลอยต่างถลำทะยานบึ่ง ท้ายกลาดเกลื่อนมิตื่นถึงอนิจจา"

จะกระทำสิ่งใดเราต้องรู้ก่อนว่าตัวใดเป็นตัวขับเคลื่อน ตัวใดเป็นตัวเคลื่อนไหวทำให้เกิดเรื่องราวต่างๆ ใช่สิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือเปล่า (ไม่ใช่) แล้วทำไมเวลาขอความสุขไม่ขอตัวเอง กลับมาขอแต่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ แล้วมักจะขอสิ่ง
ศักดิ์สิทธิ์ตอนที่ตกลงไปในเหว แต่ตอนมีสุขไม่เห็นมีใครมาขอบ้างเลยใช่หรือเปล่า (ใช่) ตอนมีสุขตัวท่านยังไม่คิดให้คนอื่น แล้วยามมีทุกข์คนอื่นเขาจะให้เราหรือ (ไม่ให้) ฉันใดก็ฉันนั้น เหตุทำเช่นไรผลย่อมได้รับเช่นนั้น ฉะนั้นอยู่บนโลกใบนี้ไม่ว่าจะสุขจะทุกข์เพียงไร เราต้องรู้จักใช้ชีวิตให้เป็น รู้จักใช้คุณค่าของตนเองให้ถูกต้อง ไม่เช่นนั้นแล้วคุณค่าของตัวเองก็ไม่เข้าใจ โลกเป็นอย่างไรก็ไม่รู้ แล้วชีวิตจะดำเนินไปได้อย่างไร เดินไปได้ครึ่งทางเดี๋ยวก็ลื่น เดี๋ยวก็ล้ม ชีวิตวนเวียนไม่ทุกข์ก็สุข ไม่ยืนก็ล้ม ไม่ล้มก็ลุกใช่หรือไม่ (ใช่) เมื่อกังวลเรื่องทุกข์สุข ชีวิตก็ยากดำเนินไปได้ จะพัฒนาก้าวหน้าไปได้ก็ยาก เพราะเรามัวแต่กังวลเรื่องทุกข์เรื่องสุขที่ผ่านเข้ามาในชีวิต แต่หากเราคิดว่าเรื่องราวที่ผ่านพัดเข้ามาในตัวเราเหมือนกับลม เมื่อถึงคราวมาก็ย่อมถึงคราวไป เมื่อถึงคราวอยู่ก็ต้องมีวันอำลาจาก เรารู้ว่าเรื่องราวในโลกนี้ล้วนไม่เที่ยงไม่แน่นอน แล้วเราจะยึดอะไรกับทุกข์กับสุขที่เหมือนลมพัดผ่านใช่หรือไม่ (ใช่) เมื่อมีทุกข์ก็เฉยๆ เมื่อมีสุขก็เฉยๆ คิดเสียว่าเหมือนลมที่ผ่านมา การดำเนินชีวิตบนโลกก็ไม่ยากใช่หรือไม่ (ใช่)

"หากเข้าใจลงแรงสายไฉน" หากเราเข้าใจเช่นนี้การลงแรงแก้ไขเปลี่ยนแปลงให้ชีวิตดีขึ้นก็ย่อมไม่ยากเกินไปใช่หรือไม่ (ใช่) อยู่บนโลกใบนี้ มีความร่ำรวยเราก็รู้สึกอยากได้ เมื่อพบเกียรติยศชื่อเสียงเราก็รู้สึกดีและอยากได้ใช่หรือไม่ (ใช่) แต่บางครั้งความร่ำรวยและเกียรติยศชื่อเสียงมีตำแหน่งจำกัด คนที่จะร่ำรวยได้ต้องร่ำรวยมากกว่าคนอื่น หากทุกคนมั่งมีก็ไม่เรียกว่าความร่ำรวย เมื่อมีตำแหน่งจำกัดทุกๆ คนก็ใคร่อยากได้ใฝ่ปอง ก็ย่อมเกิดการแก่งแย่งแข่งขันใช่หรือไม่ (ใช่) แต่ทำอย่างไรล่ะ เมื่อตอนนี้ใจเรากำหนดแล้วว่าความสุขของเราคือการได้มาซึ่งลาภ ยศ ทรัพย์สิน ก็ยากที่จะปล่อยให้คนอื่นได้ไปโดยที่เราไม่ได้ใช่หรือไม่ (ใช่) ดังนั้นเราต้องเปลี่ยนแปลงความสุขของเราเสียก่อน โดยที่แม้เราจะไม่ได้มาซึ่งทรัพย์สิน ลาภยศ เราก็มีความสุขได้

มีสำนวนปราชญ์เคยกล่าวไว้ว่า "สุภาพชนนั้นมักปฏิเสธการเหลิงอำนาจ แต่ไม่ปฏิเสธความต่ำต้อย สุภาพชนนั้นมักจะปฏิเสธความมั่งคั่งแต่ไม่ปฏิเสธความยากจน” เมื่อทุกคนต่างไม่แก่งแย่งแข่งขันในสิ่งที่มีน้อย ความวุ่นวาย ความเดือดร้อนก็ไม่เกิดขึ้นใช่หรือไม่ (ใช่) แล้วเมื่อสุภาพชนที่คิดเช่นนี้ไปดำรงตำแหน่งใดก็ตาม ถ้าผลที่ได้นั้นเป็นเงินทองที่มากกว่าความสามารถ เขาจะต้องทำงานให้ตนรู้สึกว่าความสามารถอยู่เหนือกว่าเงินทอง เพราะเหตุใดปราชญ์โบราณจึงเลือกความต่ำต้อย เลือกความยากจนมากกว่าเลือกทรัพย์สินเงินทอง เช่นเดียวกับพระพุทธองค์ที่มีทรัพย์สินแต่ยอมสละ เพราะเหตุใด (เพราะต้องการหลุดพ้นจากวัฏสงสาร) แสดงว่าการได้มาซึ่งเงินทองและทรัพย์สิน ทำให้เราต้องเวียนว่ายตายเกิดใช่หรือไม่ (ใช่) จริงๆ แล้วการได้มาซึ่งเงินทอง ทรัพย์สิน เกียรติยศชื่อเสียง ทำให้เราต้องเวียนว่ายตายเกิดหรือเปล่า อยู่ที่ว่าเงินทอง ทรัพย์สินและเกียรติยศที่ได้มานั้นต้องถูกทำนองคลองธรรมด้วยใช่หรือไม่ (ใช่) หรือว่าถ้าถึงคราวให้ท่านเลือก ท่านคงเลือกความมีอำนาจ มียศศักดิ์มากกว่าเลือกต่ำต้อยและยากจน เป็นอย่างนั้นหรือไม่ (ไม่เป็น เลือกความยากจนดีกว่า ทำด้วยมานะ ด้วยตัวของตัวเอง) แต่หลายครั้งมักจะตรงข้ามกันใช่หรือไม่

เพราะเหตุใดปราชญ์โบราณถึงเลือกสิ่งที่ต่ำต้อย สิ่งที่อับจนให้ตัวเองมากกว่าที่จะเลือกความมั่งคั่ง ความมั่งมีให้กับตัวเอง เป็นเพราะว่าท่านรู้ค่าแห่งความเป็นมนุษย์อันประเสริฐมากกว่ารู้ค่าแห่งทรัพย์สินและรูปทรัพย์ ใช่หรือไม่ (ใช่) เพราะท่านเห็นว่าหากได้มาซึ่งอำนาจ ได้มาซึ่งชื่อเสียงแล้วทำให้ท่านต้องบิดเบือนจากความเป็นมนุษย์อันประเสริฐ ท่านก็จะไม่เดิน ท่านก็จะไม่ทำใช่หรือไม่ (ใช่) และเพราะอะไรท่านถึงยอมรับความต่ำต้อย ความยากจน ก็เพราะว่าถ้าหากมนุษย์เรารู้จักดำเนินชีวิตในทางที่ถูกและเหมาะสม แม้จะต่ำต้อยชั่วขณะหนึ่ง แม้จะอับจนชั่วขณะหนึ่ง แต่ก็สามารถพลิกผันเปลี่ยนแปลงตัวเองให้กลายเป็นคนที่ไม่ตกต่ำก็ได้ ใช่หรือไม่ เหมือนที่กล่าวไปตั้งแต่ต้น ถึงแม้จะมีทรัพย์มากมาย แต่หากไม่รู้จักใช้ ไม่รู้จักคุณค่า เราก็สามารถทำให้ทรัพย์ที่อยู่ในมือ หรือทรัพย์ที่มีอยู่มากมายหายไปในพริบตาก็เป็นได้ ใช่หรือไม่ (ใช่) แต่หากเรารู้จักถนอมรักษาสิ่งที่มีอยู่ รู้จักขยัน รู้จักอดออม ไม่ช้าไม่นานก็จะได้มาซึ่งลาภยศที่ถูกต้อง ตำแหน่งชื่อเสียงที่ดีงาม แม้จะได้ช้าหน่อย แต่ถูกต้องดีงาม เราก็ย่อมเลือกสิ่งนั้นใช่หรือเปล่า (ใช่)

ฉะนั้นบางครั้งถ้ามีเกียรติยศชื่อเสียงอยู่ตรงหน้า แต่ได้มาอย่างไม่ถูกทำนองคลองธรรม เราก็ต้องไม่เลือกใช่หรือไม่ (ใช่) เพราะมนุษย์เรา หากละเลยเพิกเฉยต่อความถูกต้องแห่งทำนองคลองธรรมแล้ว เราก็ยากที่จะมีชีวิตอยู่ อย่างแบ่งแยกได้ออกว่าอะไรดีอะไรชั่ว อะไรถูกต้องอะไรไม่ถูกต้องใช่หรือไม่ (ใช่) เมื่อไรที่เราแยกไม่ออก เราไม่สนใจเรื่องความถูกต้องความดีงาม ชีวิตเราก็ยากที่จะประสบความสำเร็จ หรือพบความสุขได้อย่างแท้จริงใช่หรือไม่ (ใช่) ฉะนั้นหากต้องได้มาซึ่งชื่อเสียง แต่ผิดทำนองคลองธรรม เราก็ต้องไม่ทำใช่หรือไม่ (ใช่)

การมีชีวิตอยู่บนโลกนี้ หลายครั้งกว่าจะได้มาซึ่งสิ่งที่เราต้องการ หรือกว่าจะได้มาซึ่งผลสำเร็จ เราต้องใช้ความวิริยะและอดทน แล้วพากเพียรกระทำสิ่งนั้นจนได้มา แต่เมื่อเราดำเนินชีวิตอยู่บนโลกนี้ หลายต่อหลายครั้งที่เราต้องอยู่ร่วมกับคนในสังคม อยู่ร่วมกับคนหลายลักษณะแตกต่างกันออกไป บางครั้งเราต้องรู้จักอดทน และเปิดใจแห่งความเมตตากรุณาเมื่ออยู่ร่วมกับเขาใช่หรือไม่ (ใช่) และไม่ยึดมั่นถือมั่นในตัวเอง และถือว่าทุกเรื่องราวบนโลกนี้เป็นอนัตตา เป็นความว่างเปล่า เมื่อไม่มีเขาและไม่มีเรา ความผูกพยาบาทความเจ็บแค้นก็ย่อไม่เกิดขึ้น ความทุกข์ยากที่เกิดจากการทะเลาะเบาะแว้งก็ย่อมไม่บังเกิด เพราะเรารู้ว่าเรื่องราวบนโลกนี้ผ่านมาแล้วก็ผ่านไป ไม่มีตัวของเรา ไม่มีตัวของเขา เราก็ย่อมอยู่บนโลกนี้ได้อย่างมีความสุขใช่หรือไม่ (ใช่) แต่ถ้าหากว่าเมื่อมีอารมณ์เกิดขึ้น เราไม่รู้จักให้อภัย ไม่รู้จักอดทนระงับจิตใจ ก็จะต้องเกิดความโกรธแค้นกันและเกิดการทำร้ายกัน แล้วก็ย่อมผูกกันเป็นปมต่อไปไม่สิ้นสุด แค้นมาก็ต้องแค้นตอบ โกรธครั้งหนึ่งก็ต้องโกรธตอบ แต่หากเราดำเนินชีวิต เรารู้จักให้อภัย รู้จักลด รู้จักละ แล้วจะมีความแค้นให้แก้หรือไม่ (ไม่มี)

หากมนุษย์เราดำรงชีวิตอย่างรู้จักควบคุมชีวิตของตนเอง และรู้จักนำพาชีวิตของตนเอง สิ่งใดไม่ดีต้องหมั่นขัดเกลาชะล้าง นั่นก็คือการรู้จักบำเพ็ญตนอย่างง่ายๆ เมื่อดำรงชีวิตอยู่บนโลกนี้ ฟังดูแล้วก็คงไม่เป็นเรื่องที่ยากเกินไปใช่หรือไม่ (ใช่) ทุกๆ คนสามารถกระทำได้ แต่หลายครั้งกว่าจะได้มาซึ่งความสำเร็จในสิ่งที่เราต้องการ หรือกว่าจะให้ได้มาซึ่งความสำเร็จในการบำเพ็ญตนนั้น เราต้องฝ่าฟันความยากลำบากและอุปสรรคนานา ขอให้เราคิดว่าอุปสรรคนั้นเป็นเครื่องชี้วัดความเป็นปุถุชนหรือความเป็นพุทธะ ความทุกข์ยากเป็นเครื่องฝึกจิตใจของเราให้มั่นคงและแข็งแกร่ง เมื่อเราต้องเจอความทุกข์ยากลำบากในชีวิต หากเรามีแนวทางชัดเจนให้กับตัวเอง ดำเนินไปด้วยความมั่นคงและเที่ยงธรรม เราย่อมสามารถฟันฝ่าอุปสรรคและความยากลำบากได้อย่างง่ายดาย แต่ถ้าหากตัวเราตั้งใจที่จะกระทำ มีจุดมุ่งหมายและหนทางให้กับชีวิต แต่ไม่มีความมั่นคงไม่แจ่มชัดในหนทาง แม้จะเดินไปก้าวหนึ่งก็ยากจะเดินไปถึงจุดหมายปลายทางได้ใช่หรือไม่ (ใช่) ฉะนั้นเราควรรู้ว่าสิ่งใดควรกระทำ สิ่งใดไม่ควรกระทำ สองสิ่งนี้ไม่ใช่เป็นเรื่องที่ตรงข้ามกัน แต่สิ่งที่ควรกระทำก็คือเราได้เลือกสรร เราได้เข้าใจ แต่สิ่งที่ไม่ควรกระทำนั่นก็คือเราเด็ดเดี่ยว เราไม่ทำ เพราะว่าถ้าทำแล้วจะทำให้เราไปไม่ถึงจุดหมาย ทำให้เราผิดหนทาง ผิดแนวทางของตนเองที่ตั้งไว้ หากเรารู้เช่นนี้ เวลาเราดำเนินชีวิต คำว่า “สำเร็จ” ก็คงไม่ไกลเกินเอื้อมใช่หรือไม่ (ใช่)

แต่มนุษย์เราเมื่ออยู่บนโลกนี้ มักเลือกที่จะเดินไปสู่ทางแห่งลาภยศชื่อเสียง ซึ่งล้วนเป็นเหมือนลมพัดผ่านมา เหมือนเมฆที่มาให้ร่มเงาเพียงชั่วครู่ชั่วขณะหนึ่งเท่านั้นเอง ที่เราพูดเช่นนี้ไม่ใช่ว่าจะไม่ให้ท่านดำเนินชีวิตโดยไม่หาเงินหาทองเลย แต่หนทางที่ถูกต้องและแนวทางของชีวิตที่แท้จริงก็คือการกลับคืนไปสู่ความสว่างไสวแห่งตัวตนเอง ไม่ใช่เดินทางไปสู่ความมืดบอดความอับจน เมื่อเราคิดจะเดินทางไปสู่ความสว่างไสว สิ่งใดเราควรทำก็ยังคงต้องกระทำ สิ่งใดไม่ควรกระทำก็ลด ละ เลิก ใช่หรือไม่ (ใช่) จึงกล่าวได้ว่าความดีหากรักษาได้จึงมีค่า ความชั่วหากแก้ไขได้จึงเป็นคนดีมีประโยชน์ ฟังเช่นนี้แล้วก็คงไม่ยากเกินไปที่จะดำเนินชีวิตอย่างผู้บำเพ็ญธรรมใช่ไหม (ใช่)

เรามีปัญญา มีสติ มีความรู้ เราต้องรู้จักกรองและเลือกสรรสิ่งที่ดีมาสู่ตน หากเห็นทุกอย่างแล้วก็รับมาหมด เก็บมาหมดอย่างนี้ดีหรือเปล่า (ไม่ดี) อะไรที่ไม่ดีก็ต้องตัดทิ้งบั่นทอนออกไปใช่หรือไม่ (ใช่) เมื่ออะไรยาวเกินก็ต้องตัด เมื่ออะไรสั้นเกินก็ต้องต่อ แต่บางครั้งเราไม่รู้ว่าจะเอาอะไรมาต่อ ไม่รู้ว่าจะตัดอย่างไร จะยากก็ตรงที่ตัด แล้วก็ยากตรงที่ต่อใช่หรือเปล่า (ใช่) แต่ถ้าคิดให้ดีๆ ไม่ยากเลย เปิดใจให้กว้างๆ วางใจให้เป็นกลาง มองทุกอย่างให้ตก มองให้ปลงให้ได้ เราก็จะรู้ว่าเรื่องราวบนโลกนี้ง่ายเหลือเกิน อยู่แค่พลิกฝ่ามือใช่หรือไม่ (ใช่) บางคนไม่มีแรงที่จะพลิกตัวเอง ฟื้นตัวเองให้เป็นคนที่กล้าหาญ ให้เป็นคนที่เข้มแข็ง ให้เป็นคนดีของสังคมได้ เพราะว่ามักพ่ายแพ้และมีอำนาจแห่งการกระทำดีน้อยเกินไป หรือไม่ก็เป็นเพราะแรงกิเลส แรงอารมณ์มีมากกว่าแรงกระทำดี แรงบำเพ็ญดีใช่หรือเปล่า (ใช่) จึงมีหลายครั้งยากจะทำดีได้สำเร็จ ยากจะบำเพ็ญตนและขัดเกลาตนให้มีจิตใจที่ใสสะอาดและดีงามใช่หรือไม่ (ใช่)

ฟังเรามากๆ อย่าเพลินไปเลยนะ ต้องมีตอบ ต้องมีคิดและต้องมีการใช้เหตุผลวิเคราะห์พินิจพิจารณา เวลาฟังแล้วไม่ใช่ฟังอย่างเดียว แต่ฟังแล้วต้องใช้สติ ใช้ปัญญา และใช้สมาธิ ฟังดูแล้วก็แยกแยะให้ถูก อะไรดีก็เก็บไว้กับตัว อะไรไม่ดีก็รีบตัดทิ้ง แล้วตัวเราก็จะไม่เป็นถังขยะเคลื่อนที่ แทนที่จะเก็บสิ่งดีของคนอื่นไว้ แต่กลายเป็นเก็บความไม่ดีของคนอื่น แล้วตัวเราก็เต็มไปด้วยความไม่ดี ใช่หรือเปล่า (ใช่) ตอนแรกเป็นของคนอื่น ไปๆ มาๆ กลับมาเป็นของตัวเองได้ ว่าเขาขี้บ่น ว่าเขาขี้โมโห ว่าเขาชอบนินทา แต่ไปๆ มาๆ วันนี้เรานินทาไปแล้ว บ่นไปแล้ว โมโหไปแล้ว ใช่หรือไม่ (ใช่) ฉะนั้นการดำเนินชีวิตต้องมีสติ รู้จักยั้งคิด แล้วก็ตามให้เท่าทันทุกเหตุการณ์ที่พัดผ่านเข้ามาในใจเรา

การฝึกเป็นคนละเอียดรอบคอบอยู่ทุกขณะทุกเวลา จะทำให้เราเป็นคนที่ยากกระทำผิด ยากจะพลั้งเผลอ เพราะเรื่องราวบนโลกนี้เราประมาทไม่ได้แม้นาทีเดียว ประมาทไม่ได้แม้ชั่วความคิดเดียวใช่หรือไม่ (ใช่) หนทางจะเป็นทางเดินได้เพราะเรารู้จักหมั่นเดิน หญ้าจึงไม่ขึ้นรก จิตใจของเราจะเป็นจิตใจที่สะอาดบริสุทธิ์ได้อย่างแท้จริง เราต้องรู้จักหมั่นขัดเกลาทุกเมื่อเชื่อวัน ไม่เช่นนั้นเมื่อใจว่างคุณธรรมไปสักครู่หนึ่ง ความคิดชั่วร้ายย่อมผุดขึ้นมาได้ทันที แล้วเมื่อใดที่เรามีใจคิดชั่วร้าย เราก็เป็นปีศาจร้ายได้ทันทีเหมือนกัน แต่เป็นปีศาจที่ยังไม่ออกฤทธิ์ไม่ออกลาย อย่าปล่อยให้ปีศาจแฝงอยู่ในตัวตน เพราะเมื่อใดที่มีปีศาจอยู่ อันตรายย่อมเกิดขึ้น ความทุกข์ย่อมบังเกิดได้ใช่หรือไม่ (ใช่) ฟังอย่างนี้แล้วดูการดำเนินชีวิตช่างเป็นเรื่องที่สนุกเหลือเกินใช่หรือไม่ (ใช่) อยู่ที่ว่าเราจะขยับเขยื้อนตัวเองนี้ให้ดำเนินเรื่องใด บางครั้งเล่นเรื่องเศร้าโศกา บางครั้งเล่นเรื่องสุขปรีดาใช่หรือไม่ (ใช่)

ในโลกนี้มนุษย์เรามีสติปัญญาและความสามารถแตกต่างกันออกไป จะมีทั้งผู้ที่รู้ก่อนและผู้ที่รู้หลัง และก็อาจจะมีผู้ที่เข้าใจก่อนและผู้ที่เข้าใจหลัง เพราะอะไรถึงต้องแบ่งเป็นคนสองประเภท ก็เพราะว่าผู้ที่รู้ก่อนและเข้าใจก่อนต้องมีหน้าที่ไปบอกผู้ที่ยังไม่รู้หรือผู้ที่รู้ทีหลังให้เข้าใจ คนบำเพ็ญธรรมก็เฉกเช่นเดียวกัน เมื่อเรารู้ว่าต้องบำเพ็ญธรรม เมื่อเราตื่นแล้วว่าจะต้องบำเพ็ญธรรม ชีวิตนี้ถ้าบำเพ็ญได้จะมีความสุข หากเรารู้ก่อนแล้วใครยังไม่รู้ เราก็มีหน้าที่จะต้องไปบอกให้เขารับรู้ แล้วถ้าหากว่าคนรู้ก่อน เข้าใจก่อน ตื่นก่อนแล้วไม่สนใจคนที่ยังไม่ตื่น คนที่ยังไม่เข้าใจจะเป็นเช่นไร คนที่ยังไม่รู้ยังไม่เข้าใจก็เต็มบ้านเต็มเมืองใช่หรือไม่ ฉะนั้นผู้ที่รู้ก่อน เข้าใจก่อน เห็นก่อน จะเห็นแก่ตัวไม่ได้ เอาตัวรอดคนเดียวไม่ได้ เมื่อมีโอกาส มีเวลาต้องรีบไปช่วยคนอื่นเขา ฉะนั้นการไปขอความรู้จากผู้อยู่หน้า เราจะทำตัวเย่อหยิ่งผยองได้หรือไม่ (ไม่ได้) ไม่อย่างนั้นแม้ผู้ที่รู้ก่อน หรือตื่นก่อนเขาอยากจะให้เพียงใดเราก็ยากจะรับ เพราะจิตใจเราปิดกั้นไม่ยอมรับใช่หรือเปล่า (ใช่)

วันนี้มาฟังธรรมะ มาเรียนรู้หลักธรรมะ เข้าใจบ้างไม่เข้าใจบ้าง แต่ก็ต้องรู้จักมีน้ำใจต่อกัน จบชั้นแล้วก็ต้องรู้จักขอบคุณผู้ที่พาเรามาใช่หรือไม่ (ใช่) เจอหน้ากันก็ต้องรู้จักทักทายยิ้มแย้มต่อกันบ้าง เพราะเรื่องที่เขารู้ก่อนเข้าใจก่อนเป็นเรื่องที่น่าปวดหัวหรือเปล่า (ไม่ใช่) ฉะนั้นเวลาจะรับอย่าทำหน้านิ่วคิ้วขมวดหรือปั้นปึง ต้องมีใบหน้าที่ยิ้มแย้มพร้อมที่จะรับใช่หรือไม่ (ใช่) ภาษาที่เราพูดก็เข้าใจกันทุกคน เรื่องที่เราพูดก็เป็นเรื่องที่ท่านเห็นกันทุกวันใช่หรือไม่ (ใช่) แต่เพราะอะไรเราถึงทำไม่ได้และไม่เข้าใจ เพราะเหมือนเส้นผมบังภูเขาหรือไม่ก็เหมือนรู้แล้วแต่ไม่ยอมทำ



"ไม่ประดุจตายแล้วทั้งเป็นอยู่ มีประตูต้องเข้าใจวาจารู้จักใช้"

ในตัวเรามีประตูที่เปิดและปิดอยู่หลายทาง ประตูที่เปิดและปิดนั้นก็คือการรู้จักควบคุมที่จะรับเข้ามาแล้วนำออกไปใช่หรือไม่ (ใช่) แล้วในตัวของเรานั้นมีประตูอะไรบ้าง (ตา ใจ ปาก) ใจเป็นประตูบานใหญ่ใช่ไหม วันนี้จะได้รับรางวัลหรือไม่ได้รับก็ขึ้นอยู่กับว่าท่านจะยอมเปิดหรือปิดประตูบานนี้หรือไม่

(สิ่งศักดิ์สิทธิ์เมตตาให้นักเรียนที่ตอบคำถามเลือกระหว่างผลไม้กับดอกไม้)

ใครๆ ก็อยากได้รับผลที่ดี แต่ผลที่ดีอย่าวัดกันที่รูปลักษณ์ภายนอก ดอกไม้ก็มีคุณค่าของดอกไม้ ผลไม้ก็มีคุณค่าของผลไม้ อยู่ที่ตัวเราได้รับสิ่งนั้นแล้วเห็นคุณค่าแห่งสิ่งนั้นหรือเปล่า เรามักกล่าวอยู่เสมอว่าสิ่งที่มีคุณค่าแต่
ตัวเราไม่เห็นคุณค่าก็อาจกลายเป็นสิ่งที่ไม่มีคุณค่า สิ่งที่ไม่มีคุณค่าแต่รู้จักนำมาใช้พลิกแพลง ให้กลับมามีคุณค่าก็แสดงว่าคุณค่าต่างๆ นั้นไม่ได้อยู่ที่รูปลักษณ์ แต่อยู่ที่ว่าตัวเราจะกระทำต่อสิ่งนั้นเช่นไร ธรรมะก็เช่นเดียวกัน จะมองเป็นธรรมะธรรมดาหรือธรรมะที่มีคุณค่าก็ขึ้นอยู่ที่ว่าท่านเห็นธรรมะแล้วนำไปปฏิบัติเช่นไรใช่หรือเปล่า (ใช่)

หลายต่อหลายครั้งที่เราไม่รู้จักเปิดและปิดประตูของเราให้ถูกต้อง จนทำให้ชีวิตเราเหมือนกับตายทั้งเป็น ไม่สามารถใช้ชีวิตอย่างเป็นตัวของตัวเองได้ ใช่หรือไม่ (ใช่) นอกจากประตูทางใจ ปาก ตาแล้ว ยังมีประตูใดอีก (หู , กระหม่อม , ประตูทวารทั้ง๙) หากเรารู้จักควบคุม เปิดปิดประตูของร่างกายเรานี้ให้ถูกต้องเหมาะสม รู้จักเลือกรับเลือกปฏิเสธ การที่จะหาเพื่อนหามิตรบนโลกนี้ก็ไม่ยาก การที่จะดำเนินชีวิตอยู่บนโลกนี้ได้อย่างมีความสุขก็ไม่ยากเช่นกันใช่หรือไม่ (ใช่) แต่โดยปกติมนุษย์รู้จักอายตนะแต่ไม่รู้จักใช้ มักจะใช้กันอย่างสับสนปนเป ไม่รู้ว่าเมื่อใดควรมองไม่ควรมอง เมื่อใดควรลิ้มรสหรือไม่ควรลิ้มรสใช่หรือไม่ (ใช่) เพราะว่าเราไม่รู้จักใช้อายตนะ หากทุกวันเอาแต่ใช้สักวันย่อมเสื่อมได้ เช่นหู ถ้าฟังมากๆ ฟังเสียงดังเกินไปหูก็หนวกได้ ลิ้นรับรสจัดเกิน ลิ้นก็เฝื่อนได้ใช่หรือเปล่า (ใช่) นั่นก็คือเปิดปิดเป็นแต่ควบคุมไม่เป็น ฉะนั้นอยู่บนโลกนี้เราต้องรู้จักควบคุมกาย ใจ ตา หู จมูก ปาก ใช่หรือไม่ (ใช่)

เราอยู่บนโลกทุกๆ วันนี้มีแต่เพิ่มเติม ไม่ยอมลด ไม่ยอมปล่อยวาง ทำให้ความทรงจำความรู้สึกที่เรามีต่อโลกนี้จึงเต็มไปด้วยเรื่องราวต่างๆ มากมาย แล้วเราก็ปลงไม่ได้ วางไม่ได้อยู่บ่อยครั้งใช่หรือไม่ (ใช่) ไม่ว่าจะเป็นกิเลสตัณหา ความรู้สึกที่ดีและไม่ดีของคนอื่นเต็มไปหมด ทำให้เรารู้สึกว่าตัวเราบรรจุไปด้วยเรื่องราวต่างๆ ที่วุ่นวายสับสนปนเปจนยากที่จะทำให้ใจบริสุทธิ์ ยากที่จะ ขัดเกลา ชะล้างทำใจให้สะอาด และบำเพ็ญตนให้เป็นคนดีอย่างแท้จริงได้
ใช่หรือไม่ (ใช่) เป็นเพราะสายตา ทัศนคติหรือความคิดที่มีต่อโลก ต่อคน ล้วนแต่เลวร้าย ล้วนแต่ย่ำแย่ อาจจะเป็นสาเหตุหนึ่งที่เมื่อบำเพ็ญแล้วทำให้ท่านวางไม่ลง และคิดว่าตนไม่มีทางบำเพ็ญจนสำเร็จเป็นพุทธะได้ เรารู้จักรับเข้ามาแต่ทำไมเราจึงไม่รู้จักปลดปล่อยบ้าง ล้างออกบ้างใช่หรือไม่ (ใช่) ไม่อย่างนั้นก็จะเป็นผู้ที่รู้จักรับได้เพียงฝ่ายเดียวแต่ไม่รู้จักเทออกหรือแบ่งออกเลยใช่หรือไม่ (ใช่) ผู้ที่รับได้อย่างเดียวก็ยากจะมีชีวิตอยู่อย่างเป็นสุข ถ้าทุกวันหวังแต่จะรับแต่ไม่เคยให้ แล้วเราจะทำอย่างไรจึงจะเป็นการช่วยกันตัดกิเลส ลดตัณหา ลดการเพิ่มในตัวตน ลดการเพิ่มสิ่งเลวร้ายในชีวิตของเรา ทำอย่างไรจึงจะช่วยชะล้างความไม่ดีออกจากตัวเราหรือทำอย่างไรจึงจะไม่ให้เพิ่มมากไปกว่านี้ (รู้จักปล่อยวาง,ยินดีในสิ่งที่ตัวเองมีอยู่) นั่นก็คือรู้จักค่าของสิ่งที่ตัวเองมีอยู่ (ต้องรู้จักเสียสละ) เสียสละเวลาของตนเองไปอุทิศช่วยเหลือผู้อื่นใช่หรือไม่ (ใช่) (การให้อภัย) การให้อภัยเกิดขึ้นได้ตอนไหน ตอนที่โมโหหรือตอนที่ลูกเรา สามีเราทำอะไรไม่ได้ดังใจ บางครั้งก็ต้องให้อภัยเขาบ้าง ถ้าใช้วิธีเดิมแล้วไม่เคยก้าวหน้าหรือไม่เคยดีขึ้น เราก็ต้องรู้จักเปลี่ยนวิธีบ้างใช่หรือเปล่า (ใช่)

เราจะลดกิเลสหรือลดความอยากในตัวเองไม่ให้พุ่งพล่าน ไม่ให้เพิ่มเติมมากกว่านี้ได้อย่างไร เพราะหลายครั้งถ้าเราไม่รู้จักคุณค่าของสิ่งที่ตนเองมีอยู่ มีชีวิตอยู่เพื่อให้ได้สิ่งที่สมความอยาก เราย่อมเหนื่อยกับการที่ได้มาซึ่งความอยากนี้ แล้วเราก็ต้องทุกข์ร้อนกับความอยากของเราใช่หรือเปล่า (ใช่) ฉะนั้นถ้าเกิดความอยากขึ้นเราจะทำอย่างไรดี ในบางครั้งเมื่ออยากแล้ว มักจะทำให้เราบิดเบือนความเป็นจริง หรือทำให้เราบิดเบือนจากการเป็นมนุษย์ที่ประเสริฐ เพราะการให้ได้มาซึ่งความสมอยากนั้นมีทั้งวิธีที่รวดเร็วและมีทั้งวิธีที่ช้า ถ้าได้มารวดเร็วก็อาจทำให้เราต้องบิดเบือนทำนองคลองธรรม บิดเบือนกฎหมาย ถ้าได้เร็วแล้วต้องบิดเบือนเราก็ควรตัดความอยากทิ้ง หรือเลิกความอยากนั้นเสียใช่หรือเปล่า (ใช่) แต่เราจะทำอย่างไรจึงจะเอาชนะความอยากในใจเรานี้ให้หลุดไปจากตัวเราได้ เพราะหลายครั้งที่เราทำแล้วไม่สามารถหลุดได้ เราสร้างขึ้นมาแล้วแต่ยับยั้งไม่ให้เกิดขึ้นมา บางครั้งก็ทำยากใช่หรือไม่ (ใช่)

นั่นก็คือเวลาเจอความอยากในตัวเรา พบว่าตัวเรากำลังอยากจะทำสิ่งที่ผิดเราก็หนีเลย อย่างนั้นดีไหม คิดดีๆ เพราะในการดำเนินชีวิต บางทีเราแก้ไม่ออก นึกไม่ได้ จนในหนทาง จนในความทุกข์ เราก็หนีเสียเลย จริงๆ แล้วการหนีเป็นทางออกที่ถูกต้องไหม (ไม่ถูกต้อง) เราหนีได้เฉพาะเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น แต่เราหนีต่อจิตใจของเราที่รู้สึกต่อเรื่องนั้นไม่ได้ใช่หรือไม่ (ใช่) (รู้จักยับยั้งใจ) รู้จักยับยั้งหักห้ามใจตนเอง แล้วใช้อะไรมายับยั้งห้ามใจ เวลาเรามีความอยาก ใจเรานั้นไม่เป็นเอก ไม่เป็นหนึ่งเดียว ใจเราแบ่งเป็นสอง แต่ถ้าแบ่งแล้วต้องตรวจสอบให้ดีๆ ไม่เช่นนั้นใจที่แบ่งออกไปนั้นอาจจะมีมากกว่าใจที่ยับยั้งใช่หรือเปล่า เมื่อมีใจยับยั้งต้องเพิ่มพลังใจยับยั้งให้เหนือกว่าใจแห่งความอยาก เราจึงจะขจัดความอยากนั้นทิ้งลงได้ และปลงลงได้ใช่หรือไม่ (มีสติปัญญา) ต้องให้สติปัญญาอยู่เหนือกิเลส อยู่เหนืออารมณ์ ทุกคนมีสติมีปัญญา แต่ยากจะทำให้อยู่เหนืออารมณ์ และตามให้ทันความอยากได้ นอกจากมีสติปัญญา แล้วยังต้องมีสมาธิ (ต้องมีศีล สมาธิ และปัญญา) ศีลคืออะไร (ศีลคือสิ่งที่เราได้ปฏิบัติในสิ่งที่ดี) นั่นก็คือคุณธรรมและหลักแห่งการดำรงชีวิตที่ถูกต้องใช่หรือไม่ (ใช่)



“มิพากันเบียดเบียนอย่างฮึกเหิม ปราชญ์ประเดิมฝึกให้ทานจากภายใน”

การจะตัดหรือลดกิเลสจากตัวเองได้นั้น วิธีง่ายๆ ก็คือรู้จักหมั่นอบรมบ่มเพาะ ขัดเกลาจิตใจตนเอง อย่างที่เรากล่าวเมื่อสักครู่นี้ว่าหากจิตใจเราว่างคุณธรรมไปชั่วครู่ ความคิดชั่วร้ายย่อมแทรกเข้ามาได้ทันทีใช่หรือไม่ (ใช่) แต่ถ้าทุกวันเรามีคุณธรรมบ่มเพาะและหล่อเลี้ยงจิตใจ การจะกระทำผิดก็ย่อมยาก
ใช่หรือเปล่า (ใช่) แล้วสิ่งใดที่นำพาไปสู่ทางไม่ดี ทางแห่งความเสื่อมเสีย ทางแห่งความวิบัติ เราต้องไม่ชิดใกล้ เราต้องไม่เดินไปหาใช่หรือไม่ (ใช่) จึงมีคำกล่าวไว้ว่า “แม้ศาสตราวุธก็ยากทำร้ายตัวเรา แม้เภทภัยก็ยากมาต่อกรกับตัวเรา” ก็เพราะว่าเราไม่เดินเข้าไปใกล้ เราไม่เดินเข้าไปหา แล้วเภทภัยนั้นจะมาทำร้ายเราได้หรือไม่ (ไม่ได้) เหมือนเราเห็นสัตว์ร้าย เรารู้ได้ทันทีว่าถ้าเราเดินเข้าไปใกล้ สัตว์ร้ายนั้นจะต้องเข้ามาทำร้ายเราทันที เราจึงไม่เดินเข้าไปใกล้สัตว์ร้ายนั้น แต่หลายครั้งที่ผู้บำเพ็ญธรรม เดินเข้าไปแล้วกลับเจออันตราย เจอศาสตราวุธและสัตว์ร้าย เพราะว่าไม่สามารถรู้ได้ว่าสิ่งที่เดินเข้าไปหา สิ่งที่ตนเองกระทำนั้นเป็นสัตว์ร้ายหรือเป็นอาวุธร้าย จึงทำให้หลายครั้งต้องทำผิดพลาด หลายครั้งที่ต้องเลือกเดินทางผิดใช่หรือเปล่า (ใช่) ฉะนั้นเมื่อรู้ว่าที่ใดเป็นที่ดี นำมาซึ่งความสงบ นำมาซึ่งศีลธรรม อบรมบ่มเพาะจิตใจ เราก็ควรชิดใกล้ เราก็ควรหมั่นฝึกฝน เดินเข้ามาหาใช่หรือไม่ แล้วที่ใดล่ะ ก็คือสถานที่ที่มีความสงบ ความศักดิ์สิทธิ์ และความร่มเย็นใช่หรือไม่ (ใช่) นอกจากภายนอกแล้ว เรายังหาได้จากภายในตัวเองด้วยใช่หรือไม่ (ใช่)

วันนี้เรามาพูดตั้งมากมาย มีหลายคนที่ได้รับทั้งดอกไม้ ผลไม้ และก็มีหลายคนที่ไม่ได้รับ แต่ก็คงไม่รู้สึกเสียดาย เพราะท่านก็ได้รับรู้หลักสัจธรรมที่จะนำไปใช้ในชีวิตได้ใช่หรือไม่ (ใช่) อย่างที่เรากล่าวไว้ตั้งแต่ต้น สิ่งที่ดีที่เรามอบให้แก่กัน ไม่ต้องไปวิ่งหาที่ไหนไกล ไม่ต้องไปเหนื่อยเดือดร้อนหาในที่ไกลๆ นั่นก็คือหยิบยื่นสิ่งที่ดี หยิบยื่นน้ำใจไมตรีให้แก่กันใช่หรือไม่ (ใช่) หากทุกๆ คนรู้จักหยิบยื่นสิ่งที่ดี รู้จักหยิบยื่นในสิ่งที่ตนเองมีอยู่ แล้วทำคุณค่านั้นออกมาให้ปรากฏ สักวันหนึ่งเราก็ย่อมเป็นผู้ที่มีประโยชน์หรือเรียกว่าเป็นผู้ประเสริฐที่แท้จริงใช่หรือไม่ (ใช่) อย่าเป็นคนประเสริฐเพียงคำพูดเท่านั้น แต่ต้องประเสริฐได้อย่างแท้จริง ไม่ว่าวาจาหรือการปฏิบัติ

การจะเป็นคนที่มีคุณค่าวัดได้จากตรงไหน (การกระทำ,จิตใจ) ต้องดูที่จิตใจคนว่าเขามีความเมตตาหรือเปล่า แต่ความเมตตาที่จะทำให้เราเห็นได้และรู้ได้นั้นก็คือเขาต้องแสดงออก แต่จะดูเขาเพียงอย่างเดียวก็ไม่ได้ ถ้าดูเขาเป็นแต่ดูเราเองไม่เป็น ก็ไม่ดีใช่หรือไม่ (ใช่) ดูเขาเป็น ตัวเราเองก็ต้องเป็นได้อย่างเขาด้วย แล้วเราจะวัดค่าแห่งความเป็นคนที่ประเสริฐนั้นได้จากอะไรอีก (จิตใจดีงาม) แล้วถ้าจิตใจดีงามไม่เคยปฏิบัติไม่เคยแสดงออกมาเลย จะเป็นคนดีที่แท้จริงหรือเป็นคนประเสริฐได้หรือเปล่า (ยังไม่ได้) ต้องลงแรงกระทำด้วยใช่หรือเปล่า (ใช่) ความกรุณาเอื้ออาทรเป็นการปฏิบัติของตน แต่ถ้าปฏิบัติได้แค่ตอนต้น แต่ตอนปลายไม่ปฏิบัติ ผลที่ได้รับก็ได้แค่ครึ่งเดียว หากมีความกรุณาแต่ทำได้ไม่ตลอดรอดฝั่งก็ย่อมไม่ดี เมื่อจะกระทำสิ่งใดต้องกระทำให้ตลอดรอดฝั่งใช่หรือไม่ (ใช่) หากมาแค่หนึ่งวันจะเรียกว่ามาศึกษาธรรมเพื่อดำรงตน เพื่อบ่มเพาะตน เพื่อขัดเกลาตน เพียงแค่หนึ่งวันเท่านั้นหรือ (ต้องรู้จักอดทนและเสียสละ) หลายครั้งที่เราให้เขาได้ แต่เรามักจะอดทนไม่ตลอดรอดฝั่ง และตัดใจเสียสละไม่ได้ เพราะเรารู้สึกว่ายากที่จะยอมเสียเปรียบ ใช่หรือไม่ (ใช่) หากจะเสียสละและอดทนได้นั้น เราต้องไม่คิดแม้เราจะเสียเปรียบบ้างใช่หรือเปล่า (ใช่)

การที่คนๆ นั้นจะมีคุณค่าได้ หรือเป็นมนุษย์ที่ประเสริฐที่แท้จริงนั้น อยู่ที่ว่าเขากระทำเพื่อตนเองหรือเพื่อส่วนรวม คนประเสริฐที่เป็นพุทธะอริยะ เป็นบุคคลที่ขัดเกลาตนเองได้อย่างแท้จริง เขาล้วนกระทำทุกสิ่งทุกอย่างไม่ใช่เพื่อตนเองเท่านั้น แต่ยังต้องคิดไตร่ตรองให้รอบคอบว่า สิ่งที่กระทำนั้นมีผลกระทบ มีผลทำร้ายต่อคนรอบข้างหรือเปล่า เมื่อทุกขณะที่เราดำเนินชีวิตรู้จักนึกถึงคนอื่น รู้จักมองคนอื่นบ้าง นั่นก็คือรู้จักฝึกเปิดใจกว้าง ฝึกเปิดใจเมตตาเฉกเช่นพุทธะ ค่าของเขาจึงประเสริฐที่ตรงนี้เอง นั่นก็คือไม่ได้มีชีวิตเพียงเพื่อตัวเองหรือครอบครัวตนเองเท่านั้น แต่ชีวิตของเรายังมีค่าและมีผลกระทบต่อปวงชนได้เช่นกันใช่หรือเปล่า (ใช่) หากเราตัดต้นไม้ต้นหนึ่ง ผลกระทบก็เกิดขึ้นได้เหมือนกัน เราเป็นคนไม่ดีก็สามารถสร้างผลกระทบได้เหมือนกัน แล้วสร้างผลกระทบต่อใคร (ต่อคนรอบข้าง) อย่าคิดว่าการกระทำของเราไม่มีผลกระทบต่อคนอื่น การกระทำที่เกิดขึ้นภายในจิตใจเรา แล้วแสดงออกมามีผลกระทบต่อโลกใบนี้ได้ ถ้าเราทำไม่ดีหากคนอื่นเห็นแล้วเอาเป็นแบบอย่างโดยที่เราไม่รู้ตัว เราก็เป็นคนที่ทำให้เขาแย่ไปด้วยใช่หรือไม่ (ใช่) แต่ถ้าเราทำดีตลอด เขาเห็นแล้วเอาเป็นแบบอย่าง เราก็ได้บุญโดยไม่รู้ตัวใช่หรือไม่ (ใช่) อยากได้ผลร้ายหรือผลดีโดยไม่รู้ตัวก็ไปคิดเอาเอง แล้วรีบไปกระทำเสีย

ขอเพียงวันนี้ท่านมาศึกษา แล้วพรุ่งนี้มาให้ครบ เมื่อศึกษาแล้วขอให้นำไปปฏิบัติให้ได้ ผลประโยชน์นั้นไม่ใช่ตกอยู่ที่ตัวเราแต่ตกอยู่ที่ตัวท่านเอง สิ่งที่เราพูดในวันนี้จะหลอกลวงหรือเป็นความจริง ก็อยู่ที่ท่านจะนำไปใช้แล้วไปประจักษ์ผล วันนี้ที่เรามานั้น ไม่ใช่เป็นการเล่นละครหรือเป็นการแสดงปาหี่หลอกลวงท่านเลย เราต้องการให้ท่านรู้และเข้าใจชัดถึงสัจธรรมที่เราได้เห็นว่าดี แต่เห็นว่าดีแล้วจะทำอย่างไรให้ท่านลงมือปฏิบัติ ให้เป็นคนดีให้ได้นี่ต่างหากที่สำคัญ บำเพ็ญอย่างตั้งใจแล้วหมั่นขัดเกลาตนให้ได้ แม้อุปสรรคจะมากมายเพียงใด ขอให้รู้ไว้ว่าอุปสรรคเป็นเครื่องบ่งชี้ว่าเราจะเป็นพุทธะหรือว่าปุถุชน ความทุกข์ยากที่เกิดขึ้นนานัปการในการบำเพ็ญธรรม เป็นเครื่องวัดจิตใจของเราว่ามั่นคงแข็งแกร่งเพียงใด ถ้าท่านมุ่งมั่นและเห็นว่าการบำเพ็ญธรรมเป็นสิ่งที่ดี การขัดเกลาตนเป็นสิ่งที่ประเสริฐ แม้จะเจอความทุกข์ยากลำบากบ้างก็ต้องไม่ย่อท้อ ก็ต้องฟันฝ่าให้ได้ เพราะเราต้องการไปให้ถึงซึ่งความดีอันยิ่งใหญ่ ฉะนั้นอย่าได้ยอมแพ้อุปสรรคและความทุกข์ยาก อย่าได้ยอมแพ้ต่อความท้อแท้ที่เกิดขึ้นในจิตใจตนดีหรือไม่ (ดี)



(สิ่งศักดิ์สิทธิ์เมตตาประทานดอกไม้ในตะกร้าที่ท่านถือให้กับนักเรียนที่ตอบคำถามจนเกือบหมด)

เมื่อตอนมาตะกร้ามีดอกไม้เต็มๆ ตอนนี้ก็ว่างเปล่าแล้ว ชีวิตของเราก็เหมือนตะกร้าใช่หรือไม่ (ใช่) จะตักตวงสิ่งใดกลับขึ้นไป ถ้ายิ่งตักตวงความดีได้มากเท่าใด ความดียิ่งส่งผลมากเท่านั้น ถ้าความดีส่งผลถึงขนาดผลักดันให้เราหลุดพ้นจากวัฏฏะเวียนว่ายก็คงดีไม่ใช่น้อย อย่างน้อยก็ทำให้เรารู้ค่า และมีค่าในการที่ได้เกิดมาเป็นคนชาตินี้ และขอเป็นชาติสุดท้ายใช่หรือไม่ (ใช่) ขอให้ชาตินี้เป็นชาติสุดท้ายที่จะบำเพ็ญตนและกลับคืนขึ้นไปยังเบื้องบนดีหรือเปล่า (ดี) ขอให้ทุกคนจูงมือกันไปให้ได้ ใครล้มใครทุกข์ใครท้อขอให้ช่วยกัน ใครยังมีกำลังใจก็เอากำลังใจนั้นไปช่วยคนทุกข์คนท้อ ยามท้อยามอ่อนแอ อย่าเพียงล้มเป็นแต่ลุกไม่เป็น หากล้มเป็นแล้วต้องลุกเป็นด้วยดีหรือไม่ (ดี)

(นักเรียนในชั้นร่วมกันขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธิ์เมตตาประทานพระโอวาทชี้แนะ)

เราก็ต้องขอบคุณท่านด้วยที่ทำให้เรามีโอกาสมาพบเจอกัน ผูกบุญสัมพันธ์กันใช่หรือไม่ (ใช่) ดังคำกล่าวที่ว่า "ไม่มีปุถุชนไม่มีเวไนยชน หรือจะมีพุทธะโพธิสัตว์" ไม่มีท่านหรือจะมีเราที่ยืนอยู่ตรงนี้ได้ใช่หรือเปล่า (ใช่) ท่านก็มีค่าช่วยทำให้เรามีค่ายิ่งขึ้น ทุกคนอยู่ร่วมกันต่างเกื้อหนุนส่งเสริมซึ่งกันและกัน นำพากันไปสู่สิ่งที่ดี ย่อมเป็นสิ่งที่ประเสริฐยิ่งแล้วในการเป็นคน คงหมดวาจาที่จะกล่าวแล้วนะ ลาก่อน




วันอาทิตย์ที่ ๒๐ กันยายน พุทธศักราช ๒๕๔๑

พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง



รีบรีบเร่งก้าวก้าวย่างสู่แดนโลก พร้อมลมโบกฝนโปรยปรายก็มาถึง

รีบรีบเดินนะศิษย์เอ๋ยอาจารย์ดึง อย่าดื้อดึงติดวิสัยปุถุชน

เราคือ

จี้กงสงฆ์วิปลาส รับบัญชาจาก

พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา ลงสู่พุทธสถานเฉิงอี้ แฝงกายกราบ

องค์มารดาแล้ว ถามศิษย์รักทุกคนทานข้าวอิ่มหรือเปล่า



สามัคคีกันและกันยอดแห่งขวัญ อยู่ร่วมกันยังทรมานเพราะอะไร

หัวใจตายคนเป็นเพราะขาดไป ขาดจริงใจร้ายแทรกได้ตลอด

เพียรจิตใจไม่ช่างตินินทา อนิจจาอย่าลุ่มหลงให้ใจบอด

ใครร้อนช่างใจหวังตนรอด โลกาวอดวุ่นวายศิษย์มากกว่าใคร

ปฏิปทาใช่ต้องมากมายตั้งหลายครั้ง ใจนี้ดังเป็นพุทธะยากเวียนว่าย

ยิ่งแก้ไขตนยิ่งดีเพราะแก้ไข ไม่ต้องหวั่นนานไกลยิ่งผ่องแผ้ว

สิ่งยิ่งดีอุปสรรคยิ่งมากแล ทว่าใช่ยิ่งแย่มาฝ่าคล่องแคล่ว

เดินระวังอย่างยิ่งให้ถูกแนว ปัญญาใช้แน่แน่วงามลงตัว

ไม่เข้าใจผลเหตุมาคุยกัน สารพันยิ่งลือไกลเรือยิ่งรั่ว

บ่ากว้างจึงแบกรับเกินตัว ทยอยลดในเรื่องตัวกลัวจาบัลย์



รักตนเกินหนักเบาพาลสับสน เปรียบความอดทนเสมือนสิ่งพื้นฐาน

เดินทางร่วมเพื่อนพี่น้องสมัครสมาน ศิษย์ดีกันอาจารย์นี้ก็ยินดี

ฮา ฮา หยุด







ยกเว้นไม่คิดจะกลับคืน จะหลับตื่นจะเร็วหรือจะช้า หนทางที่สุดตา หรือสั้นค่าอย่างไร

จะสุขทุกข์เท่าไหน เหนื่อยเพียงไรมิหยุดหวัง เข็ดจำไม่คิดวาง แล้วว่ามันธรรมดา

ผ่านสิ่งนี้ตรมใจ รวบสิ่งใหม่มาแทนขาดเกิน ระหกระเหิน ก้มหน้าแล้วเดิน เจ้าไม่เข้าใจ

* โปรดตระหนักและมองที่ใจเจ้าเอง เวลาเร็วไม่เกรงก็เกรงแค่จิตหลง เบือนบิดทางสายตรง ด้วยการล้มลงเพียงครั้งหนึ่ง (ศิษย์ไม่คิดจะก้าวต่อ)

กระจ่างต่างกับรักหลง จิตคงมั่นเกิดเพราะศรัทธา เห็นใครดีกว่า ชื่นชมมิเฝ้าขื่นใจ ศิษย์ก้าวขาตามฟ้ามีหรือจนใจ ฝนทั่งจิตไว้แม้ทำไม่ง่าย ( ซ้ำ * )



เพลง : กระจ่างต่างกับรักหลง

ทำนองเพลง : ไม่เจียม






พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง



ปรบมือคนละแปะสองแปะแบบนี้จะถึงฟ้าหรือเปล่า ความไม่พร้อมเพรียงจะไปถึงฟ้าหรือเปล่า มีหลายคนคิดว่าไม่ถึง คนที่บอกว่าไม่ถึงก็จะไปให้ถึงใช่ไหม (ใช่) ทำไมคนที่บอกว่าไม่ถึงจึงไปถึงล่ะ เพราะคิดว่าไม่ถึงจึงเร่งรีบพยายามใช่หรือไม่ ศิษย์ของอาจารย์เคยเร่งรีบพยายามเรื่องใดบ้าง (รักษาศีล ๕ ให้บริสุทธิ์, ตั้งจิตมั่น, เร่งรีบทำความดี, เร่งรีบบำเพ็ญทางจิต) ชีวิตนี้เร่งรีบที่สุดคือเร่งรีบหาเงิน เพราะเงินทองขาดไปจากกระเป๋าแล้วรู้สึกไม่สบายใจ ต้องรีบหาใช่หรือเปล่า (ใช่) แล้วต้องเร่งรีบหาอะไรอีก (หาธรรมะ) อาจารย์ว่าเร่งรีบหาสิ่งที่จะทานใช่ไหม (ใช่) เวลาเราอยากจะทานก็ต้องหาในสิ่งที่อร่อยที่สุดเท่าที่จะหาได้ ศิษย์นั้นได้เร่งรีบที่จะให้ตนเองนั้นเป็นคนที่ไม่น้อยหน้าใคร เรามีความเร่งรีบต่างๆ ก็เป็นความเร่งรีบแห่งปุถุชนใช่หรือเปล่า (ใช่) เรานั้นบอกว่าเราเร่งรีบในการทำความดี เรารีบแต่เราไม่ได้ทำ รีบๆ เร่งๆ อยู่ในใจ เวลาทำจริงๆ แล้วทำได้หรือเปล่า (ไม่ได้) เราทำไม่ได้มาก เพราะฉะนั้น การที่เราเป็นปุถุชนอย่างนี้ จึงเป็นเรื่องที่ตัวเราหามา ตัวเราค้นมา ตัวเราสร้างให้ตัวเราเป็นปุถุชนใช่หรือไม่

ในวันนี้มาประชุมธรรม คนที่อยู่หน้าชั้นพูดถึงเรื่องพุทธะและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ถามว่าศิษย์ของอาจารย์มีความคิดอยากจะเป็นพุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ไหม (อยาก) แล้วพุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทำในสิ่งไหนบ้าง (สิ่งที่ดี) สิ่งที่ดีเฉยๆ ได้หรือเปล่า (สิ่งที่ดีงาม) สิ่งที่ดีงามไม่ใช่ดีงามเฉพาะตน แต่ดีงามต่อคนจำนวนมากใช่หรือไม่ (ใช่) แล้วการให้ต่อคนจำนวนมากเราก็ต้องเสียสละมากด้วย ถ้าเราเสียสละน้อยๆ ก็ดีเพียงแค่ตัวเองใช่หรือเปล่า ไม่ใช่ดีแค่คนในบ้าน แต่ต้องดีไปถึงคนข้างๆ บ้านด้วย แล้วเคยเป็นคนดีของสังคมไหม เราเคยเป็นคนดีของคนทั้งประเทศไหม เราเคยเป็นคนดีของคนทั้งโลกไหม (ไม่เคย) แล้วถามว่าเราจะเป็นพุทธะให้ใครกราบไหว้ ให้ตัวเองหรือให้คนข้างบ้านกราบไหว้ พุทธะมีคนแค่นี้กราบไหว้ใช่ไหม (ไม่ใช่) เพราะฉะนั้นศิษย์ของอาจารย์จึงต้องทำความดีที่เป็นความดีของคนทั้งสังคม ทั้งประเทศ และคนทั้งโลกใช่หรือไม่ (ใช่)

ยกตัวอย่างเช่น พระศรีอาริย์ฯ พระพุทธองค์ ศิษย์รู้จักดีใช่หรือไม่ คนที่กราบไหว้ท่านนั้นมากมายหลายประเทศ เป็นค่อนโลกใช่หรือไม่ (ใช่) เราคงไม่ต้องไปยิ่งใหญ่เท่าท่าน แต่ขอให้เราดีจริงๆ เพราะว่ามนุษย์ในปัจจุบันนั้นมีความดี แต่เป็นความดีที่ไม่เที่ยง เป็นความดีเพียงแค่ประเดี๋ยวประด๋าว ลมเพลมพัดใช่หรือไม่ ลมพัดแรงหน่อย ความดีของเราก็ฟุ้งกระจายไปไกลหน่อย ถ้าความดีของเรามีเพียงแค่เล็กน้อย ถึงลมจะมาแรง แต่ก็ไม่ทำให้ความดีของเราไปงอกเงยที่ไหนเลยใช่หรือไม่ (ใช่) เกสรของดอกไม้เวลาโดนลมพัดก็จะฟุ้งกระจายไปไกล ความดีของเราเปรียบเสมือนเกสรดอกไม้ที่เวลาลมพัดไปก็ไปมอบความเจริญงอกงามให้แก่ที่นั่น แต่ทุกๆ วันนี้เรายังทำไม่ได้ถูกหรือเปล่า (ถูก) เรายังทำไม่ได้เพราะว่าเรามีอะไรเยอะ (กิเลส) อาจารย์อยากถามว่าพวกเรารู้จักคำว่า “กิเลส” ดีแค่ไหน (กิเลสคือรัก, โลภ, โกรธ,หลง) รู้จักกิเลสกันเพียงเท่านี้เองหรือ



“รีบรีบเร่งก้าวก้าวย่างสู่แดนโลก พร้อมลมโบกฝนโปรยปรายก็มาถึง





เมื่อสักครู่ฝนตกใช่หรือไม่ (ใช่) ฝนตกแล้วเป็นอย่างไรบ้าง (เย็นสบาย) ฝนตกลงมาเย็นคนเดียวหรือเปล่า (เปล่า) ฝนตกลงมาคนที่หายร้อนก็คือคนที่กำลังร้อนอยู่ ชีวิตนี้เราเคยทำตัวได้เหมือนสายฝนไหม เราเห็นฝนมาตั้งแต่ตอนที่เรายังเล็กๆ อยู่ แล้วมองมาตั้งนาน รู้สึกอยากเป็นแบบฝนไหม (อยาก)

พุทธสถานที่นี่ชื่อว่าอะไร (เฉิงอี้) “เฉิงอี้” แปลว่าอะไร (ศรัทธาจริงใจ) ถามว่าศิษย์จริงใจหรือเปล่า (จริงใจ) จริงใจนั้นเคลือบแฝงสงสัยหรือเปล่า (เปล่า) ข้างในสถานธรรมเรียกว่า “ข้างในประตูพุทธะ” ข้างนอกสถานธรรมเรียกว่า “ข้างนอกประตูพุทธะ” อยู่ภายนอกไม่สามารถเข้าสู่สภาวะวิมุติได้ อยู่ข้างนอกเป็นปุถุชนสบายๆ อยากทำอะไรก็ได้ทำ มีอิสระแต่ไม่สามารถเป็นพุทธะที่สมบูรณ์ได้ เพราะเราเอาแต่ใจตนเอง ดังนั้นสู้ข้างในร้อนแล้วเราเข้ามาอยู่กับเขาข้างในดีหรือเปล่า (ดี) ประตูพุทธะนั้นอยู่ที่ไหน (ที่ใจ) เข้าให้ถึงจิตใจของตนเองที่สุกใส เมื่อยามที่คนเขาเกลียดชิงชังเรา เราเกลียดตอบได้ไหม (ไม่ได้) เมื่ออาจารย์เดินเข้ามา หลังประตูนี้ก็คือประตูแห่งพุทธะแล้ว ศิษย์รู้สึกว่าเรามีเกียรติหรือเปล่า (มี) แล้วถามว่าจิตของเราที่ยังเคลือบแฝงอยู่นั้นควรมีหรือเปล่า (ไม่ควร) เมื่อเราได้รับเกียรติเช่นนี้ควรทำอย่างไรที่จะให้สมเกียรตินี้ (ทำในสิ่งที่ดี) หรือพูดอีกทีต้องเร่งรีบที่จะบำเพ็ญธรรมใช่หรือไม่ (ใช่) คนอื่นทำความชั่วจะเหมือนเราทำความชั่วไหม (ไม่เหมือน) เพราะฉะนั้นเราจะทำอะไรก็ต้องทำด้วยตัวเองใช่หรือไม่ แม้ว่าจะมีคนทำไม่ดีอยู่เต็มบ้านเต็มเมือง แต่เราก็ต้องทำอย่างไร (ทำความดี)



"สามัคคีกันและกันยอดแห่งขวัญ" ถามว่าสามัคคีกันดีหรือเปล่า (ดี) สิ่งใดที่เกิดก่อนความสามัคคี (ความจริงใจ, ความเป็นมิตร, ความเอื้ออาทร, ความโอบอ้อมอารี) ในการที่เรานั้นจะมีความสามัคคี ต้องมีสิ่งหนึ่งที่มาก่อนความสามัคคี ก็คือความรักผู้อื่น ความเข้าใจผู้อื่นใช่หรือไม่ (ใช่) ศิษย์เคยอยู่บ้านเดียวกันแล้วคุยกันไม่รู้เรื่องไหม ทำไมจึงเป็นอย่างนั้นล่ะ เพราะเราไม่เข้าใจกันใช่หรือไม่ (ใช่) เราไม่เข้าใจเขา เขาจึงไม่เข้าใจเรา แต่ว่าอาจารย์ไม่ได้หมายความว่าศิษย์จะคุยกัน ทะเลาะกันไม่ได้สักครั้งหนึ่ง แต่หมายความว่าสิ่งที่เกิดขึ้นนั้น เกิดขึ้นบ่อยครั้งใช่หรือไม่ เพราะฉะนั้นเราต้องทำอะไรบ้างถึงจะสามัคคีกันได้ เราจะต้องมอบความเข้าใจต่อเขา มอบความรักให้เขา ในวันนี้ศิษย์ของอาจารย์มอบความรักความเข้าใจให้คนรอบๆ ตัวเราหรือยัง ให้มากมายเพียงพอที่เรานั้นจะสามัคคีกันได้ไหม ในการบำเพ็ญธรรมแห่งยุคนี้ อาจารย์นั้นเน้นให้ศิษย์ของอาจารย์ทุกคนสามัคคีกัน เพราะว่ามาอยู่ร่วมกันเปรียบเสมือนพี่น้องกัน หากว่าเรานั้นไม่สามัคคีกัน ก็ไม่สามารถจะเดินไปด้วยกันจนสุดทางได้ ความสามัคคีนั้นเราจะเรียกร้องให้ผู้อื่นให้กับเราได้หรือไม่ (ไม่) จะเรียกร้องให้เขาเข้าใจเราก่อนโดยที่เราไม่เข้าใจเขาได้หรือเปล่า (ไม่ได้) เราทุกคนต้องมีสิ่งนี้ให้แก่กัน การบำเพ็ญธรรมในยุคนี้ธรรมะลงสู่ครัวเรือน เพราะฉะนั้น นอกจากจะสามัคคีกันต่อคนในสถานธรรมแล้ว ยังต้องสามัคคีต่อคนในบ้านของตัวเองด้วย ถ้าเรายังไม่สามารถสามัคคีกันก็แสดงว่าตัวเรายังไม่สามารถทำให้คนรอบๆ ตัวเรามีความรักในตัวเราได้ แล้วคนจำนวนมากเป็นร้อยคน เป็นล้านคน เราจะสามัคคีกับเขาได้อย่างไร เพราะฉะนั้น ทุกๆ ครั้งที่เกิดการทะเลาะเบาะแว้ง จะต้องมองตัวเราเองก่อนใช่หรือเปล่า (ใช่) หลายๆ ครั้งที่เรามองเห็นว่าเขาทำผิด เราใช้อะไรมอง (ตา) และเราใช้หูของเราฟัง แล้วเราก็บอกว่าคนที่อยู่ตรงข้ามกับเราคนนี้เป็นคนผิด จริงๆ แล้ว นอกจากเขาผิดแล้ว ต้องใครผิดด้วย (ตัวเราเอง) เพราะว่าตัวเรานั้นก็มีร่างกาย มีความคิด เรานั้นก็ผิดเป็น เพราะฉะนั้น เมื่อผิดแล้วต้องยอมรับในสิ่งที่ตนเองผิด หลายคนยอมรับแล้วแต่ยอมรับอยู่ที่ไหน (ที่ใจ) ไม่ได้แสดงออกว่าเรานั้นผิดใช่หรือเปล่า เราไม่อยากจะยอมรับผิดกับผู้อื่น เพราะว่าเราขายหน้า ถ้าเราเป็นพุทธะ การที่เราเริ่มสามัคคีกัน เราต้องละทิ้งอะไรด้วย (ละทิ้งความอาย) ต้องละทิ้งความอับอายขายหน้า และยอมรับความจริงที่เป็นอยู่ใช่หรือเปล่า

ในสังคมมนุษย์ บางคนที่มีกิเลสมาก เมื่อไม่มีสิ่งนี้ก็ทำเหมือนมีสิ่งนี้ เมื่อจนก็ทำเหมือนรวย เมื่อยากจนแล้วก็ควรที่จะยอมรับว่าตัวเราเป็นคนที่ยากจน เมื่อเราทำผิดแล้วก็ต้องยอมรับในสิ่งที่เราทำผิดใช่หรือเปล่า (ใช่) การยอมรับดังนี้เรียกว่าได้ทำในสิ่งที่มนุษย์ควรทำ หมายความว่าเป็นคนที่เหมือนคนใช่หรือไม่ (ใช่) ถ้าเป็นคนที่ไม่ยอมรับในสิ่งที่เราเป็น แสดงว่าเราเป็นคน แต่ใจเราไม่ใช่คน ใจเราตกต่ำไปเสียยิ่งกว่ามนุษย์ใช่หรือเปล่า (ใช่) อาจารย์ทำไมต้องพูดถึงเรื่อง “มนุษย์” (เพราะว่ามนุษย์เป็นสัตว์ประเสริฐ มนุษย์เป็นผู้มีความเที่ยงตรง) ทำไมจึงบอกว่ามนุษย์เรานั้นต้องเที่ยงตรงเสียก่อน เพราะว่าบางคนร่างกายเป็นมนุษย์ แต่จิตใจไม่ใช่มนุษย์ ถ้าหากว่าศิษย์เป็นคนที่กินทิ้งกินขว้างก็ไม่ต่างกับอะไร สัตว์ประเภทไหนที่กินข้าวเหลือก้นชาม (สุนัข) ถ้าหากเป็นคนที่ทำอะไรแล้วทิ้งขว้างก็เป็นคนที่ไม่เรียบร้อยเป็นคนที่ไม่สมบูรณ์ใช่หรือไม่ (ใช่) แล้วถ้าเราไม่มีความรับผิดชอบต่อตนเอง ต่อหน้าที่ เราก็เป็นคนที่ไม่สมบูรณ์เช่นเดียวกันใช่หรือไม่ (ใช่)

มนุษย์นั้นมีปัญญาและความฉลาดแต่กลับไม่ใช้ ชอบแก่งแย่งชิงดีกัน การแก่งแย่งชิงดีมีแต่ในพวกผี วิญญาณ เวลาที่ศิษย์ทำบุญแล้วกรวดน้ำไป พวกผีวิญญาณนั้นจำเป็นต้องแย่งกัน เคยได้ยินหรือเปล่า เพราะเขานั้นไม่มีแล้ว ไม่สามารถจะมีได้แล้ว ศิษย์ของอาจารย์มักชอบแสวงหาทรัพย์สินเงินทอง เงินทองในโลกนี้มีมากมาย ขวนขวายอย่างไรก็ได้ แต่ว่าเราจะหาโดยสุจริตหรือทุจริต คนใช้ความฉลาดไปทำสิ่งที่ทุจริตเพื่อให้ได้มาซึ่งสิ่งเหล่านี้ นับว่าเป็นการกระทำของมนุษย์หรือไม่ (ไม่) การเป็นมนุษย์นั้นยาก ร่างกายของมนุษย์เกิดมาก็ยาก พ่อแม่นั้นกว่าจะให้กำเนิดเราให้ร่างกายที่สมบูรณ์นั้นยากหรือไม่ (ยาก) ทำไมคนจึงเกิดมาพิการ (เพราะเขาทำกรรมไว้) ถามว่าศิษย์ของอาจารย์ชาตินี้ทำกรรมมากหรือน้อย แล้วชาติหน้าจะเกิดไปเป็นคนสมบูรณ์หรือพิการ ถ้าหากว่าชาตินี้ทำความไม่ดี ชาตินี้ก็พิการแล้ว พิการที่ใด (ใจ) ไม่ต้องรอไปถึงชาติหน้า เพราะการนินทาคนลับหลัง เราก็ผวา ต้องคอยเหลียวหน้าเหลียวหลังเพราะเราทำความผิดใช่หรือเปล่า (ใช่) สู้ไม่ทำเลยจะดีกว่า เพราะการเป็นคนนั้นยากยิ่ง จึงควรทำในสิ่งที่สมควรทำ สิ่งที่มนุษย์สมควรทำนั้น เป็นเรื่องที่ต้องไม่เผอเรอ ต้องไม่ยอมที่จะผิดพลั้ง เพราะว่าตนเองเจตนาไปพลั้งเผลอ

(พระอาจารย์เมตตาวาดรูปวงกลม ๓ วง)





















แดน ๓ แดนนี้ แดนแรกคือแดนมนุษย์ เป็นที่ที่มนุษย์อยู่ จึงต้องทำตัวให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ด้วย แดนต่อมาที่ชอบลงไปบ่อยๆ เรียกว่าอะไร (นรก) แดนต่อไปที่ไปกันไม่บ่อยนักเรียกว่าอะไร (สวรรค์) แดนสวรรค์นี้ต้องคนที่ทำความดีถึงขึ้นไปได้ แล้วตอนนี้เราทำบุญกุศลพอที่จะไปแดนไหน สมมติว่าตอนนี้เราจะไปแล้ว เราจะไปที่ไหน (สวรรค์) ทุกคนอยากไปสวรรค์ แต่ลองคิดดูสักนิดว่า ตามที่พระพุทธองค์ได้สอนไว้ การกระทำของศิษย์ที่ผ่านมาจะพาให้ศิษย์ไปนรกหรือไปสวรรค์ (เมื่อก่อนคิดว่าตัวเองไปนรก แต่รับธรรมะแล้วรู้สึกว่าตัวเองต้องไปสวรรค์) ชั่วชีวิตนี้ ตั้งแต่วันแรกที่กำเนิดเป็นร่างกายมนุษย์ จนกระทั่งอายุล่วงเลยมาถึงวันนี้ ใครว่าไปนรกยกมือ (มีนักเรียนในชั้นยกมือ) คนที่ยกมือตรงนี้แสดงว่าเป็นผู้ที่รู้จักสำนึกแล้ว ถึงแม้ศิษย์สำนึกแล้ว กลับตัวกลับใจไม่ทำผิดก็ ย่อมสามารถไปสวรรค์ได้ คนที่คิดว่าไปสวรรค์ยกมือขึ้น (มีนักเรียนยกมือ) แล้วที่ไม่รู้ว่าตัวเองจะไปนรกหรือไปสวรรค์ยกมือขึ้น ศิษย์ยังไม่รู้ว่าตัวเองกระทำความผิดหรือความชอบ แล้วจะให้ใครรู้ล่ะ จะบอกว่าไปนรกก็ตามแต่จริงๆ แล้วควรจะรู้ตัวเองจึงทำให้เราสามารถเดินอย่างคล่องแคล่ว ถ้าหากว่าเราไม่รู้ตัวเองแล้วจะให้ผู้ใดรู้ ไม่รู้ตัวเองแล้วผู้อื่นเตือนก็ไม่ฟัง จึงไม่สามารถเดินทางได้อย่างคล่องแคล่วจนถึงปลายทางได้ใช่หรือไม่ (ใช่)

แดน ๓ แดนนี้ คนที่ไม่รู้ว่าตัวเองจะไปนรกดีหรือว่าสวรรค์ดี ก็เป็นวิญญาณพเนจร ก็คือวนไปเกือบจะถึงสวรรค์แล้ว แต่ไปไม่ถึง ลงไปนรกก็เข้าไม่ได้ วนซ้ายและวนขวา อยู่ท่ามกลางสวรรค์และนรกใช่หรือไม่ (ใช่) เพราะฉะนั้นเราควรที่จะมีจุดมุ่งหมายในการทำความดี จะได้ไปสู่สวรรค์ได้ แต่ว่าบัดนี้ศิษย์ของอาจารย์เป็นมนุษย์ ต้องการที่จะไปถึงสวรรค์ยังยาก แต่อาจารย์อยากให้ศิษย์ไปถึงนิพพานนั้นยากขึ้นไหม (ยาก) นิพพานอยู่เหนือสวรรค์ขึ้นไปอีก เป็นมนุษย์ยากไหม (ยาก) อยากพบนรกหรืออยากไปสวรรค์ยากไหม (ยาก) แล้วอยากจะไปนิพพานยากไหม (ยาก) เพราะฉะนั้น เราต้องเพิ่มความเพียรให้กับตัวเอง ถ้าเราเพียรน้อยเราจะไปถึงไหม (ไม่ถึง) ศิษย์เคยเห็นธนูไหม (เคย) ยิ่งง้างแรงยิ่งพุ่งไกล ถ้าหากศิษย์ง้างไม่แรงก็พุ่งไม่ไกล ถามว่าถ้าเราง้างขึ้นมาต้องใช้แรงไหม (ต้อง) แล้วถามว่าปล่อยออกไป ต้องปล่อยด้วยความมั่นคงไหม (มั่นคง) ต้องปล่อยออกไปด้วยความมั่นคง เพราะว่าจุดหมายของเรานั้นอยู่ข้างหน้า ถ้าหากว่าเล็งเป้าพลาดก็จะไปไม่ถึง ฉะนั้นสิ่งที่พูดมาต้องใช้ความพยายามในการดึง ง้างคันธนู ต้องใช้ความมั่นคงในการปล่อยธนูออกไป ล้วนเกี่ยวกับใครทั้งสิ้น (ตัวเราเอง) หากว่าศิษย์ไม่มีสิ่งเหล่านี้ จะไปพ้นสามแดนนี้ได้ไหม (ไม่ได้) ถึงแม้ว่าการไปนิพพานคือเรื่องยาก แต่ทว่าพระพุทธเจ้า พระอริยะและปราชญ์เมธีทั้งหลาย ที่ไปถึงแล้ว ล้วนเคยเกิดมาเป็นมนุษย์มีร่างกายเช่นเดียวกับเราทั้งสิ้นใช่หรือไม่ (ใช่) เพราะฉะนั้น พวกท่านเหล่านั้นทำได้เราก็ต้องทำได้ด้วย ถึงตอนนี้มั่นใจหรือไม่ที่จะให้ตัวเองไปถึง (มั่นใจ) นิพพานยังไกลหรือเปล่า (ไม่ไกล) เมื่อก่อนนี้พระพุทธเจ้าและผู้ที่บำเพ็ญทั้งหลายต้องออกแสวงหาสิ่งหนึ่ง จึงจะสามารถหลุดพ้นได้ นั่นคือหาจิตของตนเองให้พบ แต่ในบัดนี้ ในวันที่ศิษย์รับธรรมะนั้น อาจารย์ได้ชี้บอกให้แล้ว แม้ว่าศิษย์จะไม่รู้เลยว่าเป็นจิตของตนเอง เพราะว่าเรานั้นยังไม่มีบารมี ยังไม่มีฐานที่
รองรับได้แน่นหนาเหมือนกับปราชญ์อริยะสมัยก่อน แต่ทว่าศิษย์ของอาจารย์ได้แล้วก็คือได้แล้ว ของมาถึงมือแล้วก็คือถึงมือแล้ว ไม่สามารถปัดทิ้งได้ จิตของเราอยู่ที่ไหน ศิษย์นั้นจะต้องลงแรงบำเพ็ญที่นั่นใช่หรือไม่ (ใช่) ถ้าหากว่าในชาตินี้ได้รับแล้วทำเหมือนไม่ได้รับ เป็นคนโง่หรือคนฉลาด (คนโง่)

เรือลำนี้ที่ศิษย์นั่งเป็นเรือพุทธะ เมื่อสักครู่นี้ศิษย์พายเรือใช่หรือไม่ (ใช่) แต่พายกันไม่เป็นจังหวะไม่พร้อมกัน ตอนนี้เอาความตั้งใจของเราที่อาจารย์มอบให้มาพายดีไหม (ดี) การที่เราพายเรือนั้นเราต้องพายด้วยความสมัครสมานสามัคคี ถูกหรือเปล่า (ถูก)

(พระอาจารย์เมตตาให้นักเรียนในชั้นร่วมกันร้องเพลงพายเรือธรรมและทำท่าประกอบ)

กลัวไม่กลัวที่จะพายไปถูกคนข้างๆ (กลัว) ถ้าเราพายถูกจังหวะก็จะไม่ชนคนข้างๆ ฉะนั้นเราจำเป็นจะต้องทำผิดให้น้อยที่สุดใช่หรือไม่ (ใช่) มนุษย์นั้นเมื่อทำผิดต้องมีสิ่งใด (ต้องมีสติ) ความรู้ที่เราเรียนมานั้นต้องทบทวนไปด้วยอย่าได้ทำผิดอีก เรือลำนี้ของศิษย์ยังไปพายแข่งกับใครไม่ได้ ถ้าพายแข่งกับใครต้องพ่ายแน่ เพราะฉะนั้นเราต้องเพิ่มความสามัคคีใช่หรือเปล่า (ใช่) ความสามัคคีเกิดจากอะไร เกิดจากความรักคนข้างๆ ใช่หรือไม่ (ใช่) ถ้าเขาผิดเราต้องตักเตือน ถ้าเราผิดเราต้องแก้ไข แต่คนทั่วไปในสังคมนี้เมื่อเห็นผู้อื่นผิดหรือได้ดีมักทำอย่างไร เรามักแกล้งทำไม่รู้ไม่ชี้แล้วก็ผิดตามเขา ในที่สุดเขาเดินลงนรก เราก็เดินลงนรกไปพร้อมกับเขาถูกหรือเปล่า (ถูก) เพราะฉะนั้นถ้าเขาผิดเราต้องบอกเขา แต่ถ้าบอกเขาไม่ได้ เราก็อย่าได้เผอเรอทำผิดตามเขา โดยทั่วไปมนุษย์มักทำผิดตามกันไปเรื่อยๆ เปรียบเหมือนมดที่ขนอาหาร คนอื่นไปขนจากที่ไหนก็จะไปขนจากที่นั่นใช่หรือไม่ (ใช่) ถึงแม้จะรับธรรมะแล้ว ได้รู้จิตของตนเอง ได้รู้ทางหลุดพ้น แต่อาจารย์คงช่วยศิษย์ของอาจารย์ที่ไม่รู้จักบำเพ็ญไม่ไหว ฉะนั้นเมื่อรู้แล้ว เข้าใจแล้ว จงรู้จักปฏิบัติทางที่ถูกที่ควรได้หรือไม่ (ได้) การเป็นพุทธะนั้นเป็นเรื่องยากต้องอาศัยปัจจัยหลายสิ่งหลายอย่าง เช่นเดียวกับการดำรงชีวิตเช่นกัน แต่ตอนนี้ขอให้ศิษย์เริ่มที่จะสร้างกุศล เริ่มที่จะทำในสิ่งที่ดี เมื่อเห็นผู้อื่นทำไม่ดี จงอย่าได้ไปทำตามดีหรือเปล่า (ดี)

หลายๆ ครั้ง อาจารย์เห็นศิษย์ของอาจารย์ทำท่าเป็นคนฉลาด ทำไมถึงบอกเช่นนั้น เพราะเวลาที่เห็นคนอื่นได้ดี เราก็หลับหูหลับตาไม่รู้ไม่ชี้ แต่ก็ทำในสิ่งเดียวกับเขา แล้วก็คิดว่าคงจะได้ดีเหมือนกัน แต่แท้ที่จริงแล้วคนที่ทำผิดแล้วได้ดีเพราะเขามีบุญหนุน แต่ศิษย์ของอาจารย์นั้นเจ้ามีหรือเปล่า ศิษย์ไม่สามารถที่จะรู้ตัวเองได้ใช่หรือไม่ (ใช่) ถึงเวลาเมื่อทำผิดแล้ว เมื่อบาปแล้ว ศิษย์จะเป็นคนของฟ้าได้อย่างไร ถึงเวลานั้นจะมากราบพระขอให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์คุ้มครอง ถามว่าคนชั่วมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คุ้มครองได้หรือไม่ (ไม่ได้) เพราะฉะนั้นพวกเจ้าทั้งหลายเป็นศิษย์ของอาจารย์แม้ว่าหนทางยังไกล แต่ศิษย์นั้นจะต้องเดินไปให้ได้ใช่หรือไม่ (ใช่)

“จะสุขทุกข์เท่าไหน เหนื่อยเพียงไรมิหยุดหวัง" ถึงแม้ว่าเราจะเหนื่อย เราก็ต้องทำให้ได้ในสิ่งที่เราอยากได้ จะผิดก็แต่ว่าศิษย์ของอาจารย์นั้นอยากได้แต่กิเลส รัก โลภ โกรธ หลง ซึ่งเป็นสิ่งที่พุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ไม่ต้องการเลย ศิษย์จึงไม่สามารถกลับมาเป็นพุทธะได้

"เข็ดจำไม่คิดวาง แล้วว่ามันธรรมดา" ทั้งเข็ด ทั้งจำ แต่ไม่คิดวาง แล้วก็คิดว่าเป็นเรื่องธรรมดา มนุษย์มักมีคำนี้ไว้ในใจ บอกว่าที่เราสุขเราทุกข์ก็ธรรมดา ก็ยังเป็นมนุษย์อยู่ทุกเมื่อเชื่อวันใช่หรือไม่ (ใช่) นับแต่นี้ไปศิษย์ต้องรู้จักเปลี่ยนแปลงตัวเองจากความเป็นปุถุชนเพื่อก้าวเข้าสู่ความเป็นพุทธะ การเป็นพุทธะเปรียบเสมือนกับการก้าวเข้าประตู ถ้าหากว่าศิษย์หยุดยืนอยู่หน้าประตู แม้จะยืนติดประตูพุทธะก็ไม่สามารถก้าวเข้าไปได้ แม้ว่าศิษย์ก้าวเข้ามาแล้ว แต่จิตใจพะว้าพะวงอยู่ข้างนอก ในที่สุดแล้วก็ต้องก้าวออกไปถูกหรือเปล่า (ถูก) เพราะฉะนั้นตัดกิเลสจึงต้องตัดจากที่ใด (ที่ใจ) แม้ว่าผู้บำเพ็ญนั้นจะเป็นผู้ที่บำเพ็ญดี แต่หากว่าผู้บำเพ็ญนั้นไม่ยอมตัดสินใจก้าวข้ามประตูมา แม้ว่าจะทำดีเท่าไร แต่ไม่ตัดกิเลส ในที่สุดแล้วก็ไม่สามารถเป็นพุทธะได้ ถ้าหากว่าจิตของศิษย์นั้นพะว้าพะวง ถามว่าศิษย์จะยืนหยัดเป็นพุทธะได้หรือไม่ (ไม่ได้) ฉะนั้นทุกสิ่งทุกอย่างจึงขึ้นอยู่กับใจของศิษย์เองว่าศิษย์นั้นตัดได้หรือไม่ ศรัทธาหรือไม่ และมั่นคงหรือไม่

เสื้อผ้าสวยงามที่เราอยากได้ คนที่เรารัก บ้านที่อยากจะได้สักหลังหนึ่ง รถที่เราอยากจะได้สักคันหนึ่ง ละครที่เราติด เบอร์ที่เราชอบเล่น สุรานารีที่เราชอบ สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นสิ่งที่เราอยากได้ อยากมี ทั้งทรัพย์สินและความสนุกชั่วแล่น ดังนั้นเราจึงไม่ใช่พุทธะ พุทธะเล่นเบอร์ พุทธะกินเหล้าได้ไหม (ไม่ได้) พุทธะสูบบุหรี่ได้หรือเปล่า ถ้าพุทธะเมาเหล้าหรือสูบบุหรี่จะไปช่วยคนได้ไหม (ไม่ได้) พุทธะกำลังเล่นล็อตเตอรี่เล่นหวยอยู่ หากล็อตเตอรี่จะออกแล้ว ถ้ามีคนจมน้ำอยู่ข้างหน้าจะเลือกอะไร จริงๆ แล้วก็เลือกที่จะช่วยคน แต่ตาของเรามองเห็นแต่เบอร์ ก็เลยช่วยไม่ได้ เพราะเราไม่ได้นำตาของเราไปมองความเดือดร้อนของผู้อื่น เรามองเห็นแต่ตัวเอง ส่วนใหญ่เราจะมองเห็นความผิดของผู้อื่น แต่กลับไม่เห็นความผิดของตัวเอง ความผิดของเราและของคนอื่นก็เหมือนกัน แต่เราต้องเสียสละตัวเองไปช่วยคนอื่นใช่หรือไม่ ในที่สุดแล้วเราก็จะไม่สร้างความผิดเพิ่ม ส่วนความผิดที่มีอยู่ก็ชดใช้เสียให้สิ้น

“สิ่งยิ่งดีอุปสรรคยิ่งมากแล ทว่าใช่ยิ่งแย่มาฝ่าคล่องแคล่ว”

เราเคยยิ่งแย่หรือเปล่า แล้วเราสู้ด้วยอะไร (กำลังใจ) กำลังใจมาจากสิ่งที่เรามุ่งหวังจะให้เป็นใช่หรือไม่ ศิษย์เคยมีกำลังใจที่จะต่อสู้กับโรคภัยไข้เจ็บ หรือเคยมีกำลังใจที่จะช่วยผู้อื่นหรือเปล่า เราต้องมีสองสิ่งนี้เท่าๆ กัน เรามีกำลังใจเพราะว่าเรานั้นมีจุดหมาย การบำเพ็ญเพื่อเป็นพุทธะนั้นต้องมีจุดหมาย จุดหมายคือนิพพาน กำลังใจนั้นคือการที่จะคิดให้คนอื่นนั้นหลุดพ้นไปพร้อมๆ กับเรา ศิษย์ของอาจารย์ก็ต้องคิดอย่างนี้เช่นกัน แม้ว่าเราจะมีอุปสรรคมากมาย แต่ต้องไม่ปล่อยให้ตัวของเรายิ่งแย่ลงไป

“เดินระวังอย่างยิ่งให้ถูกแนว” ถ้าเราเดินไม่ระวังก็อาจจะสะดุดล้มได้ การเดินเป็นสิ่งที่เรานั้นจะต้องออกแรง เราจะต้องควบคุมร่างกายของเราให้ดี ถ้าหากว่าทางหนึ่งเป็นทางอับเฉา อันได้แก่บ่อนการพนันทั้งหลาย กับทางหนึ่งเป็นทางไปสู่สถานธรรม ศิษย์จะเลือกทางไหนดี

“ปัญญาใช้แน่แน่วงามลงตัว” ศิษย์รู้จักใช้ปัญญาหรือยัง ปัญญาเหมือนกับความฉลาดไหม (ไม่เหมือน) เมื่อเราอยากจะได้ของสิ่งนี้ แต่สิ่งนี้ไม่ใช่ของเรา เราจะใช้ความฉลาดของเราทั้งหมดนั้นหาวิธีเพื่อให้ได้สิ่งนั้นมาใช่หรือไม่ (ใช่) แต่ถ้าคนที่มีปัญญา ย่อมรู้เท่าทันว่าสิ่งนี้เป็นของเราหรือไม่ ถ้าหากไม่ใช่แล้ว ปัญญาสอนให้เราปล่อยได้วางได้ นี่คือปัญญา ไม่เช่นนั้นแล้วมนุษย์ทุกๆ คนจะรู้จักแก่งแย่งกันได้อย่างไร ทั้งนี้แก่งแย่งกันด้วยความฉลาดและเห็นแก่ตัวใช่หรือไม่ (ใช่)

หากศิษย์ของอาจารย์ปล่อยวาง ปล่อยวางอย่างไร สมมติว่าแอปเปิ้ลที่อยู่ในมือเป็นของสิ่งหนึ่ง การปล่อยก็คือปล่อยลงไป ไม่ต้องสนใจว่าสิ่งนั้นจะเจ็บเป็นหรือเปล่า เพราะถ้าหากศิษย์ไม่ทำเช่นนี้ ก็ไม่สามารถปล่อยได้ถูกหรือเปล่า (ถูก) แล้ววางทำอย่างไร สมมติสิ่งๆ นี้ไม่ใช่สิ่งของ แต่เป็นของที่มีความรู้สึกก็ใช้วิธีการปล่อยไม่ได้ ศิษย์ก็วางมันลงไปโดยที่ไม่ต้องสนใจว่าเรานั้นต้องการสิ่งนั้นอีกหรือเปล่า เวลาเรามีเรื่องกลุ้มใจ เราก็ปล่อยวางไม่ลง เพราะว่าเราเป็นมิตรกับมัน หรือเพราะมันให้ประโยชน์กับเราถูกหรือเปล่า แล้วทำไมเราถึงปล่อยให้มันให้ประโยชน์กับเรา ถ้าเราให้ประโยชน์กับมัน มันก็ต้องให้ประโยชน์ต่อเราด้วยใช่หรือเปล่า (ใช่) เพราะฉะนั้นหากว่าศิษย์คิดจะปล่อยวาง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องใดๆ ก็ขอให้ปล่อยมันลงไป ขอให้วางมันลงไปดีหรือไม่ (ดี) เวลาที่อยากจะปล่อยวาง ขอให้ปล่อยวางโดยไม่ต้องเสียดาย ไม่ต้องอาลัยอาวรณ์ดีหรือเปล่า (ดี) ใจเล็กๆ ของคนนี้เก็บความทุกข์ไว้มากมายใช่ไหม (ใช่) ความทุกข์มากมายเกิดเพราะเราปล่อยวางไม่ลงถูกหรือเปล่า (ถูก) แต่นี้ไปเราต้องหัดปล่อยวาง ใบหน้าของเราก็จะยิ้มแย้มขึ้น อยากจะมีใบหน้าที่ยิ้มแย้มไหม (อยาก) แล้วทำไมเราจึงยิ้มยาก พูดไปพูดมา วนไปวนมา เราก็รู้สึกว่าเรามีปัญหามากมายใช่หรือไม่ (ใช่)

“ก้าวขาตามฟ้า” ฟ้านี้คือฟ้ามโนธรรมสำนึก ก้าวขาตามฟ้าก็คืออย่าทำอะไรที่ผิดไปจากมโนธรรมสำนึกในใจของตัวเราเอง อาจารย์บอกได้เลยว่าหากศิษย์มีมโนธรรมสำนึกก็จะไม่เกิดความจนใจ จนกับยากจนนั้นไม่เหมือนกัน แม้จะยากจนแต่ว่าคงคุณธรรมไว้ก็จำเป็นต้องเลือกสิ่งนี้ใช่หรือไม่ (ใช่) บางคนนั้นบอกว่าเราทำตามมโนธรรมสำนึก ความผิดชอบชั่วดีแล้ว แต่จนลงทุกวันๆ จะทำอย่างไรดี ศิษย์ก็ยังต้องรักษามโนธรรมสำนึกอันนี้ไว้ ไม่ใช่ไปรักษาความรวยความจนที่อยู่นอกกายนั้น

“มีหรือจนใจ” คือไม่จนใจเราเองใช่หรือไม่ (ใช่) เพราะคนส่วนใหญ่นั้น ถึงแม้จะร่ำรวยแต่ก็มีความทุกข์ใช่หรือเปล่า (ใช่) แล้วศิษย์เป็นอย่างนั้นไหม

“ฝนทั่งจิตไว้แม้นทำไม่ง่าย” หมายความว่าจิตใจของเรานั้นจะต้องทำการฝนถึงแม้จะทำไม่ง่าย ฝนจิตใจทำอย่างไรดี รู้จักฝนทั่งให้เป็นเข็มไหม (รู้) แล้วเราจะฝนทั่งของเรานี้ให้เป็นเข็มทำอย่างไรบ้าง จิตใจของเราเป็นอย่างไรจึงต้องการการขัดและการฝน จิตใจของเราเต็มไปด้วยอารมณ์ เต็มไปด้วยความไม่ยอมกัน ถูกหรือเปล่า (ถูก) จิตใจของเราไม่ยอมรับว่าตัวเรานั้นมีสิ่งต่างๆ ที่ไม่ดี เราต้องทำอย่างไรจึงจะเอาสิ่งนี้ออกไปได้ ก็คือการฝนทั่งให้เป็นเข็มใช่หรือไม่ (ใช่) เราฝนทั่งให้เป็นเข็มแล้วย่อมสามารถใช้ประโยชน์ได้ใช่หรือไม่ (ใช่) แต่ต้องระวังที่จะทิ่มแทงผู้อื่นด้วย

(พระอาจารย์เมตตาเรียกแม่ครัวเข้ามาในชั้นเพื่อประทานผลไม้และให้นักเรียนในชั้นกล่าวขอบคุณแม่ครัว)

แม่ครัวมาแล้วทำอย่างไรดี (ขอบคุณแม่ครัว) ขอบคุณด้วยอะไร (ด้วยใจ) ขอบคุณด้วยใจแม่ครัวมองไม่เห็นต้องทำอย่างไรดี (มอบผลไม้) ถ้าหากว่าทุกคนตอบว่าขอบคุณแม่ครัวด้วยใจ วันหน้ามีโอกาสมาสถานธรรมต้องทำอาหารให้แม่ครัวทานดีหรือเปล่า (ดี) อย่างนี้จึงเป็นการขอบคุณจริงๆ

"ปฏิปทาใช่ต้องมากมายตั้งหลายครั้ง" ปฏิปทาคือการปฏิบัติ ไม่ใช่ว่าต้องมากมายแต่ให้ทำสิ่งนั้นๆ ให้ได้จริงจัง ให้ได้ดีที่สุด ถ้าเราจะเป็นพุทธะแล้วบอกว่าพรุ่งนี้ มะรืนนี้ค่อยปฏิบัติธรรม อย่างนี้เป็นพุทธะได้หรือไม่ (ไม่ได้) หรือบอกว่า พรุ่งนี้ค่อยไปสถานธรรมดีกว่า ในที่สุดแล้วเป็นอย่างไร ก็ไม่ได้ไปใช่หรือไม่ (ใช่) อาจารย์บอกว่าไม่ใช่ว่าต้องมากมาย หมายความว่าเมื่อเราจะเป็นเหมือนกับสะพานให้คนเหยียบย่างขึ้นสู่แดนนิพพาน อาจารย์บอกว่าไม่ต้องมาก ขอให้ศิษย์ทำในปณิธานที่ศิษย์ได้พูดก็พอแล้ว แต่ไม่ใช่มีคนมาทำให้เราโมโหเราก็โกรธเขา ในที่สุดแล้วปฏิปทาของเราที่บอกว่าจะให้เขาเหยียบแต่ไม่ได้บอกว่าเราจะไม่โกรธเขา ในที่สุดเราก็เป็นพุทธะไม่สำเร็จ

"สิ่งยิ่งดีอุปสรรคยิ่งมากแล" ใครอธิบายได้บ้าง (บุคคลที่จะทำความดีนั้นย่อมมีอุปสรรคเข้ามาคอยขัดขวางไม่ให้กระทำความดี เหมือนกับทำความดีย่อมมีอุปสรรค มารไม่มีบารมีไม่เกิด มารไม่มีบารมีไม่แก่กล้า) อธิบายได้ดีหรือเปล่า (ดี)

"ยิ่งแก้ไขตนยิ่งดีเพราะแก้ไข" อันว่าชีวิตก็คือการปรับปรุงแก้ไข เพราะว่าชีวิตนี้การกระทำของเรา ความประพฤติของเรามีมากขึ้นเรื่อยๆ ก็จะมีความผิดมากขึ้นเป็นเงาตามตัวใช่หรือไม่ (ใช่) ถ้าหากว่าเรานั้นไม่รู้จักแก้ไข ไม่รู้จักปรับปรุงเราก็จะมีความผิดสะสมมากขึ้นเรื่อยๆ เป็นเงาตามตัว ฉะนั้นเมื่อเรากระทำในสิ่งหนึ่งจึงต้องสำรวจว่าตนเองมีการกระทำที่ผิดหรือเปล่า เมื่อผิดแล้วแก้ไขสิ่งนั้นๆ ชีวิตจึงจะประสบความสำเร็จได้ และเรานั้นก็จะหลงลืมตนเองไม่ได้เหมือนกันใช่หรือเปล่า (ใช่) อย่าคิด อย่าเข้าใจว่าตัวเราเองนั้นทำอะไรก็ถูกไปหมด ถ้าเราคิดเช่นนี้แล้วย่อมไม่สามารถจะเป็นพุทธะได้ เพราะว่าวันและคืนนั้นเปลี่ยนไปเรื่อยๆ จากวันนี้ไปสู่วันพรุ่งนี้มีสิ่งที่แตกต่างกันมากมาย ดังเช่นตัวศิษย์ก็ไม่เหมือนเดิม เมื่อก่อนนี้ผิวหนังไม่เหี่ยวย่น ไม่ได้ชรา ผมของเราไม่ได้หงอก ไม่ได้ขาว แต่ในปัจจุบันเราเป็นเช่นนั้นอยู่ใช่หรือเปล่า (ใช่) นับวันยิ่งมากขึ้นใช่หรือไม่ (ใช่) เมื่อเราเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ ชีวิตจึงต้องมีการปรับปรุงขึ้นเรื่อยๆ หากว่าได้ปรับปรุงแล้วก็ย่อมจะประสบความสำเร็จได้ อาจารย์จึงบอกว่า "ยิ่งแก้ไขตนยิ่งดีเพราะแก้ไข" ตนยิ่งดีหมายความว่า ไม่ใช่ผู้อื่นนั้นจะได้ดีเลย แต่จะได้ดีที่ตัวเราเอง อยากจะให้ตนเองได้ดีหรือไม่ (อยาก) อยากจะให้ผู้อื่นได้ดีหรือไม่ (อยาก) เราต้องทำดีให้เขาเห็น แล้วเมื่อเขาเห็นเราทำดี เขาก็จะทำดีตามเรา ศิษย์เคยทำดีจนคนอื่นคิดที่จะทำดีตามหรือเปล่า (เคย) ไม่ใช่ใช้วิธีการแนะนำ แต่ใช้วิธีการกระทำจนกระทั่งเขาทำตาม ศิษย์ลองไปนับๆ ดู ถึง ๑๐ คนหรือยัง ทำได้ปีละ ๑ คน ถึงหรือยัง ถ้ายังไม่ถึงเราก็ยังไม่เป็นพุทธะที่เป็นแบบอย่างที่ดีใช่หรือไม่ การทำดีไม่ใช่ทำแบบประเดี๋ยวเดียว ทำแล้วพอเลิกแล้วก็ลืมไป แต่ต้องเป็นการทำดีที่เสมอต้นเสมอปลาย

ความเป็นปุถุชนกับความเป็นพุทธะนั้นต่างกัน เราก็รู้ว่าการฟังธรรมะเป็นสิ่งที่ดี แต่เราก็เมื่อย แล้วเราเลือกที่จะฟังธรรมะให้เข้าใจมากขึ้น หรืออยากที่จะไม่เมื่อยดี เราก็รู้ว่าเราควรจะเลือกฟังธรรมะ ศิษย์ต้องตัดสินใจว่าศิษย์จะทำสิ่งนั้นดีหรือสิ่งนี้ดี ข้างหนึ่งเป็นไปตามใจของตัวเราเอง อีกข้างหนึ่งเป็นสิ่งที่สมควรกระทำ ถึงเวลาแล้วก็ต้องเลือกว่าจะต้องทำสิ่งไหน ขออย่าให้ตาซ้ายกับตาขวาเอียงไม่เท่ากัน ตาหนึ่งเล็กตาหนึ่งใหญ่ไม่เท่ากัน ในที่สุดเราก็เลือกเอาตาเล็กแล้วก็ต้องสูญเสียตาใหญ่ไปใช่ไหม (ใช่) ส่วนใหญ่ศิษย์ของอาจารย์ก็เป็นคนที่ทำอะไรตามใจตนเองอยู่แล้ว เพราะเราไม่มีความยับยั้งชั่งใจใช่หรือไม่ (ใช่) แต่ต่อไปนี้เราต้องฝึกฝน การฝึกฝนย่อมมีความยากลำบาก ศิษย์อยากเป็นนักเรียนจบชั้นก็ต้องเพียรพยายามที่จะเรียนหนังสือ เมื่อศิษย์อยากที่จะเป็นพ่อค้าร่ำรวยก็ต้องฝึกหัดค้าขาย เมื่อศิษย์ร่ำรวยแล้วไม่อยากหลงตัว ก็ต้องรู้จักยับยั้งชั่งใจของตัวเองให้เหมือนเดิม

อันว่าเวลาของอาจารย์ก็มีน้อยและอาจารย์นั้นไม่สามารถมาพบปะกับศิษย์ได้บ่อยๆ ต้นไม้ไม่สามารถจะโตได้ภายในสองวัน สองวันที่มาศึกษานี้เป็นเพียงการเอาเมล็ดหว่านลงไปบนพื้นเท่านั้นเอง แต่หลังจากสองวันไป ศิษย์จะกลับมาศึกษาได้หรือไม่ (ได้) ถ้าหากว่าไม่ศึกษาย่อมไม่สามารถเข้าใจสิ่งใดได้ถ่องแท้ อย่าเห็นว่าธรรมะเป็นสิ่งที่ลวงโลก เพราะสิ่งที่ลวงโลกนั้นแท้จริงภายนอกมีอยู่มากมาย อาจารย์นั้นต้องการให้ศิษย์พ้นจากสิ่งเหล่านี้ การที่อาจารย์มายืมร่างนี้ย่อมไม่ใช่ร่างของอาจารย์ ขอให้ศิษย์นั้นยึดหลักสัจธรรม ขอให้รู้จักบำเพ็ญเพื่อการหลุดพ้นถ้าหากว่าศิษย์ไม่รู้จักที่จะบำเพ็ญเพื่อการหลุดพ้น แม้อาจารย์จะให้ผู้อื่นมาเรียกศิษย์ให้บำเพ็ญศิษย์ไม่ยอมเดินออกเหมือนไม่ยอมก้าวเข้าประตูพุทธะ มัวแต่หยุดยืนอยู่หน้าประตูใครกันแน่ที่ไม่สามารถสำเร็จเป็นพุทธะ (ตัวเราเอง) ตัวศิษย์เองที่ไม่สามารถเป็นพุทธะและตัวศิษย์เองที่จะต้องเวียนว่ายตายเกิด แท้จริงอาจารย์นั้นไม่ได้มีส่วนเกี่ยวกับศิษย์เลยในการเวียนว่ายตายเกิด แต่อาจารย์นี้เป็นห่วงศิษย์อย่างยิ่ง ศิษย์บางคนครึ่งไม่เชื่อครึ่งในเรื่องวิญญาณ เรื่องมนุษย์และเรื่องสวรรค์ เป็นเพราะว่ามองไม่เห็นจึงไม่เชื่อ แต่รอจนถึงวันที่เรามองเห็นเราจะหนีพ้นไหม (ไม่พ้น) ถึงเวลานั้นเราก็หนีไม่พ้นแล้ว เพราะฉะนั้น อาจารย์ยืนยันว่าขอให้ศิษย์นั้นบำเพ็ญเถิด บำเพ็ญด้วยการให้ตนนั้นเป็นคนดียิ่งขึ้น และยิ่งขึ้น เมื่อเราสามารถเป็นมนุษย์อันสมบูรณ์เที่ยงแท้แล้ว เราจึงจะสามารถเป็นพระอริยะได้ในขั้นแรก หากว่าไม่สามารถเป็นมนุษย์ที่ดีแล้ว จะไปเป็นพุทธะได้อย่างไรจริงหรือไม่ (จริง)

ทำอย่างไรเราจึงจะเอาใจของเรา ซึ่งมีใจให้กับสิ่งต่างๆ นานา ในโลกนี้ไปบอกให้ผู้อื่นเข้าใจได้ เราใช้สิ่งใดแสดงออกถึงใจเราได้ (การกระทำ)

อาจารย์ไม่ชอบให้ศิษย์กลับบ้านดึก อาจารย์ไม่ชอบให้ศิษย์กลับคืนเบื้องบนยามค่ำ ตอนนี้เวลาของฟ้าดิน เย็นย่ำสนธยาเต็มที ศิษย์เอ๋ย แม้ว่าร่างกายของเรานั้นไม่ได้กลับคืนไปถึงฟ้าในขณะนี้ แต่จงฝึกจิตใจของเราให้เป็นพุทธะตั้งแต่ตอนอยู่บนโลก เท่ากับว่าเราได้สร้างผลสำเร็จแห่งมรรคผลไว้ตั้งแต่เรานั้นยังไม่เข้าสู่เวลาเย็นย่ำจนเกินไป หากว่าเย็นย่ำเกินไปแล้ว ตอนนั้นเพิ่งจะมาเริ่มก้าวเริ่มเดิน ในที่สุดนั้นเวลาเย็นเกินไป ประตูบ้านปิดแล้วจะเข้าไปอย่างไร นิพพานนั้นเป็นบ้านเดิมของศิษย์ เพราะว่าศิษย์เคยเป็นพุทธบุตรอยู่บนฟ้า แต่ศิษย์หารู้ไม่ ในวันนี้เข้าใจว่าเราเป็นคนที่จน ไม่ค่อยมีเงิน แล้วเราเคยคิดไหมว่าเรานั้นเคยเป็นผู้ที่ยิ่งใหญ่มาก่อน มนุษย์ไม่แบ่งจนหรือรวย พุทธะไม่แบ่งคนหรือสัตว์ ย่อมมีพุทธจิตธรรมญาณเหมือนกันทั้งสิ้น ถ้าศิษย์ของอาจารย์ทำได้เหมือนกับพุทธะ ก็เป็นพุทธะเช่นเดียวกัน แต่ว่าศิษย์นั้นได้ยอมรับตัวเองหรือเปล่า หากว่ายังไม่สามารถยอมรับว่าเราเป็นพุทธะ ไม่สามารถบำเพ็ญตนอย่างพุทธะ ถามว่าเราจะเป็นพุทธะได้อย่างไร ใช่หรือไม่ (ใช่) เราต้องมั่น ใจว่าเราเป็นพุทธะแล้วทำในสิ่งที่พุทธะควรจะทำ แล้วพุทธะทำอะไรกันบ้าง (ทำความดีเป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม, ช่วยเหลือผู้อื่น, มีจิตใจโอบอ้อมอารี, ศึกษาธรรมะ, รู้จักวางเฉย, ให้อภัย, เมตตา ,เสียสละ, รู้จักยับยั้งชั่งใจ) สิ่งเหล่านี้ต้องไปทำจริงๆ จึงจะได้ผลจริง ถ้าทำอยู่เพียงแค่ในความคิดก็เรียกว่ามีแต่ใจ แต่ไม่สามารถเป็นพุทธะที่ลือชื่อได้

นักเรียนในที่นี้ใครจำไตรรัตน์ไม่ได้บ้าง เหมือนกับตอนนี้พร้อมที่จะก้าวเข้าสู่ประตูพุทธะแล้วแต่ว่าไม่มีกุญแจ สมมติว่าตอนนี้เรามายืนอยู่หน้าประตูแล้ว ตัวเราก็พร้อมที่จะเข้าไป แต่ขาดลูกกุญแจ อยากจะรู้ว่ากุญแจมีกี่ ล็อค (๓ ล็อค) แล้วไขกี่ครั้ง (ครั้งเดียว) และใส่กุญแจเข้าไปกี่ครั้ง (ครั้งเดียว) เราต้องรู้ว่าแม่กุญแจอันนี้มีกี่ล็อค และกุญแจทำด้วยเงิน ด้วยทอง หรือด้วยสิ่งไหน เพราะฉะนั้นตอนนี้ขาดกุญแจไม่ได้ ไม่ใช่บำเพ็ญแทบตาย แต่สุดท้ายลืมกุญแจกลับบ้าน แล้วก็ไปงัดไปแงะเอาใช่หรือไม่ (ใช่)

คนที่ทำไม่ดีเขาต้องมีข้อดี เราต้องค้นหาให้เจอ อาจารย์เคยพูดไว้ครั้งหนึ่งว่าเวลาศิษย์มองเห็นเขาเป็นโจร ไม่ว่าเขาจะทำอะไรก็เป็นโจร เพราะฉะนั้นศิษย์ของอาจารย์ เวลามองก็ต้องพิจารณา ไม่ใช่มองว่าเขาเป็นคนไม่ดีตลอดไปใช่หรือไม่ (ใช่) อย่ารอจนวันหนึ่ง มีคนมาบอกว่าแท้จริงแล้วคนๆ นี้เป็นคนดี แต่ศิษย์นั้นได้ทำสิ่งที่ไม่ดีต่อเขาไปแล้ว ต่อไปคนๆ นี้กับศิษย์ก็จะเป็นศัตรูกัน เมื่อเกิดอคติในใจ น้ำเสียงนั้นก็มีอคติด้วย ปลายเสียงก็เต็มไปด้วยอคติ เพราะฉะนั้นศิษย์ของอาจารย์ต้องเป็นผู้ไร้อคติใดๆ อย่าได้เกิดความรู้สึกไม่ชอบหรือว่าชอบ ในการกระทำทุกสิ่งทุกอย่าง มียากมีง่าย ถ้าหากศิษย์คิดว่าตนเองนั้นยังไม่เก่งกล้า ก็จงเริ่มทำจากสิ่งที่ง่าย ไปจนถึงสิ่งที่ยาก หากว่าศิษย์นั้นรู้สึกว่าตนนั้นเก่งกล้าแล้วก็เริ่มจากตรงที่ยากไปสู่ตรงที่ยากกว่า เดิมทีนั้นศิษย์รู้ว่าสิ่งใดถูกต้องสิ่งใดไม่ถูกต้อง เพียงแต่ไม่เคยเชื่อใจตนเอง แล้วก็หลอกว่าเชื่อใจตนเอง การเริ่มต้นอันใดยากก็เริ่มตั้งแต่ง่าย อันใดง่ายก็จงพยายามยิ่งขึ้นไป

(พระอาจารย์เมตตาประทานโอวาทซ้อนโอวาท “ไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก”)

รู้จักความลำบากกับความยากไหม เวลาเราเจอกับความยากและความลำบาก เราท้อใจไหม (ท้อใจ) ถ้าหากว่าการบำเพ็ญนี้ยาก ศิษย์จะรามือหรือเปล่า (ไม่รา) แล้วถึงเวลาที่ได้รับความลำบาก ได้รับความยากจะรามือไหม (ไม่รา) ขอให้จริงอย่างที่ศิษย์พูด เวลาที่เรานั้นบำเพ็ญธรรม หากยิ่งบำเพ็ญแล้วยิ่งยากจนลงเรื่อยๆ บำเพ็ญแล้วคนยิ่งต่อว่าเรา ถามว่าศิษย์จะย่อท้อไหม (ไม่ท้อ) โดยมากศิษย์ของอาจารย์มักท้อถอยต่อความยากต่างๆ นานา ถ้าหากอาจารย์จะทำเช่นศิษย์ อาจารย์คงจะรามือไปหลายครั้งแล้ว รามือด้วยเหตุใด ด้วยเหตุว่าจะหาศิษย์ได้สักกี่คนที่มีความเชื่อและจริงใจ หากศิษย์เชื่อจะหาได้สักกี่คนที่ยอมเดินจนสุดทางใช่หรือไม่ เวลาที่ศิษย์นั้นท้อใจไม่สมหวัง ขอให้ท่องไว้ว่า “ไม่ย่อท้อ ไม่ย่อท้อ” ทำได้ไหม (ได้) ถ้าศิษย์ทำได้ดังนี้ แน่นอน ความไม่ย่อท้อจะมาเคียงคู่กับความพยายามด้วย แล้วในที่สุดก็จะประสบความสำเร็จ เมื่อศิษย์เลือกทำการใด อาจารย์อยากให้ศิษย์เลือกทำสิ่งที่ดีเท่านั้น หลังจากวันนี้อาจารย์ไม่อยากเห็นศิษย์ของอาจารย์ย่อท้อ ไม่แม้แต่จะคิดว่าเราจะท้อใจ ไม่แม้แต่จะเลิกราไม่สนใจเวไนยสัตว์ทั้งโลก ทำได้หรือเปล่า (ได้) เป็นเรื่องที่ใหญ่นะ แล้วก็หนักด้วย หนักจนเกินตัวของศิษย์เลยทีเดียว

(พระอาจารย์เรียกญาติธรรมท่านหนึ่งออกมา)

ศิษย์ของอาจารย์คนนี้บำเพ็ญแล้วยิ่งจน บำเพ็ญแล้วไม่ดี ช่วงที่ไม่ดีนั้นรู้สึกย่อท้อไหม (รู้สึก) ศิษย์ของอาจารย์ทนผ่านไปอย่างยากลำบากใช่หรือเปล่า ถ้าเวลาเราย่อท้อ เราทำให้ตัวเองไม่ย่อท้อได้ไหม (ได้) ถ้าหากว่าศิษย์ทำได้เช่นนี้ น่าชมเชยไหม ไม่เพียงแต่อาจารย์จะชมเชย แม้แต่ฟ้าดินก็ชมเชยด้วย อันว่าคนเรามีทุกข์ร้อนเป็นเรื่องธรรมดา ขอให้ศิษย์นั้นตั้งใจฝ่าฟัน แม้ว่าจะเกิดความย่อท้อ แต่ก็ไม่ถอยหลังกลับไปเป็นปุถุชนอีก เมื่อหันหน้าบำเพ็ญสู่พุทธะแล้วจงหันทิศนี้ตลอดไป ทำได้ไหม (ได้) อาจารย์ก็ขอชื่นชมศิษย์ อุปสรรคยังมีอีกไม่น้อย ครั้งนี้ฝ่าฟันได้ครั้งหนึ่ง ครั้งต่อไปก็ต้องไม่ย่อท้อและต้องผ่านให้ได้

วันนี้เย็นมากแล้ว อาจารย์เห็นทีจะต้องกลับ อยากรู้ว่าศิษย์ของอาจารย์ที่นั่งอยู่ในที่นี้ พร้อมที่จะเดินหน้าต่อไปไหม (พร้อม) เมื่อหันสู่ทิศของการเป็นพุทธะแล้ว เดินต่อไปจนสุดทางได้หรือไม่ (ได้) ขอให้ศิษย์นั้นมีความมั่นคงจริงใจ มีความศรัทธา วันนี้ยังมีหลายสิ่งหลายอย่างที่ยังสงสัยค้างคาอยู่ รู้สึกว่าตัวเองยังรู้ไม่พอก็ไม่แปลก แต่ขอให้ศิษย์นั้นกลับมาศึกษาอีกในวันต่อไปดีหรือไม่ (ดี) หากว่ามีคนมาเรียกเราแล้วเราจะบอกเขาว่าไม่ว่างหรือเปล่า (ไม่) ถ้าหากว่าศิษย์ไม่ว่างจริงๆ ก็ไม่เป็นไร แต่ถ้าไม่ว่างหลอกๆ อย่างนี้ไม่ดี ชีวิตคนเรานั้นจะหาเวลาว่างไม่ได้หากว่าใจเราไม่ว่าง ศิษย์ของอาจารย์นั้นต้องรู้จักแบ่งเวลาให้ถูกต้องดีหรือไม่ (ดี) การบำเพ็ญธรรมนั้นเป็นเรื่องส่วนตัวของเรา ไม่มีใครที่จะสามารถดึงเราได้ หากมีคนมาบอกเราว่าต้องบำเพ็ญอย่างนี้อย่างนั้น เราก็ไม่ฟัง ถึงครานั้นศิษย์จงเปิดใจให้กว้าง เมื่อมีคนเขาตักเตือนต้องยินดีฟัง เมื่อคนเขาต่อว่า เราต้องพิจารณา ไม่ใช้อารมณ์มาเป็นที่ตั้ง ไม่นำความหลงมาเป็นที่ตั้ง ดีหรือเปล่า (ดี) อาจารย์เชื่อแน่ว่าศิษย์ของอาจารย์นั้นเป็นพี่น้องที่รักใคร่กลมเกลียวกัน อาจารย์อยากให้ศิษย์รู้ว่าคนข้างๆ ของเราก็คือพี่คือน้อง ขอให้ศิษย์นั้นบำเพ็ญจนบรรลุนิพพาน บำเพ็ญจนตนเองมั่นใจว่าก้าวข้ามผ่านธรณีประตูแห่งนิพพาน แล้วจึงหยุด ดีหรือไม่ (ดี)

ในชั้นนี้หลายคนเป็นผู้ที่มีอายุมากแล้ว ๔๐-๕๐ ปีผ่านไปแล้ว เราต้องรู้จักรักษาสุขภาพและต้องรู้จักรักษาเวลาของเราให้ดีๆ คนที่เขายังมีเวลาอีกมาก เขาอาจจะอู้ได้ท้อได้ แต่เรามีอายุมากแล้วหมดเวลาแล้ว อย่าได้ท้อถอย จงเดินหน้าอย่างเดียว แม้ว่าร่างกายของเราจะไม่ไหวแต่ใจของเรายังสู้ดีไหม (ดี)

วันนี้อาจารย์จะกลับไปด้วยความรู้สึกที่ดีๆ ขอให้ศิษย์ศึกษาให้รู้อย่างแท้จริง เพราะว่าเดินทางสายนี้ ถูกต้องที่สุดแล้ว ถ้ายิ่งเดินหาก็จะยิ่งไกลไปใหญ่ เมื่อเราเดินไปจนถึงทางสายกลางแล้ว แต่ยังไม่เลือก ฝืนเดินต่อไปจนเอียงซ้าย ก็เท่ากับว่าเป็นคนที่ไม่รู้ทางสายกลาง หัวหน้าชั้นเป็นผู้ที่มีรากบุญดี เช่นเดียวกับรองหัวหน้าชั้น อย่าปล่อยเวลาของเราให้หมดไป ขอให้อาจารย์นั้นได้เป็นอาจารย์ของศิษย์ตลอดไป

(นักเรียนในชั้นร่วมกันร้องเพลงส่งพระอาจารย์)

อาจารย์รู้สึกว่าวันนี้ อาจารย์มาอยู่กับศิษย์นานมาก นานจนทำให้ความรู้สึกของอาจารย์ที่ผูกพันกับศิษย์อยู่แล้วยิ่งผูกพันหนาแน่นยิ่งขึ้น อาจารย์เห็นทีจะต้องแกะปมแห่งความผูกพันของเราให้จบลงเท่านี้ ในวันนี้ขอให้ศิษย์ของอาจารย์ทุกคนจงเดินหน้าด้วยความมั่นคง ด้วยใจที่เข้มแข็ง ไม่ย่อท้อต่อความยากลำบากใดๆ ที่จะเกิดขึ้นในวันข้างหน้า ไม่ว่าหนักไม่ว่าเบาอาจารย์เชื่อมั่นว่าศิษย์ของอาจารย์คงพร้อมที่จะเผชิญ






[๑] อาเวศ ทาง









พระโอวาทซ้อนพระโอวาท “ไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก”


หลับผวาตื่นพะวงนิจจาเอ๋ย ชีวิตเอยความสุขนั้นอยู่หนไหน

ต่างลอยเลื่อนกลาดเกลื่อนมิตื่นใจ เข้ายุคปลายภัยลงกวาดไม่ปรานี

คัดเท็จจริงคัดหยกหินออกจากกัน แม้ยืนยันบำเพ็ญแล้วค้นถ้วนถี่

ทั้งวาจาใจต้องเป็นเลิศแห่งดี และกายมีต้องอุทิศเพื่อเวไนย

เลิกเบียนเบียดกันและกันยอดทาน ทรมานเพราะเป็นคนช่างใจร้าย

ไม่ลุ่มหลงให้ใจช่างร้อนวอดวาย ศิษย์มากมายเป็นดังนี้แก้ไขตน

ยิ่งนานวันต้องยิ่งดีใช่ยิ่งแย่ อุปสรรคมายิ่งแน่วแน่ใช้เหตุผล

ใจยิ่งกว้างจึงแบกเรื่องหนักเกินตน ความอดทนเสมือนเพื่อนร่วมทาง

อ่านต่อ...

วันเสาร์ที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2541

ขับเคลื่อนโดย Blogger.

ค้นหา