PDF 2542-12-25-ถงซิน #25.pdf
วันเสาร์ที่ ๒๕ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๔๒ พุทธสถานถงซิน ดำเนินฯ จ.ราชบรี
สาธุชนกราบขอประทานพระโอวาทชี้แนะ
การถือมั่นความคิดเป็นอุปสรรค คมในฝักไม่นำใช้ก็ไร้ค่า
คนทุกคนมีเท่ากันคือเวลา นำชีวาสู่แสงทองอย่ารอรี
เราคือ
องค์ประธานคุมสอบสามภูมิ รับบัญชาจาก
พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา ลงสู่พุทธสถานถงซิน เคียมคัล
องค์มารดา ถามเมธีน้องชายหญิงเกษมฤๅ
ขอทุกคนจิตสงบตั้งใจฟัง ฮวา ฮวา
ในชาตินี้โชคดีมีกายคน อย่าได้บ่นจนหรือยากลำบากจิต
มนุษย์นั้นขึ้นลงที่หนึ่งความคิด รู้พิชิตกิเลสตนเพื่อทางไกล
ในวันนี้เป็นวันแรกการประชุม ขอสุขุมทำจิตใจสะอาดนิ่ง
ฟื้นฟูซึ่งพุทธะจิตอันแท้จริง อย่าประวิงธุระจนไม่เป็นอันฟัง
เมื่อได้รู้สัจธรรมแท้ต้องปฏิบัติ ที่จำกัดคือเวลาแห่งตัวท่าน
ชีวิตหนึ่งเจอเรื่องมาสารพัน ปลงใจนั้นความสุขทุกข์เลิกวนเวียน
ความศรัทธาออกจากใจนับว่าแท้ อันดวงแดหมั่นแก้ไขสิ่งบกพร่อง
ขอให้ใช้ชีวิตไปถูกครรลอง หมั่นจักมองในสิ่งที่สมควรมอง
เพื่อให้น้องได้รู้ทบทวนกลับ ให้ลองนับชีวิตตนเท่าไหร่แล้ว
จะขึ้นปีใหม่ไม่นานนะน้องแก้ว อย่าคลาดแคล้วบำเพ็ญดีรับปีใหม่
ขอทวนสายธาราดั่งฝูงปลา เป็นคนกล้านำคุณธรรมให้ลือเลื่อง
แม้ปัจจุบันวิทยาการจะฟูเฟื่อง แต่ในเรื่องจริยธรรมถอยลงคลอง
ปัจจุบันภัยมีมากมนุษย์ร้อน ผิดขั้นตอนการดำรงชีวิตอยู่
จัดระเบียบการดำรงน่าเชิดชู ให้ลองดูทีละนิดอย่าคร้านเลย
สถานธรรมกว้างโอ่โถงเสียงจักก้อง ขอให้ลองรักษากฎอย่านิ่งเฉย
พุทธะระเบียบมาฝืนใจคนชินเคย ก็เปรียบเปรยการฝึกตนไม่ต่างกัน
ในวันนี้เป็นวันแรกการนั่งฟัง จงตั้งใจอย่างมั่นคงอย่าทำเล่น
แม้จักมีมากมายซึ่งกฎเกณฑ์ พลิกแพลงเป็นจักสู่ฟ้ามารยากขัด
น้องชายหญิงต่างมีบุญกับพุทธะ จงลดละเรื่องสงสัยให้เบาเถิด
ให้ศรัทธาอันสะอาดมาบังเกิด จิตประเสริฐดั่งตะวันแลจันทรา
ในวันนี้ไม่กล่าวความให้มากไป สามัคคีกันสุดใจธรรมไกลกว้าง
จงมั่นใจมีจุดหมายเดินสุดทาง อย่าทิ้งขว้างทำกุศลมรรคผลคอย
จงรักษาพุทธะระเบียบให้ดีดี แลพี่นี้ยืนคุมชั้นบันทึกคะแนน
ฮวา ฮวา หยุด
วันเสาร์ที่ ๒๕ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๔๒
พระโอวาทหนึ่งในแปดเซียน ท่านหันเซียงจื่อ
มุ่งสู่อนาคตอย่างมีจุดหมาย มองกว้างไกลด้วยจิตใจอันผ่องแผ้ว
ไม่ประมาทในสิ่งที่รู้อยู่แล้ว แลคล่องแคล่วความคิดอ่านปัญญาคม
เราคือ
หนึ่งในแปดเซียน หันเซียงจื่อ รับบัญชาจาก
พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา ลงสู่พุทธสถานถงซิน แฝงกายประณตน้อม
องค์มารดา ถามเมธีทุกท่านสราญฤๅ
ฟื้นฟูจิตใจคนให้สมบูรณ์ ยามบริบูรณ์ดั่งท้องฟ้าสว่างไสว
วิหคร่อนงามสวยแสนสบายใจ แต่อะไรพาเมฆคุกคามสูญดำเกิง
ในใจเกิดเป็นเมฆคือมุทิน มีชีวินหนึ่งเป็นความดีเถลิง
ใช้ไม่เป็นปัญญาคนจะระเริง จิตเถกิง ที่พึ่งคนผู้บำเพ็ญ
ดำเนินไปซึ่งทางอย่าลังเลใจ ไม่ตั้งใจเดินครึ่งท้อจนเห็น
สู่จุดหมายไม่อาจลาความลำเค็ญ ฝึกฝนตามก้าวบำเพ็ญอย่างอดทน
ตามรอยเมธีปราชญ์ร้อยเรียงใจ ส่งเสริมไทยเป็นคนดีมีกุศล
ปลูกเมล็ดคุณงามไม่ว่ายวน เงินเทียมคนหน้าหมองแล้วพิจารณา
ไม่เท่าทุกคนมีซึ่งลิขิต เร่งประสิทธิ์เวลาทำประโยชน์เพิ่มค่า
ย้อนมองหาตนชีวิตเกษมนา อริยากลัวเหตุความเศร้าละไป
ปล่อยใจให้เผลอโลภปราศจากสุข วัฏฏะทุกข์เจอชอบโกรธเป็นนิสัย
รักที่คนต้องการไม่พอง่าย หลงเมื่อไหร่ทรุดโทรมพ้นทางคืน
วาระเกณฑ์ยุคปลายใจอย่าหม่น ทุกแห่งหนทุกคนตระหนักตื่น
เข้าใจกันได้ช่วยกันสำราญยืน น้ำแรงฝืนช่วยพายนาวาธรรม
ฮา ฮา หยุด
ดำเกิง รุ่งเรือง, สูง, สูงศักดิ์
มุทิน มลทิน
เถลิง ขึ้น
เถกิง สูงศักดิ์. รุ่งเรือง
พระโอวาทท่านหนึ่งในแปดเซียน ท่านหันเซียงจื่อ
เกิดเป็นคนหากไม่รู้จักระมัดระวังตัวเอง ทั้งการกระทำและวาจา ไปอยู่ที่ไหนก็ไม่มีใครรัก ไม่มีใครกราบไหว้และเคารพ แม้อายุจะมากหรือน้อยก็ตาม หากไปอยู่ที่ไหนใครๆ ก็รังเกียจ ใครๆ ก็ไม่ต้องการ คนที่นึกจะพูดก็พูด นึกจะเล่นก็เล่น ขาดความสำรวมระมัดระวัง เช่นนี้แล้วถึงจะเป็นผู้ใหญ่ก็เป็นผู้ใหญ่ที่ไม่น่ามอง แม้เป็นเด็กก็เป็นเด็กที่ไม่น่าอบรม ฉะนั้นเมื่อมาห้องพระแล้วสงบจิตสงบใจดูบ้าง คิดจะมาศึกษาธรรม คิดจะมาค้นหาความสุขที่แท้จริง แต่ตัวเองยังไม่นิ่งเลย ถ้าจิตใจวุ่นวาย ปากไม่รู้จักสงบสำรวม แล้วจะฟังใครได้ยินไหม หูเราก็จะได้ยินแต่เสียงของเราเท่านั้น นั่งฟังมาค่อนวันก็เปล่าประโยชน์ เรานั้นเป็นคน แต่คนที่แท้จริงหรือคนที่ประเสริฐนั้นอยู่ตรงไหน เคยพบเจอในตัวตนกันบ้างหรือยัง ทำไมจึงมีคำกล่าวว่า “มนุษย์นั้นเป็นสัตว์ประเสริฐที่สุด” เราเคยย้อนมองคิดดูไหมว่าชีวิตนี้เรามีสิ่งใดที่มีคุณค่าเหมาะสมกับคำว่า “ประเสริฐ” บ้างหรือยัง มองดูแล้วมีน้อยเหลือเกิน
วันนี้มาศึกษาก็ขอให้คิด การมัวแต่คิดแล้วไม่ศึกษานั้นมีแต่โทษ หากศึกษาแล้วไม่คิดก็ไม่เกิดประโยชน์ ฉะนั้นศึกษาแล้วต้องคิดด้วย คิดแล้วต้องใช้ปัญญาพิจารณาหยั่งดู ไม่เช่นนั้นนั่งฟังจบไปหัวข้อหนึ่งๆ ก็ไม่ได้อะไรเลย
ตั้งแต่เรามีชีวิตจากเด็กจนเติบโตเป็นผู้ใหญ่ เราต้องมีการพัฒนาเพื่อความก้าวหน้า ร่างกายเราพัฒนาจากเด็กเป็นผู้ใหญ่ แต่ความคิดและจิตใจเรา เคยถามตัวเองไหมว่าเราได้พัฒนากันบ้างหรือไม่ หากเด็กพูดอย่างไม่ประสีประสาตั้งแต่เล็กจนโตก็นับว่าน่าเศร้า ชีวิตของคนเราบางครั้งเติบโตมาแล้วแต่ก็แทบไม่ประสีประสากับชีวิตกันเลย แต่การจะรู้เห็นชีวิตที่แท้จริง การจะมองเห็นถึงชีวิตของตนเองนั้นเป็นอย่างไร เราต้องรู้จักย้อนมอง สายตาอย่าได้เอาแต่มองออก บางครั้งจะหาความก้าวหน้าให้กับชีวิตไม่ใช่แค่การมองออก แต่ต้องรู้จักมองเข้า แล้วย้อนมองตรวจสอบตนเองว่ารู้แน่ชัดหรือยัง เหมือนคนที่เก่ง คนที่มีความสามารถ เขารู้ได้อย่างไรว่าตัวเองเก่ง ตัวเองมีความสามารถ ไม่ใช่เอาไปเปรียบเทียบ แต่ก่อนที่เขาจะเปรียบเทียบ เขาต้องรู้จักตัวเองก่อนว่าดีหรือยัง มั่นใจหรือยัง พร้อมที่จะตรวจสอบไหม พร้อมที่จะไปวัดความรู้กับใครได้หรือยัง เฉกเช่นเดียวกัน ชีวิตของเราหรือจิตใจของเราจะก้าวหน้าหรือพัฒนาให้ดีงามขึ้นกว่าเก่าได้นั้น เราต้องย้อนมองตัวเองก่อนว่าเรามีข้อดีข้อเสียมากน้อยแค่ไหน ที่เราบอกว่าตัวเราดีนั้น ดีแท้จริงเป็นอย่างไร ไม่เช่นนั้นแล้วเกิดเป็นคนพัฒนาแต่ภายนอก แต่จิตใจและความดีงามกลับไม่มีเลย จะมีประโยชน์อะไรกัน มุ่งแต่มองอนาคตให้ก้าวหน้าก้าวไกล แต่ใจของตนเองนั้นกลับไม่ก้าวไปด้วย ก็ไม่มีประโยชน์เหมือนกัน
บางครั้งเสื้อผ้าก็ช่วยแสดงออกถึงจิตใจได้เหมือนกัน และแสดงออกให้เรารู้ด้วยว่าเราเป็นชายหรือเป็นหญิง เราเป็นคนที่รักนวลสงวนตัวหรือรู้จักระมัดระวังสำรวม เช่นการแต่งตัวของทุกท่านวันนี้ก็ทำให้รู้ว่าอากาศเป็นเช่นไร (หนาว) ใครหนาวมากก็ใส่เสื้อหลายชั้น ภาวะภายนอกก็มีผลต่อจิตใจเราเฉกเช่นเดียวกัน แต่ในทางกลับกัน จิตใจก็มีผลต่อภาวะภายนอกได้เหมือนกัน แล้วเราจะรอให้ภาวะภายนอกมากระทบกระเทือนใจ หรือเราเอาใจไปกระทบกระเทือนภายนอกดี เราจะปล่อยชีวิตไปตามสภาวะแวดล้อม หรือจะให้จิตใจอยู่เหนือสภาวะแวดล้อมดี (ให้จิตใจอยู่เหนือสภาวะ) เราต้องทำจิตใจให้อยู่เหนือสภาวะแวดล้อม ถ้าเช่นนั้นก็ไม่ควรใส่เสื้อกันหนาวซิ แต่บางครั้งก็ทำไม่ได้
มีคนตอบว่าไม่ทราบนะ ไม่เป็นไรหรอกนะ มีพุทธะหลายพระองค์ที่ไม่รู้ภาษา ไม่รู้หนังสือแต่ก็บรรลุได้เหมือนกัน เพียงบอกว่า “รู้ก็บอกว่ารู้ ไม่รู้ก็บอกว่าไม่รู้” นั่นคือการู้แจ้ง
พูดง่ายๆ นั่นก็คือเราต้องมีชีวิตอย่างสอดคล้องกับความเป็นจริง ไม่จำเป็นว่าจะต้องขัดแย้ง และก็ไม่จำเป็นว่าจะต้องไม่ขัดแย้งเลย บางครั้งสิ่งที่เราพูดนั้นหมายความว่าเรามีชีวิตอยู่อย่างเป็นธรรมชาติ ถ้าแย้งก็คือการสูญเสีย หรือขัดแย้งกับธรรมชาติ มีแต่ความวิบัติ มีแต่ การทำตัวให้สอดคล้องกับธรรมชาติด้วยความกลมกลืนและเป็นหนึ่งเดียว เราจึงจะสามารถอยู่ในธรรมชาติได้อย่างเป็นสุข หากอากาศเย็นแต่เรากลับใส่เสื้อบาง อย่างนี้ก็ไม่ถูกต้อง เท่ากับเราทำร้ายร่างกายตัวเอง แต่ถ้าเกิดอากาศร้อน ท่านกลับใส่เสื้อหนาเช่นนี้ก็ไม่เหมาะควร แต่ชีวิตคนเขาเลวร้าย แล้วเราเลวร้ายด้วย อย่างนี้ก็ไม่งดงาม หากชีวิตคนอื่นเขาดีแล้วเราถึงจะดีด้วยเช่นนี้ก็เรียกว่าคนอะลุ่มอล่วยไปตามสภาวะ เช่นนี้ยากจะดีแท้จริง
ฉะนั้นบางครั้งเรื่องของการศึกษาธรรมจึงไม่ใช่เป็นเรื่องที่ต้องตายตัวว่าหนึ่งก็เป็นหนึ่ง แต่บางครั้งว่าหนึ่งแล้วต้องสามารถพลิกแพลงเปลี่ยนแปลงให้เป็นสองสามได้ ถึงจะเข้าใจได้อย่างถ่องแท้ เหมือนคนที่บอกว่าสกปรก เราจะว่าเขาสกปรกตลอดก็เป็นไปไม่ได้ เหมือนฟ้าที่วันนี้สว่างแต่ก็ใช่ว่าจะไม่มืดเลย จิตใจคนก็เหมือนกัน เราอยากให้ขาวบริสุทธิ์ อยากให้งดงามอยากให้ดีงาม แต่บางครั้งยิ่งรักษายิ่งสกปรก ยิ่งแปดเปื้อนได้ง่าย ฉะนั้นชีวิตคนจึงไม่ควรที่จะปล่อยปละละเลยหรือประมาทแม้แต่เสี้ยววินาที เพราะถ้าหากขาดการดูแลและควบคุมย่อมง่ายที่จะพลั้งเผลอคิดในแง่ร้ายๆ น้ำนั้นย่อมไหลลงสู่ที่ต่ำ คนนั้นก็ย่อมง่ายที่จะคิดที่ไม่ดี ฉะนั้นเราจึงต้องใช้อะไรมาควบคุมชีวิต ควบคุมตนเองไม่ให้ผิดพลาดพลั้งเผลอ ก็คงมีแต่คุณธรรมหรือธรรมะเท่านั้น
ในเมื่อเรารู้ว่าธรรมะก็มีความสำคัญจึงไม่ควรที่จะทอดทิ้ง ปราชญ์โบราณกล่าวว่า “นิสัยของมนุษย์หรือความเป็นธรรมชาติของมนุษย์นั้นเมื่อคิดย่อมได้มา เมื่อทอดทิ้งย่อมสูญเสีย หากทุกขณะคิดในเรื่องธรรม ทุกขณะย่อมมีธรรมอยู่กับชีวิต หากทุกขณะไม่คิดในเรื่องธรรมทุกขณะย่อมไม่มีธรรมในชีวิต” เฉกเช่นเดียวกัน อย่างเช่นวันนี้คิดถึงเรื่องอาหาร อาหารก็ย่อมมาจริงหรือไม่ เมื่อคิดถึงเสื้อกันหนาวเสื้อกันหนาวก็ย่อมมี แต่อยู่ๆ ทุกสิ่งทุกอย่างจะลอยมาใส่ให้กับตัวเราจะมาอยู่ตรงหน้าเราโดยที่เราไม่ขยับเขยื้อนเป็นไปได้หรือไม่ (ไม่ได้)
เฉกเช่นเดียวกันธรรมะก็เหมือนกัน แม้จะพูดว่าคิดก็ได้มา คิดก็มีได้ แต่ถ้าเราไม่ขยับเขยื้อน ความคิดจะส่งผลให้เราสำเร็จไหม ย่อมไม่สำเร็จแม้จะมีก็มีเป็นแค่เพียงเปลือกนอก แต่ยากจะมีอย่างถ่องแท้ เหมือนเราคิดถึงอาหารเราก็สามารถนึกได้ว่าอาหารเป็นรูปอะไร อาหารเป็นอย่างไร แต่กว่าจะได้อาหารมานั้น บางครั้งอาจจะไม่สมดั่งคิด เมื่อเราคิดถึงธรรม อยากเป็นคนมีน้ำใจ แต่บางครั้งเราก็ไม่สามารถทำอย่างที่คิดได้เต็มที่
เฉกเช่นเดียวกันชีวิตของมนุษย์ก็เหมือนๆ กัน แต่เราสามารถทำอะไรได้เกินและเหนือกว่าที่เราคิดไหม ทำได้ถ้าพยายามและมีความมุ่งมั่น เมื่อสักครู่พูดถึงเรื่องอาหาร มื้อกลางวันนี้มีหลายคน ใครบ้างคิดว่าจะไม่ได้ทานอย่างที่คิด ใครคิดว่าวันนี้น่าจะเป็นก๋วยเตี๋ยวร้อนๆ สักชามหนึ่งแทนที่จะเป็นข้าว มีไหม หรือใครคิดว่ามื้อกลางวันนี้น่าจะเป็นหมูหรือไม่ก็ไก่สักตัวสองตัวมีหรือเปล่า แต่จากไก่ที่มีชีวิตกลับกลายเป็นไก่ที่เป็นแป้งมีไหม บ่อยครั้งที่ความคิดความต้องการของชีวิตเรามักจะไม่สมหวัง มักจะเป็นไปในสิ่งตรงข้าม หรือบางครั้งถ้าสมหวังเราก็รู้สึกว่าเป็นเรื่องแปลกประหลาด แล้วบ่อยครั้งที่เราจะเจอสมหวังน้อยนักใช่หรือไม่ (ใช่) ส่วนมากจะผิดหวังมากกว่า
ทำไมเราถึงบอกว่าบางครั้งเราสามารถทำในสิ่งที่เหนือความคาดคิดได้ โดยที่ว่าเราต้องเป็นผู้ลงมือกระทำ บ่อยครั้งที่เรามีชีวิต เรามักรอเวลา รอโอกาส รอฟ้าประทานโชค ความร่ำรวย และคนดีๆ คนเก่งๆ ให้กับเรา แต่เราลืมไปอย่างหนึ่ง ลืมทำในสิ่งที่เหนือความคิด เหนือการลิขิตแห่งฟ้านั่นก็คือตัวเราเอง ตัวเราเองสามารถกำหนดได้ ตัวเราเองสามารถเปลี่ยนแปลงให้ดีขึ้นได้ ตัวเราเองสามารถแก้ไขให้งดงามได้ ขึ้นอยู่กับว่าเราพร้อมจะลงมือกระทำไหม เราพร้อมที่จะกล้าสู้ พลิกแพลง เปลี่ยนจากหน้ามือให้เป็นหลังมือ หรือหลังมือให้เป็นหน้ามือไหม
เวลาของชีวิตคนผ่านไปแล้วเรียกกลับมาไม่ได้ ฉะนั้นทุกขณะเราพยายามได้หากเราสู้หากเราดิ้นรนได้ ทำไมถึงไม่รีบทำ ไยต้องรอโอกาส ไยต้องรอเวลา เหมือนคนๆ หนึ่งจะเป็นพุทธะหรือจะเป็นคนเดินดินไม่ใช่ขึ้นอยู่กับฟ้าหรือขึ้นอยู่กับดิน แต่ขึ้นอยู่กับตัวเขาเองจะกำหนดตัวเขาเองให้เหนือกว่าที่ฟ้า และดินกำหนด
เฉกเช่นเดียวกันวันนี้ทุกคนรู้ว่าตนเองเป็นคนธรรมดาคนหนึ่ง ไม่ได้เป็นผู้วิเศษ บางครั้งก็ผิดพลาด บางครั้งก็ล้มเหลว บางครั้งก็สำเร็จ แต่ความสำเร็จ ผิดพลาดล้มเหลวจะสามารถประคับประคองให้เป็นคนที่ดี ให้เป็นคนที่ประเสริฐได้หรือไม่ ขึ้นอยู่กับว่าจะเอาความคิดนั้นมาทำลายตนเอง หรือจะเอาความคิดนั้นมาเสริมสร้างพัฒนาตนเอง ฉะนั้นวันนี้ทุกๆ คนเปลี่ยนความคิดเป็นพุทธะ เปลี่ยนจากมนุษย์เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ได้ ขึ้นอยู่กับพยายามและอดทนหรือไม่ อย่าคิดว่าฟ้าสีดำต้องเป็นดำ คนเลวร้ายต้องเลวร้าย ไม่แน่เสมอไป ตราบใดที่ฟ้ามืดยังสว่างจิตใจคนก็กลับสว่างได้เช่นกัน ขอเพียงมีความมุ่งมั่นตั้งใจอนาคตย่อมเปลี่ยนแปลงได้ แม้ฟ้าหรือดินจะลิขิตย่อมพ่ายแพ้ใจคนได้ ขึ้นอยู่กับตัวท่านแล้ว อย่าคิดว่าตนเองเป็นคนดีบ้าง ไม่ดีบ้าง ไม่สามารถจะเป็นพุทธะ เป็นคนให้เขากราบไหว้ได้ ขึ้นกับตัวท่านเอง จะเอาชนะได้ไหม เข้มแข็งหรือเปล่า
(สิ่งศักดิ์สิทธิ์เมตตาให้เนักเรียนในชั้นยกมือขึ้นระดับอกแล้วลองปรบมือข้างเดียว) ดังไหม ไม่มีวันดัง ถ้าเช่นนั้นลองปรบมือสองข้าง ทำไมวันนี้เราจึงให้ยกมือข้างหนึ่งปรบมือ และยกมือสองข้างปรบมือ วันนี้สิ่งที่เราพูดไปจะไม่มีวันเกิดประโยชน์ ถ้าไร้อีกคนหนึ่งทำตาม เหมือนกับสิ่งที่ฟังไป วันนี้แม้จะเป็นสิ่งที่ดี แต่หากขาดอีกคนหนึ่งซึ่งพร้อมจะปฏิบัติและพร้อมจะลงมือพิสูจน์ ย่อมยากที่จะประจักษ์ผล แม้ผู้ที่อยู่ข้างหน้าเขาจะช่วยอธิบายซ้ำให้อีกที สรุปความให้ท่านฟังถึงสิ่งที่เราพูดไปเมื่อครู่นี้ หากทุกคนทำย่อมบังเกิดได้ ขอเพียงลงมือปฏิบัติ ถ้าทุกคนพร้อมจะลงมือปฏิบัติเราก็จะไปกันต่อ แต่หากทุกคนยังติดข้อสงสัยกังขาอยู่ว่าเราไม่มีทางไปได้ เราก็จะหยุดอยู่แค่ตรงนี้ เอาอย่างไรดี จะไปต่อหรือหยุดอยู่แค่ตรงนี้ (ไปต่อ)
เรื่องเมื่อสักครู่ที่เราพูดนั้นหมายความว่า ทุกคนสามารถเป็นพุทธะ ทุกคนสามารถเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ได้ เมื่อทุกคนรู้ว่าตนเองสามารถเป็นได้ การจะเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้นดูง่ายๆ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทำให้คนกราบไหว้ได้ เพราะท่านมีแบบอย่างที่น่าเคารพ เลื่อมใส น่านำมาเป็นตัวอย่าง การจะทำตนเองให้เป็นพุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หนึ่งต้องมีความมุ่งมั่น สองต้องมีการกระทำ กระทำแล้วต้องทำให้คนเคารพรักและนับถือ อย่าเกี่ยงว่าอายุยังน้อย อายุน้อยๆ ก็มีคนเคารพรัก นับถือได้ แต่จะเป็นแบบไหนขึ้นอยู่กับตัวเขาเอง จะกระทำต่อใคร จะดำเนินชีวิตอยู่ร่วมกับใคร การที่คนในบ้านเคารพรัก แต่ภายนอกไม่เคารพรัก ก็ไม่มีประโยชน์เท่ากับทั้งข้างนอกและในเคารพรักเรา
การจะทำให้คนรักเรา ไม่รังเกียจเรา ไม่กล้ารังแกตบตี ไม่ยากเลย แค่เพียงหยุดคำว่า “อยาก” บ่อยครั้งที่มนุษย์กับมนุษย์ทะเลาะกัน กล้ารังแกกันไม่นับถือกัน เพราะเพียงคำเดียวคือ “อยาก” ถ้าเมื่อไรเราเห็นตัวเองสำคัญ เมื่อนั้นจะไม่มีความสำคัญให้ใครเห็น แต่เมื่อไรที่ไม่เห็นตัวเองสำคัญ เมื่อนั้นเองไปที่ไหนก็มีแต่คนรักเอ็นดู เมื่ออยากเป็นพุทธะแต่ยึดมั่นว่า ฉันจะเป็นพุทธะ ฉันจะดีแบบพุทธะ อวดตนอยู่ทุกวัน จะมีใครเรียกเราเป็นพุทธะไหม (ไม่มี) เช่นเดียวกัน เราอยากเป็นคนดี แต่เราบอกว่าตัวฉันคือคนดี จะมีใครบอกว่าเราดีไหม (ไม่มี) สิ่งแรกที่จะทำให้คนอื่นเคารพ นั่นคือการน้อมลงต่ำและสำรวม ระมัดระวัง หากเป็นคนรู้จักน้อมลงต่ำ มีท่วงทีในการดำเนินชีวิต สำรวม ระมัดระวัง ไปที่ไหนย่อมมีคนเอ็นดู อยากจะสอน อยากจะให้ แต่หากมีชีวิตแล้วเอาแต่อวดเบ่ง เอาแต่หยิ่งผยอง อยากให้คนเคารพนับถือ แม้เขาจะเคารพนับถือ จะมีประโยชน์อะไรถ้าภายในใจของตนเองขาดความมั่นคงดีงามในจิตใจ เมื่อใดที่จิตใจขาดความมั่นคง ขาดความดีงาม ท่าทีย่อมผิดพลาดและขาดความสำรวม บ่อยครั้งที่เราอยากให้คนนับถือ เราจึงวางท่าทีอย่างเย่อหยิ่งจองหองและอวดกล้า เมื่อใดที่เราอวดกล้าหรือเย่อหยิ่งจองหอง ท่าทีที่แสดงออกย่อมปรากฏให้เห็น
การมีชีวิตนั้นไม่ใช่แค่เพียงแสวงหาลาภยศ เงินทอง ชื่อเสียง แต่ชีวิตที่มีคุณค่าคือการรู้จักหาความเป็นจริง หรือหาแก่นแท้ของตนเอง วันนี้เราจะไม่พูดว่าทำอย่างไรจึงจะรวย ทำอย่างไรจึงจะทำให้สำเร็จในหน้าที่การงาน แต่วันนี้เราจะพูดว่าทำอย่างไรถึงจะเป็นพุทธะ จึงจะสามารถหมดสิ้นจากความทุกข์บนโลกใบนี้ หลุดพ้นจากการเวียนว่ายที่ทุกข์ทรมาน หากวันนี้ไม่ยอมลำบาก วันหน้าท่านอาจจะต้องลำบากยิ่งขึ้น
เฉกเช่นคนที่อยากจะหายจากโรคแต่กลัวความขมของยา เขาจะไม่มีวันกินยา และก็จะไม่มีวันรักษาโรคหาย เฉกเช่นคนที่เป็นทุกข์ หากไม่รู้จักบ่งหนามแห่งความทุกข์นี้ออก มัวแต่กลัวเจ็บ เขาก็จะต้องเจ็บในทุกข์นี้ไปไม่รู้จักจบสิ้น เช่นเดียวกัน หากวันนี้ท่านกลัวเรื่องความทุกข์ แต่ไม่สามารถเอาชนะทุกข์ ไม่สามารถเอาชนะชีวิตได้ ต่อๆ ไปท่านก็ต้องเผชิญอยู่ไม่จบไม่สิ้นและไม่รู้อีกกี่กัปกัลป์ และไม่รู้ว่าจะต้องทุกข์มากขนาดไหน ฉะนั้นหากพูดถึงชีวิตการเวียนว่าย เงินทอง สำคัญน้อยลงไปทุกที ลาภยศกับลมหายใจ ทุกคนก็ขอเลือกลมหายใจ หากเอาสวรรค์มาเทียบกับนรก ทุกคนต้องขอเลือกสวรรค์ไม่เลือกนรก แต่ตอนนี้ทำไมไม่รีบเลือก ต่อไปเมื่อเราไม่มีสิทธิ์เลือกแล้ว จะก้มหน้าร้องไห้ โศกเศร้าเพียงใดก็ยากที่ใครจะช่วยได้
แต่เราขอพูดเรื่องการหลุดพ้นจากความทุกข์ยากในโลกใบนี้ คนที่จะสามารถหยุดพ้นได้นั้นต้องเอาชนะความทุกข์ให้ได้ ความทุกข์ในโลกใบนี้มีต่างๆ นานา การเผชิญกับคนก็เป็นสิ่งหนึ่งที่ทำให้เรารู้จักว่า ความทุกข์เกิดมาได้อย่างไร ๑. เกิดมาจากตัวเรา ๒. เกิดมาจากคนอื่นเป็นผู้นำมาให้
ถึงแม้คนอื่นจะกราบไหว้ แต่ถ้าตัวเองไม่มีความมั่นคงในจิตใจ แม้วันนี้เขาจะไหว้ แต่ไม่แน่ว่าพรุ่งนี้เขาอาจจะไม่ไหว้เราก็เป็นได้ ฉะนั้นตัวเราขอให้ยึดมั่นในสิ่งที่ถูกต้อง มั่นคงกับการกระทำ มีจิตใจที่อยู่ในทำนองคลองธรรม แม้วันนี้เขาจะไม่เคารพเรา แต่หากทุกๆ วันอบรมบ่มเพาะจิตใจความประพฤติให้ได้ เช่นนี้แล้วย่อมเปลี่ยนแปลงให้เขากลับมาไหว้เรา เคารพเรา หากวันนี้เขาไหว้เรา แต่ในใจเรายังหาความมั่นคงไม่ได้ สักวันหนึ่งคนที่ไหว้เราอาจจะกลับมาฆ่าและทำร้ายเราก็เป็นได้ ฉะนั้นความมั่นคงแห่งจิตใจ ความประพฤติที่ดีงาม จึงเป็นส่วนสำคัญ
คนเรานั้นเมื่อเผชิญความทุกข์ยากลำบาก ใจนั้นต้องสงบ เพราะเมื่อใจสงบ ความคิดย่อมบังเกิด การมองย่อมกว้างไกล การจะมองอะไรย่อมลึกซึ้ง แต่ถ้าเกิดมีอุปสรรคแล้วใช้อารมณ์ฉุนเฉียวขึ้นต่อกร แม้จะสามารถไกล่เกลี่ยเบาบางได้ก็ยากที่จะสำเร็จ จึงมีสำนวนกล่าวไว้ว่า “มีแต่ความสงบนิ่งเท่านั้นที่จะสามารถต่อกรกับความยุ่งยาก และความลำบากนานาทั้งปวงในโลกนี้ได้” ฉะนั้นอยู่บนโลกนี้ท่าทีอ่อนน้อมก็สำคัญ แต่จิตใจต้องสงบนิ่ง หากทำได้เช่นนี้อยู่บนโลกนี้ก็สบายใจแล้ว ขอให้ท่านทำให้ได้ ถ้าทำไม่ได้ก็ยากที่จะรู้ความจริงแห่งชีวิตว่าเป็นเช่นไร ชีวิตนี้ที่สุขสราญอิสระไร้ซึ่งพันธนาการนั้นดีอย่างไร หลายคนยังอดห่วงตัวเองห่วงลูกหลานไม่ได้ การจะให้หรือการจะเสียสละหรือจะทำอะไรจึงเป็นการยาก
ท่านเคยไหมเวลาเราจะทำความดี ความสุขนั้นทำให้เราอิ่มอกอิ่มใจได้หลายๆวัน แต่เมื่อไรเราไปแก่งแย่งแข่งขันกับเขา เรารู้สึกเป็นทุกข์หนาวๆ ร้อนๆ เหมือนไฟสุมทรวง ฉะนั้นเกิดเป็นคนหัดเข้าไว้ อย่าเอาแต่ขอ อย่าเอาแต่รับยิ่งให้เราจะยิ่งได้รับ ยิ่งขอเราจะยิ่งสูญเสีย แล้วเราจะรู้ว่าความสุขแห่งการให้นั้นเป็นอย่างไร หากมีของอยู่หนึ่งชิ้นแต่มีคนต้องการอยู่สองคน คนหนึ่งคือตัวเรา แล้วเราจะรู้ว่าการให้ และรอยยิ้มที่แท้จริงนั้นเป็นอย่างไร แล้วเราจะไม่เห็นแค่รอยยิ้มของเรา แต่เราจะเห็นรอยยิ้มของเขา ยิ้มที่เป็นมิตร ยิ้มที่เป็นสุข และยิ้มที่จริงใจที่เรายอมให้เขา เหมือนวันนี้เป็นวันที่เราต้องได้ แต่เรากลับไม่รับ เรากลับพร้อมที่จะมอบให้กับทุกๆ คน ความสุขนั้นก็คือความสุขที่สามารถสานต่อไปไม่หยุดนิ่ง บ่อยครั้งที่มนุษย์เราเมื่อมีความสุข เรามักจะให้สุขหยุดอยู่แค่ตนเอง ขอให้สุขลงที่ตนเอง ทุกข์ไม่เอา ไม่อยากได้จะไปลงที่ไหนก็ได้แต่อย่ามาลงที่ตน แต่ถ้าเมื่อไรใครทุกข์แล้วเราบอกเราจะร่วมเผชิญทุกข์ ฝ่าฟันทุกข์กับท่าน ท่านกลับทำให้เขาซาบซึ้งใจ และอยากจะโอบอุ้มใจเอาไว้ เมื่อไรที่เราพบความสุข เรากลับไม่รับ เรายอมให้ เมื่อไรที่เราพบความทุกข์ เรากลับแบกรับ เราไม่ยอมให้ใคร เราจะได้รับความสุขที่แท้จริง แต่ความเป็นจริงแล้วจะมีใครสักกี่คนที่เข้าใจความสุขที่แท้จริงตรงที่เราพูด เมื่อมีสุขขอสุขคนเดียว เมื่อมีทุกข์ขอทุกข์ให้กับคนอื่นด้วย ขอให้ทุกคนได้ร่วมทุกข์ด้วย ซึ่งเป็นการกระทำที่ไม่ถูกต้อง ถ้าเมื่อไรท่านมีสุขขยายความสุขให้กับทุกๆ คน ท่านมอบรอยยิ้มให้กับทุกๆ คนท่านจะพบกับความสุขที่ยิ่งใหญ่
เมื่อไรที่เกิดการผิดพลาดในการทำงาน เมื่อเกิดการล้มเหลวกับใครสักคนหนึ่ง แล้วเขามาปรึกษาเรา แล้วเรากลับพูดว่า ไม่เป็นไร เป็นความผิดของเราทั้งสองคน เขากลับซาบซึ้งใจ และภูมิใจที่ได้รู้จักเรา ยกตัวอย่างเช่นเมื่อลูกทำผิด พ่อแม่กลับพูดว่าเป็นความผิดของเราทั้งคู่เองที่ขาดความระมัดระวัง ลูกก็จะสะเทือนใจและซาบซึ้งใจในบิดามารดาของตน เมื่อไรที่เพื่อนพบความผิดพลาดที่เกิดจากเพื่อนเป็นคนทำ แต่เขามาปรึกษากับเรา แล้วเราพูดว่าเป็นความผิดของเราทั้งคู่เองที่ไม่ระมัดระวัง ตอนนั้นเพื่อนจะซาบซึ้งเรา เพราะเราได้ร่วมทุกข์กับเขา และเราได้มอบสุขให้กับเขา
ถ้าเมื่อไรที่ทุกๆ คนในโลกอยู่ในสังคมร่วมแบ่งปันความสุข ร่วมเอื้ออาทรเห็นใจกันเมื่อเขาทุกข์ สังคมจะไร้ซึ่งการแก่งแย่งกัน สังคมจะไร้ซึ่งการทำร้ายกัน หากใครทำได้อย่างที่เราพูด เราจะมีความสุขเมื่ออยู่ร่วมกับคนอื่น ฉะนั้นหากใครทำได้เช่นนี้ย่อมเป็นที่รัก และซาบซึ้งใจของทุกๆ คน แล้วเมื่อนั้นบิดาก็ย่อมเป็นบิดาบังเกิดเกล้า พี่ก็ย่อมเป็นพี่ที่เคารพ น้องก็ย่อมเป็นน้องที่น่ารัก แล้วตอนนี้เราก็ไม่ต้องกังวลเลยว่าลูกจะอกตัญญู คนจะแก่งแย่งทำร้ายกัน แม้กระทั่งสายเลือดเดียวกัน เพราะทุกคนเห็นใจกัน แบ่งปันกันและกันถนอมน้ำใจกัน ด้วยคุณธรรมที่สานกันเป็นหนึ่งเดียว
“ส่งเสริมไทยเป็นคนดีมีกุศล”
เราก็อยากส่งเสริมให้คนไทยเป็นคนดี อย่าคิดว่าเราเป็นพระจีน แต่จีนกับไทย จิตใจนั้นไม่ต่างกัน ต่างกันเพียงเปลือกนอกเท่านั้นเอง
คนทุกคนก็มีจิตใจเหมือนกันได้ สานกันเป็นหนึ่งเดียวได้ อยู่ที่ว่าเรายอมเขา เขายอมเรา เรารักเขา เขาย่อมรักเรา เท่านี้เองคือชีวิต ที่ต้องยุ่งยาก ที่ต้องแสวงหา ที่ต้องเดือดร้อนและวุ่นวาย เพราะว่าเราโลภ เราไม่รู้จักพอ เราโกรธ เราไม่รู้จักหยุด เราหลง เราไม่รู้จักความสว่าง
“เงินเทียมคน” เราเคยได้ยินว่าควายเทียมเกวียนใช่หรือไม่ (ใช่) เงินเทียมคน บางครั้งเพียงแค่เงินตรา เราสามารถให้เงินตรานี้บงการชีวิต นำพาชีวิตและชี้นำชีวิต แล้วถ้าเราจะเปลี่ยนจากวันนี้เราจะพูดเรื่องพุทธะ แต่เปลี่ยนจากวันนี้ทำอย่างไรให้ร่ำรวย มีใครสนใจบ้างไหม เรื่องพุทธะท่านก็สนใจ เรื่องเงินท่านก็สนใจ จับปลาสองมือมักจะไม่ได้ปลาเลยนะ ทำไมเมื่อครู่นี้ถึงพูดว่าจะทำอย่างไรให้เราร่ำรวย แต่ร่ำรวยซึ่งความดี ร่ำรวยซึ่งกุศล ร่ำรวยซึ่งมรรคผล บ่อยครั้งที่คนทำความดีแล้วมักจะพูดว่า พอแล้ว ดีแล้ว ขอหยุดแล้ว แต่จงรู้ไว้ว่า เมื่อไรที่ดีแล้ว พอแล้ว หยุดแล้ว เมื่อนั้นยังไม่ดี หากคนทำความดีในโลกนี้บอกว่าพอแล้ว ดีแล้ว ย่อมไม่มีทางที่จะดีได้ แต่เมื่อไรที่เขาทำดีแล้วบอกว่ายังไม่ดี ยังไม่พอ นั่นถึงจะเรียกว่าร่ำรวยความดีจริง บ่อยครั้งที่มนุษย์เราอยากจะทำดี แต่พอทำดีไปสักระยะหนึ่ง เราก็บอกว่าเราพอแล้ว เราดีกับเขามามากแล้ว แต่แท้ที่จริงแล้วยังดีไม่พอ ถ้าดีที่แท้จริงก็คือดีแล้วสามารถทำให้เขาเปลี่ยนแปลงใจ เปลี่ยนแปลงเป็นคนที่ดีตามได้ นั่นถึงจะเรียกว่าดีที่แท้จริง ถึงจะเรียกว่าร่ำรวยความดี ให้ไม่มีวันหมด ดีอย่างไม่มีวันเสื่อมคลาย นั่นถึงจะเรียกว่าคนดี คนร่ำรวยในความดี
ทุกคนเป็นพุทธะได้แต่เสียอย่างเดียวไม่สนใจเป็น หากเราไม่ลงแรงที่ตัวเราก่อนเราจะไปเรียกร้องใครได้อย่างไร หากตัวเราไม่เป็นแบบอย่างที่ดีงามก่อนแล้ว เขาจะเอาแบบอย่างที่ดีได้จากไหน หากพี่ไม่เคารพพ่อแม่แล้วน้องจะเคารพพี่ไหม หากพ่อแม่ไม่เมตตาลูกแล้ว ลูกจะรักพ่อแม่ไหม (ไม่) ฉะนั้นตัวเราต้องเป็นแบบอย่างของรุ่นต่อๆ ไป หากตัวท่านไม่ทำ รุ่นต่อไปย่อมจางหายและเลือนลาง บ่อยครั้งที่เราพยายามรักษาสุขภาพ รักษาร่างกาย แต่ก็ไม่สามารถที่จะคงอยู่ได้ตลอดไป บ่อยครั้งที่เราปล่อยปละละเลยซึ่งสุขภาพและร่างกาย แต่ก็ไม่ใช่วาปล่อยปละแล้วจะดับสูญทันที เฉกเช่นเดียวกับชีวิตของมนุษย์ บ่อยครั้งที่เราพยายามถนอมรักษาชีวิตให้ดีงามให้มั่นคง แต่บางครั้งก็ไม่มั่นคง ไม่ดีงามอย่างที่เราหวัง บ่อยครั้งที่เราอยากให้เงินทอง เกียรติยศหรือของที่เรารักอยู่กับ เรา แต่บางครั้งก็ไม่ยอมอยู่กับเรา บ่อยครั้งที่เราอยากจะให้ความไม่ดี ความชั่วร้ายหมดสิ้นไปจากโลก แต่ก็ไม่สามารถจะหมดสิ้นไปได้จริงๆ เรื่องบางเรื่องบางครั้งมีเวลามาแล้วก็มีเวลาไป เรื่องบางเรื่องบางครั้งมีสิ่งที่ควบคุมอยู่ เราไม่สามารถที่จะบังคับหรือให้เป็นไปตามชะตาความต้องการได้ ฉะนั้นเรื่องบางเรื่องที่แก้ไขแล้วหรือพยายามแล้ว แต่ยังไม่สามารถเปลี่ยนแปลง เราก็ต้องรู้จักทำใจและปล่อยวาง หากทำได้เช่นนี้จิตใจย่อมปลอดโปร่ง เมื่อใจปลอดโปร่งร่างกายย่อมเป็นสุข แต่ถ้าเกิดใจยังวิตกกังวลร่างกายย่อมมีความทุกข์ วันนี้เรามอบความสุขให้กับท่านโดยนำผลไม้หรือขนมบนโต๊ะพระนี้แจกให้กับทุกๆ คน เมื่อเราได้รับความสุขแล้ว ตอนนี้ขอให้ท่านลองฝึกมอบความสุขกันคนที่ท่านอยากจะให้ดีหรือไม่ (ดี)
(สิ่งศักดิ์สิทธิ์เมตตาประทานซาลาเปากับขนม) ถ้าเกิดว่าระหว่างทางมีคนมาขอก่อน เราลองให้เขาดู แม้จะไปไม่ถึงบ้านแต่หากว่าเราให้คนๆ นั้นแล้ว เมื่อถึงบ้านเราบอกกับคนที่เราจะให้ว่าเราให้คนอื่นไปแล้ว แต่เรามีใจจะให้คนนั้น คนนั้นกลับสุขเป็นสองเท่าเพราะรู้ว่า ลูกหรือคนที่จะเอามาให้นั้นมีใจคิดถึงคนอื่นและมีใจคิดถึงตัวเขาด้วย
ขนมนี้บางคนต้องแกะถึงจะทานได้ แต่บางคนต้องเอาไปนึ่งให้ร้อนเสียก่อนถึงจะน่าทานยิ่งขึ้น เช่นเดียวกันของบางอย่างนั้นไม่ใช่ได้มาง่ายๆ เขาให้กับมือเราแล้ว แต่ก็ไม่ใช่ว่าต้องทานทันที ต้องรู้จักทำให้มีคุณค่า ทำให้ดูน่ารับประทาน ธรรมะก็เหมือนกัน วันนี้ท่านได้ไปไม่มากก็น้อย แต่จะทำอย่างไรให้มีคุณค่ายิ่งขึ้น ก็ขึ้นอยู่กับตัวเราเอง ทุกคนมีธรรมะอยู่กับใจ แต่ธรรมะนั้นจะเชิดชูให้ตัวเราเป็นคนที่มีคุณค่า เป็นคนประเสริฐหรือไม่ อยู่ที่ว่าท่านจะนำธรรมะไปใช้พลิกแพลงกับชีวิตได้อย่างไร คนทุกคนต่างมีกรรมเป็นของตัวเอง กรรมที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ วันนี้ใครยังสุขภาพแข็งแรงก็นับว่าโชคดีอยู่ แต่ถ้าหากวันนี้ใครเจ็บออดๆ แอดๆ เราต้องยอมก้มหน้ารับด้วยใบหน้าที่ยินดี เพราะเมื่อไรที่เราเคยทำคนอื่นเจ็บ คนอื่นเขาก็ย่อมกลับมาทำเราเจ็บ แต่หนักกว่าเท่าตัว ถ้าเขาเห็นเราทุกข์ เขาถึงจะหายจากความทุกข์เขาได้ ฉะนั้นถ้าเรามีจิตใจที่ยอมให้อภัย บางครั้งกรรมที่มาให้ผลกับเรานั้น เราต้องยอมรับและยินดีรับ จะช่วยทุเลาเบาบางไปบ้าง แต่ถ้าหากว่าเมื่อมีกรรมเราเอาแต่โทษฟ้าโทษดิน โทษผีสางเทวดา จะไม่มีวันได้เบาบางกรรม แต่กลับจะยิ่งกรรมหนักขึ้น ฉะนั้นบางครั้งเจอเรื่องอะไรที่เหนือคาดคิด หมอรักษาไม่หาย ทำวิธีใดก็แก้ไม่ได้ ต้องยอมรับแล้วว่านั่นคือชะตากรรมของเราเอง ก้มหน้ารับด้วยจิตใจที่ยินดีและจิตใจที่รับโทษ จากหนักก็อาจจะเบาลงไปได้ จากเบาก็อาจจะไม่มีได้ ขอเพียงทุกวันหมั่นสร้างแต่สิ่งที่ดี ทำดีแล้วกรรมก็ยากที่จะมารังควานได้ แต่ถ้าเมื่อไรมีดีบ้าง มีชั่วบ้าง กรรมย่อมง่ายที่จะเข้ามาโหมซัดกระหน่ำตัวเรา มีสำนวนกล่าวไว้ว่า “หากเราดีอยู่แล้ว ดีจนถึงที่สุดแล้ว แม้แต่กรรมก็ทำอันตรายอะไรเราไม่ได้” เหมือนคนหากเขาเป็นคนดีตราบวินาทีลมหายใจสุดท้าย แม่ยมบาลก็ยังรั้งรอให้เวลาเขาที่จะทำความดีต่อๆ ไป เคยเจอไหมว่าบางคนถึงคราวที่เขาต้องเสียชีวิตแล้ว ต้องละจากกายนี้แล้ว แต่ทำไมเขายังกลับรอดมาได้ หนึ่งก็คือบุญของเขา ฉะนั้นตอนนี้จะบอกว่าเรื่องบุญกรรมเป็นเรื่องที่มองไม่เห็น ไม่มีความสำคัญก็ไม่ใช่แล้ว ถึงคราวสำคัญก็สำคัญอย่างมาก ฉะนั้นขอให้รู้ว่าชีวิตนี้ ชาตินี้สร้างขึ้นได้ด้วยตัวตนเอง ประเสริฐได้ที่น้ำมือของตนเอง หลายคนที่มีอายุล่วงเลยมามากแล้ว ถึงคราวที่ต้องลาลับจากโลกนี้ไป ขอให้ไปด้วยใจที่เป็นสุขอย่าได้ยึดติดอะไร แล้วเราก็จะสามารถมีความสุขได้ไม่ต้องทรมานก่อนจะจากร่างกายนี้
หากพูดถึงเรื่องชีวิต ให้พูดร้อยวันก็มีร้อยคำพูดใช่หรือเปล่า อยู่ที่ตัวท่านแล้วว่าต่อไปนี้จะทำอย่างไรกับชีวิตของตนเอง ทางมีให้เดินแต่บางคนมักจะเดินไปไม่ถึง เพราะว่าไร้ความพยายามและขาดจุดมุ่งหมาย วันนี้เราได้รู้แล้วว่าทางที่เราเดินอยู่นั้นสามารถทำให้เราเป็นพุทธะ เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ได้ ขึ้นอยู่กับว่าเราเอาชนะตนเองได้ไหม เราเอาชนะกิเลส รัก โลภ โกรธ หลงได้หรือเปล่า พุทธะก็เคยรักโลภโกรธหลงด้วยกันทั้งสิ้น แต่รักแล้ววางได้ไหม โกรธแล้วให้อภัยได้หรือเปล่า หลงแล้วรู้จักหยุดบ้างหรือไม่ โลภแล้วรู้จักพอเป็นหรือเปล่า แล้วเมื่อคิดจะบำเพ็ญแล้วก็ขอให้พยายามไปให้ถึงที่สุด อย่าได้ยอมแพ้
ผู้บำเพ็ญทางฝ่ายชายได้ทำงานอะไรกันบ้าง อย่าเอาเปรียบฝ่ายหญิงมากนัก งานใดที่ทำได้ก็ควรทำ อย่าบอกว่าผู้หญิงบำเพ็ญน้อยกว่าห้าร้อยชาติ ถ้าต่อไปท่านไม่รู้จักทำ คราวหน้าท่านจะเป็นผู้หญิงที่บำเพ็ญน้อยไปห้าร้อยชาติ ฉะนั้นเป็นชายอย่าได้เลือกงาน งานใดที่ทำได้ก็ทำ เป็นผู้บำเพ็ญธรรมอย่าได้เลือกว่าจะต้องทำงานที่อยู่ข้างหน้า งานเบื้องหลังไม่ขอทำ เช่นนี้จะไม่มีกุศลเลย บำเพ็ญธรรมแล้วเป็นคนที่ต้องรู้จักขัดเกลาตนเมื่อผิดก็แก้ไข เมื่อผิดก็กล้ายอมรับ ไม่เลือกงาน ไม่กล่าวโทษคนอื่น ทุกวันมีแต่สำรวจตนเอง ไม่มีเวลาที่จะไปสำรวจใคร ทุกวันเห็นแต่ข้อผิดพลาดของตนเอง ไม่มีเวลาที่จะไปเห็นข้อผิดพลาดใคร หากทำได้เช่นนี้ถึงจะเรียกว่าเป็นผู้บำเพ็ญธรรมและมีคุณธรรมอย่างแท้จริง เวลาของชีวิตเราไม่ใช่ยืดยาวอย่างไม่จบไม่สิ้น แต่เวลาของชีวิตทุกคนมีจำกัด ฉะนั้นจะขึ้นหรือลง จะดีหรือร้ายอยู่ที่ตัวเราเอง อยู่ที่ความคิดของเราเอง หากคิดดีจิตใจเป็นสุข หากคิดร้ายย่อมเป็นทุกข์อย่างแน่นอนจริงหรือไม่ หากคิดแต่ตนย่อมเห็นแต่ตนไม่เห็นใคร หากรู้จักเห็นใครย่อมลืมตนและไม่มีตนให้ทุกข์ ลองคิดประโยคนี้ให้ดีๆ ก่อนที่จะจากกัน
ผู้บำเพ็ญธรรมฝ่ายหญิง สิ่งหนึ่งที่ต้องระมัดระวังนั่นก็คือสำรวมวาจา ผู้หญิงมักจะบกพร่องเรื่องวาจาใช่หรือไม่ มีคุณธรรมความประพฤติ มีคุณธรรมในใจ แต่ถ้าหากเอ่ยปากออกมาแล้ว มีแต่ทำลายศีลธรรมทำลายคุณธรรม แม้กายจะบำเพ็ญธรรมก็เปล่าประโยชน์ ฉะนั้นบำเพ็ญธรรมแล้วขอให้สำรวมทั้งกายวาจาใจ เป็นผู้บำเพ็ญธรรมพูดน้อยจะเสียประโยชน์อะไร ใช่หรือเปล่า
เราก็อดไม่ได้นะ ต้องขออภัย จะพาคนข้างหน้าไปแต่ก็ยังอดลังเลเป็นห่วงคนข้างหลัง ในโลกนี้การจะหาคนเสียสละช่วยเหลือเรา ยอมทำเพื่อเราหาได้น้อยแล้ว เราหวังว่าท่านคงจะเป็นรุ่นต่อไปที่พร้อมจะเสียสละเพื่อคนอื่นบ้าง หากวันหนึ่งไม่เคยทำเพื่อใคร แล้วจะมีใครทำให้เรา หากวันหนึ่งคิดแต่ตนเอง แล้วจะมีใครคิดถึงเราจริงหรือเปล่า
คงต้องจากลากันแล้ว อย่าคิดว่าเรามาเล่นละครเลยนะ คนข้างหลังไม่ได้ซาลาเปา ไม่ได้หมั่นโถว หรือไม่ได้ขนมเป็นอะไรหรือเปล่า ไม่เป็นไรนะ เราก็ดีใจที่วันนี้ได้พบกับทุกคน แต่จะดีใจยิ่งๆ ขึ้นถ้าทุกคนกลับไปหาเราบ้าง กลับไปหาเราไม่ใช่บนนี้นะ แต่เป็นข้างบนนั้น ทุกคนก็มาจากเบื้องบน แต่จะกลับคืนได้ไหมขึ้นอยู่ที่ลมหายใจนับต่อไปนี้แล้ว เราเป็นพุทธะได้ เราเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ได้ เราเป็นคนดีได้ ขอเพียงเริ่มต้นมีจิตใจที่ดีมุ่งมั่นไม่ย่อท้อ พุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ย่อมไม่ไกลเกินมือเรา ย่อมไม่ไกลชีวิตเรา คงต้องจากลากันแล้วนะ
วันอาทิตย์ที่ ๒๖ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๔๒
พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง และพระนาจา
รับธรรมช้ารีบเร่งม้าแลลงแส้ รับธรรมเร็วแลธรรมคือปฏิบัติหนา
สองห้าสี่สามฤกษ์งามสองสามสี่ห้า บำเพ็ญธรรมายกระดับจิตของตน
เราคือ
จี้กงสงฆ์วิปลาส พา นาจา ศิษย์พี่เจ้า รับบัญชาจาก
พระอนุตตรธรรมมารดาผู้เมตตา ลงสู่พุทธสถานถงซิน แฝงกายกราบ
องค์มารดา ถามศิษย์รักทุกคนทานข้าวอิ่มหรือเปล่า
เมื่อศิษย์หลงศิษย์ก็จะลืมความกลัว กิเลสยั่วใจกายปิดตามอง
ชีวิตหนึ่งดั่งความฝันยากใช้ลอง มีใจหมองต้องตั้งสติตามให้ทัน
สอนใจตนเวลาใหม่เป็นคนใหม่ อย่าใส่ใจกับอดีตเคยโศกศัลย์
มองไปข้างหน้าทางโปร่งโล่งเกิดจากตีบตัน ศิษย์แข็งขันหนักแน่นด้วยพยายาม
จงรับคำติเพื่อก่ออย่าเดียดฉันท์ ให้แบ่งปันอคติอาจารย์ห้าม
ขอศิษย์เดินไปทั่วใต้ฟ้าสีคราม ฝ่าดงหนามใช้ปัญญาดาบฟาดฟัน
อย่าเป็นคนฝันกลางวันอยู่อย่างนี้ ศิษย์คนดีความจริงจึงทำให้สุขสันต์
อันปีใหม่แท้จริงก็เหมือนทุกวัน อันสวรรค์นรกล้วนในใจตน
ชอบของแถมแถมความสุขให้คนอื่น อย่าหยิบยื่นความทุกข์ให้คนจะสับสน
ขอให้ศิษย์เดินหน้าไปอย่างอดทน อย่าวกวนแต่ใจที่ซ่อนอำพราง
น้ำตาไหลจนไม่มีจะไหลแล้ว ศิษย์แน่แน่วจริงหรือเปล่าอาจารย์ถาม
อาจารย์มีศิษย์อยู่ในใจทุกโมงยาม แต่ศิษย์คร้ามจะมีอาจารย์ตลอดเวลา
ฮา ฮา หยุด
ศิษย์เอยเหนื่อยใจไยคิดหุนหัน อย่างน้อยใจนั้นควรต้องคิดได้ ใจคนร้อนรนเกิดปัญหาไปทำใจเย็นเย็นเถิดหนา
จะทำสิ่งใดจงคิดหน้าหลัง ไม่ไร้ความหวังในยามต้องฝ่า เก็บความน้อยใจ เก็บเอาน้ำตาสร้างค่าให้กับวันนี้
* ศิษย์เอยโลกนี้ปลอมนั้นไม่ทน หมายหลุดพ้นไปต้องทำแต่ดี มืดทึบจะกลายมงคลสุขศรี หนีหน้าพ้นอย่างไร
** ศรัทธาจากใจ ไม่ปองแข่งขัน จากทุกใจนั้น พาข้ายิ้มได้บำเพ็ญรู้ตนจะนานหรือไกล รอเจ้าสักวันกลับมา (ซ้ำ *, **)
ทำนองเพลง : สักวันหนึ่ง
เพลง : เหนื่อยใจไม่คิดหุนหัน
พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง และพระนาจา
พระอาจารย์ : ๒๓๔๕ มาจาก ๒๕๔๓ เลขเดียวกันไหม แต่ว่ามีการสลับตำแหน่ง ๒๕๔๓ เราจับมาเรียงลำดับใหม่ให้เป็นระเบียบคือ ๒๓๔๕ เหมือนกับตัวเราเองตั้งแต่เกิดมาจนถึงเดี๋ยวนี้เป็นอย่างไร เรารู้สึกว่าชีวิตของเรามันสับสนวกวน วนไปก็วนมาหรือเปล่า (ใช่) เหมือนกับจัดไม่เป็นระเบียบ อาจารย์ก็แค่ยืม พ.ศ. ของปีที่จะถึงนี้มาสอนศิษย์ว่า ศิษย์ควรที่จะจัดชีวิตของตนนั้นให้เป็นระเบียบเรียบร้อย เมื่อเรารู้จักความเป็นระเบียบ เมื่อเรารู้จักความถูกต้องอยู่ที่ไหน เราก็จะรู้ว่าเราจะทำอย่างไรให้ชีวิตของเราก้าวหน้ายิ่งขึ้น คนที่ไม่รู้จักชีวิตของตนเอง คนที่ไม่เคยรู้จักตัวเองนั้น ก็ย่อมที่จะก้าวหน้าต่อไปไม่ได้ หลายๆ ครั้งศิษย์ของอาจารย์อ่านหนังสือ เขาบอกว่าให้เราทำสิ่งต่างๆ เขาสอนสิ่งต่างๆ ให้เรามากมายว่าถ้าเราอยากทำให้ชีวิตเราดีขึ้น เราต้องทำเช่นนี้ แต่เราลืมมองไปว่าพื้นฐานของเราคือจิตใจของเรา ยังไม่ได้รับการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดี เหมือนกับตัวเลขที่เรียงสลับกันไปสลับกันมาไม่ถูกต้องอย่างนี้ อาจารย์บอกว่าให้ศิษย์ของอาจารย์นั้นเป็นคนใหม่ คนใหม่คนนี้ต้องอาศัยความพยายาม หากว่าเราอยากที่จะไม่โกรธคนอื่นง่ายๆ ต้องทำอย่างไร เราต้องเป็นคนที่ใจเย็นก่อน ใจเย็นตั้งแต่ตอนที่ยังไม่มีเรื่องมาให้เราโกรธเลย เมื่อถึงเวลาใจเราเพิ่มอุณหภูมิขึ้นอีกนิดหน่อยก็ยังไม่ร้อน แต่ไม่ใช่ใจของเรานั้นปกติก็เป็นคนใจร้อนอยู่แล้ว เมื่อความโกรธ เรื่องราวที่ไม่สมหวัง เรื่องราวที่ผิดใจขัดใจมาเพิ่มอุณหภูมิให้ใจของเรา ใจเราก็เลยยิ่งโกรธใหญ่เลย
เพราะฉะนั้นต้องดับไฟในใจของเรา นี่เป็นวิธีการง่ายๆ ที่อาจารย์เลือกมาบอกศิษย์ เพราะว่าปีหน้าอีกทั้งปี ศิษย์ของอาจารย์ต้องเห็นเลข ๒๕๔๓ กันไปอีกทั้งปีเลย เพราะฉะนั้นเวลาเรามอง ๒๕๔๓ ก็ให้เรานึกถึง ๒๓๔๕ แล้วเลขที่ ๖, ๗, ๘ จนถึงเลขที่เท่าไรก็แล้วแต่ตามใจศิษย์นั้น คือเลขที่เราต้องขวนขวายนับต่อไปเองชีวิตนี้จะมีความก้าวหน้ามากขึ้น แต่ก้าวหน้าใดๆ ก็แล้วแต่ ไม่สู้ก้าวหน้าทางจิตใจ เพราะว่าโลกภายนอกวัตถุต่างๆ รูปต่างๆ มากมายนั้นมีไม่หมดไม่สิ้น แต่จิตใจของเรานั้นมีเพียงแค่หนึ่ง ต้องควบคุมใจของเราเองให้ได้ ต้องทำใจของเราให้เป็นผู้ที่ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงขึ้นให้ได้ วิทยาศาสตร์ บอกว่าหัวใจนั้นใหญ่เท่าไหน (กำปั้น) อย่างนั้นเราลองยกกำปั้นของเราขึ้นมาดูซิ กำปั้นนี้ห้ามเอาไปชกใครนะผู้ชายทั้งหลาย หัวใจเราใหญ่แค่นี้ วิทยาศาสตร์บอกว่าอย่างนั้น มีกำปั้นอยู่อันหนึ่งแทนหัวใจของเรา แสดงว่าหัวใจของเรามีหนึ่งเดียว ให้หัวใจนี้เป็นหัวใจแห่งผู้บำเพ็ญ
“รับธรรมช้ารีบเร่งม้าแลลงแส้” หลายคนที่นั่งอยู่ในที่นี้เพิ่งรับธรรมะเมื่อสองวันที่แล้ว บางคนก็รับมาก่อนหน้านั้น แต่ก็ยังไม่นานเท่าไร อาจารย์ไม่อยากจะปลูกต้นไม้แบบใช้ไม้เรียวตีแล้วให้โต ต้นไม้ต้นนี้คงไม่ยอมโตให้อาจารย์ เพราะฉะนั้นสองวันนี้เป็นเพียงแค่การเริ่มต้นศึกษา เพื่อออกไปปฏิบัติ การเริ่มต้นนี้เริ่มต้นด้วยตัวเรา เราต้องการที่จะเริ่มต้นจึงเริ่มต้นได้ หากเราไม่ต้องการเริ่มต้นแล้ว การเริ่มต้นนี้จะเริ่มสำเร็จได้ไหม (ไม่ได้) เพราะฉะนั้นย่อมอยู่ที่ใจของศิษย์นั้นว่าต้องการที่เริ่มต้นไปพร้อมๆ กับอาจารย์และนักธรรมอาวุโสรอบๆ ข้างศิษย์หรือไม่ หากเราไม่ต้องการเริ่มต้น การเริ่มต้นก็จะไม่เกิด เมื่อเราไม่เริ่มต้น จุดหมายปลายทางที่ฟังมาสองวันบอกว่าเป็นพุทธะนั้นจะถึงไหม (ไม่ถึง)
“รับธรรมเร็วแลธรรมคือปฏิบัติหนา” คนที่รับธรรมะมาก่อนหน้านี้ถือเป็นคนที่รับธรรมะมาเร็ว ก็อย่าคิดว่ารับธรรมะเร็วแล้วจะดี บางคนรับธรรมะมาหลายปีแต่ไม่เคยลงมือปฏิบัติเลย หรือว่าปฏิบัติแบบเช้าชามเย็นชาม หมายความว่าอยากจะทำดีก็ทำ ไม่อยากทำดีก็ไม่ทำ เหตุการณ์ไม่อำนวยก็ไม่อยากทำแล้ว ได้ไหม (ไม่ได้) การที่เราจะเห็นว่าคนๆ หนึ่งเป็นคนดีได้ก็ต้องในยามที่คับขันวุ่นวาย ไม่วุ่นวายจะเห็นไหมว่ามีคนดีอยู่ (ไม่เห็น) ไม่วุ่นวายก็ไม่เห็นว่ามีคนดี ถ้าทุกคนดีเหมือนกันหมดในสภาพที่บ้านเมืองเรียบร้อยเหตุการณ์เรียบร้อยไม่มีปัญหาใดๆ คนดีคนนี้ก็ไม่มีประโยชน์ ฉะนั้นตอนนี้ศิษย์ลองมองไปรอบๆ ตัวเอง เห็นไหมว่ามีปัญหาตั้งแต่ตัวเอง สังคม ประเทศ โลกนี้เลย เพราะฉะนั้นต้องเริ่มที่ตัวเราถูกหรือเปล่า คนที่เป็นศิษย์อาจารย์ตั้งแต่ต้น ตั้งแต่หลายปีที่แล้ว ลองดูประโยคนี้อาจารย์บอกว่า “รับธรรมเร็วแล” “แล” ก็คืออะไร “แล” ก็คือมอง รับธรรมเร็วให้ดู ดูธรรมะเป็นการปฏิบัติ อย่ามองธรรมะว่าไม่มีรูปลักษณ์ และเราก็เลยไม่รู้จะทำอะไรดี รับธรรมเร็วดูธรรมะให้เป็นการปฏิบัติ คือการลงมือทำ ถ้าเราไม่ลงมือทำ เราไม่ลงมือปลูกต้นไม้จะมีต้นไม้ปลูกอยู่ตรงนั้นไหม (ไม่มี) เมื่อไม่มีต้นไม้ก็ย่อมไม่มีผล คนสมัยนี้ใช้เงินซื้อผลไม้มาทาน แต่คนในสมัยโบราณเขาทำอย่างไร จึงมีผลไม้ทาน ต้องปลูกเอง แม้จะอยู่ในโลกอันทันสมัยแต่หัวใจต้องโบราณ หัวใจนี้ต้องโบราณ โบราณจึงมีคุณธรรม ทันสมัยจึงไหลตามกระแสน้ำไป อยากจะทวนกระแสหรืออยากตามกระแส (ทวนกระแส) ปลาเป็นว่ายทวนน้ำ ปลาตายจึงยอมไหลตามน้ำไป ตอนนี้โลกปัจจุบันทันสมัย เราอยากจะทวนน้ำหรือเราอยากจะตามสมัย โดยเฉพาะคนที่ยังอายุน้อยทั้งหลายตอบตัวเองให้ดี อาจารย์บอกแล้ว “ปลาเป็นว่ายทวนน้ำ ปลาตายไหลตามน้ำ” ไปเลือกเอาเองนะ
ตั้งแต่อาจารย์พูดมาตั้งแต่ต้น อาจารย์อยากให้ศิษย์ทำชีวิตของตนเองให้มีค่า ให้มีประโยชน์ เรียงชีวิตจิตใจของเราอย่าให้สับสนมาก ใครที่ยังไม่ได้เริ่มต้นก็ยึดเอาปีที่จะถึงนี้ อาจารย์ก็ให้เวลาอีกตั้งห้าหกวัน อีกห้าหกวันนี้เราจะเริ่มต้นให้ชีวิตของเรานั้นไม่สับสนไปตามตัวเลขดีไหม (ดี)
“บำเพ็ญธรรมายกระดับจิตของตน” หลายคนที่เป็นศิษย์ของอาจารย์นั้นมีความวุ่นวายเกิดขึ้นมากมายเพราะอะไร เพราะว่าตัวเราก็มีความวุ่นวายสับสนมากพอดู แต่ยังสนใจคนอื่น อยากรู้เรื่องคนอื่น อยากจะช่วยคนอื่น ในขณะที่ตัวเรานั้นยังช่วยตัวเราเองไม่ได้ จึงไม่เกิดประโยชน์ จึงไม่เกิดผลที่ดีตามขึ้นมา จึงอยากบอกว่าเมื่ออยากช่วยผู้อื่น ต้องช่วยตัวเองให้รอด แต่ว่าตอนนี้ภาวะคับขัน รอให้ศิษย์ของอาจารย์นั้นช่วยตัวเองให้รอดซะทีเดียวก็คงไม่ได้ ศิษย์คิดพิจารณาดู หากว่าตัวเรานั้นพอที่จะก้าวข้ามพ้นขีดอันตรายมาบ้าง ก็ขอให้ช่วยผู้อื่น ในยามที่เราก้าวข้ามขีดอันตรายนี้มาแล้ว ถ้าข้ามเลยมาไกลก็ขอให้เรานั้นปฏิบัติให้ดียิ่งขึ้น ในสถานธรรม งานธรรมะ วงการธรรมนั้น ยังต้องการแบบอย่างที่ดีอีกมากมาย ในขณะที่อาจารย์มองเห็นในงานธรรมะยังมีแบบอย่างที่ดีอยู่ไม่กี่คน สามวันดีสี่วันไข้ เป็นอย่างนี้แล้วจะให้ใครพึ่งศิษย์ได้ ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงตนเองโดยเร็ว อาจารย์บอกไว้ล่วงหน้าก่อนปีใหม่ เพื่อที่ให้ศิษย์ของอาจารย์นั้นได้รับปีใหม่ปีหน้านี้อย่างมีเกียรติน่ายกย่อง
พระนาจา : คนเยอะจังเลย ร้อนไหม ร้อนหรือเปล่า (ไม่ร้อน) คนเยอะๆ อบอุ่นดีนะ
พระอาจารย์ : ใครชอบอยู่เฉยๆ ก็หนาวขึ้นๆ ใครที่ทำงานทำการก็อุ่นขึ้นๆ บำเพ็ญธรรมะต้องรวดเร็วว่องไว ชักช้าอืดอาดก็ถูกคนอื่นแซงไปหมด แม้การบำเพ็ญธรรมจะไม่มีการแข่งขัน แต่การบำเพ็ญธรรมมีการเดินไปพร้อมกัน คำว่า “พร้อม” ในที่นี้ เมื่อทุกคนไว เราต้องไวด้วย เมื่อทุกคนช้า เราต้องช้าด้วย ไวตอนที่รถจะออกแล้ว ต้องเดินทางแล้ว แต่บอกว่ารถจะออกแล้ว บางคนยังไม่มาเลย อย่างนี้ถือว่าเราตามไม่ทันหรือเปล่า แต่ในยามที่เกิดปัญหาแล้ว เขาบอกว่าค่อยๆ ตัดสินใจ เราก็ต้องช้าๆ หน่อย ถ้าหากว่าเราตัดสินใจไวไปคนเดียว ทำได้ไหม เราทำได้ แต่เราต้องรับผลแห่งความวุ่นวายนั้นเข้ามาที่ใจเรา ก็เป็นการไม่คุ้มค่า เมื่อสักครู่อาจารย์บอกว่าสถานธรรมนี้ชื่อ “ถงซิน” แปลว่าร่วมใจ หมายความว่าทุกคนมีใจเดียว ต้องรวมจิตใจกัน เป็นเรื่องง่ายไหม เวลาที่เราอยู่บ้าน เราก็มีพ่อแม่พี่น้อง ลูกหลาน การที่เราจะรวมจิตใจของคนทั้งบ้านเป็นหนึ่งเดียว ง่ายหรือยาก บางคนบอกง่าย บางคนบอกยาก การที่จะรวมจิตใจของคนทั้งบ้านเป็นหนึ่งเดียวก็ไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องต่างคนต่างยอมอะลุ่มอล่วย จะให้เขายอมให้เราฝ่ายเดียวได้ไหม (ไม่ได้) แล้วเรายอมให้เขาฝ่ายเดียวได้ไหม อันนี้ให้คนอื่นตอบ
พระนาจา : วันนี้มานั่งฟังธรรมะ ลองดูตัวอย่างนิทานง่ายๆ เรื่องหนึ่งถ้าพูดว่าวันนี้ทุกคนสามารถกลับคืนเบื้องบนได้ ทุกคนก็มองเป็นเรื่องแปลก แล้วก็รู้สึกว่าไม่น่าเป็นไปได้ ทุกคนเคยได้ยินเรื่องกบในกะลาไหม (เคย) ทำไมศิษย์พี่ถึงพูดถึงกบในกะลาหรือกบในบ่อน้ำ เคยได้ยินว่ามีเต่าตัวหนึ่งเดินมาจากทะเลทางทิศตะวันตก เดินไปเดินมาก็มาเจอกบ กบก็ทักทายเต่าทะเลว่าไปไหนมา เต่าก็ตอบว่าไปเที่ยวทะเลทางตะวันตกมา กบก็ถามว่าแล้วทะเลทางตะวันตกเป็นอย่างไร เต่าตอบว่าทะเลทางตะวันตกทั้งกว้างทั้งใหญ่ไกลสุดตา กบก็ถามเต่าทะเลว่ามีที่ที่ยิ่งใหญ่ขนาดนั้นด้วยหรือ กบก็เริ่มรู้สึกไม่เชื่อ เพราะคิดว่าตั้งแต่กบมีชีวิตอยู่มานี้ บ่อเล็กๆ หรือกะลาแคบๆ นี้ ก็ใหญ่แล้ว เต่าทะเลก็บอกว่ามีนะ ลองไปอยู่สิ แต่กบก็บอกว่าไม่เอา แค่นี้ก็มีสุขพอแล้ว เรื่องอะไรจะต้องเดินไปตั้งไกลเพื่อไปหาทะเล ใช่หรือไม่ ตอนนี้ศิษย์น้องเป็นเหมือนกบหรือเต่าทะเลล่ะ ตอนนี้ศิษย์น้องก็เหมือนกับกบตัวน้อยๆ ที่พอเต่าทะเลมาเล่าให้ฟังก็ไม่เชื่อ ไม่ค่อยแน่ใจ และคิดว่าจะมีด้วยหรือที่ที่กว้างอย่างนี้ ใช่หรือเปล่า ฉะนั้นวันนี้อยากเป็นกบอีกหรือเปล่า คงไม่อยากเป็นแล้วนะ เปิดหูเปิดตาตัวเองได้แล้วนะ อย่าขังตัวเองไว้ในที่แคบๆ หรือความคิดอันจำกัด
(ศิษย์พี่เมตตาให้นักเรียนในชั้นโบกมือเป็นลม)
สมมติให้ศิษย์น้องเป็นลมที่พัดผ่าน ลมที่เบาสบาย การจะทำตัวเป็นลมต้องยกมือสูงๆ และพลิ้วไหวเหมือนลม คนเรามีชีวิตอยู่ด้วยลม แต่จะเป็นลมอะไรบางครั้งก็เป็นลมปาก บางครั้งก็เป็นลมหายใจ บางคนคิดว่าตัวเองมีชีวิตอยู่ด้วยลมหายใจ แต่ไม่แน่บางครั้งเขาอาจมีชีวิตอยู่ด้วยลมปากของคน ฉะนั้นเกิดเป็นคน เราต้องรู้ด้วยว่าลมของเรานั้นอาจจะทำให้คนตายได้ ใช่หรือเปล่า ฉะนั้นเวลาเราจะพูดอะไร ต้องระมัดระวังเป็นอย่างยิ่ง
บางครั้งลมก็ทำให้เราไหวเล็กน้อย บางครั้งก็ทำให้เราไหวได้ทั้งตัว เรามีชีวิตอยู่บางทีเราก็ไหวไปตามแรงลม บางทีเราก็ไหวไปตามคำพูดของคน ฉะนั้นถ้าเกิดมนุษย์เรามีชีวิตอยู่แต่ไม่มีจุดยืนของตนเองเราก็จะพร้อมไหวไปได้ทุกๆ ที่ เปรียบเหมือนใบไม้ที่ไร้ชีวิต ปลิวไปทางซ้ายทีทางขวาที แต่เรามีชีวิต ไม่ใช่ใบไม้ เราต้องมีจุดหมายหรือจุดยืนของตนเองอยู่ แล้วจุดยืนของแต่ละคน ย่อมไม่เหมือนกัน คนเรามีชีวิตอยู่ไม่ใช่ต้องไหวไปตามลมตลอด บางคนมีชีวิตอยู่ตามอารมณ์ ปล่อยไปตามอารมณ์ อารมณ์ชี้นำอย่างไรก็ปล่อยตัวไปตามอารมณ์อย่างนั้น เกิดเป็นคนถ้าเราตามอารมณ์ไปตลอดดีไหม (ไม่ดี)
มีคำกล่าวคำหนึ่งกล่าวไว้ว่า “เกิดเป็นคนทั้งทีอย่าปล่อยให้อารมณ์ชี้นำเราทุกสิ่ง ไม่อย่างนั้นก็เป็นสิ่งที่ไม่ดี” เป็นคนทั้งทีเราต้องรู้จักชี้นำตัวเอง แล้วใช้อะไรเป็นสิ่งที่นำพาและชี้นำเรา นั่นก็คือต้องรู้จักใช้คุณธรรม สัจธรรมและความถูกต้องชอบธรรม ไม่ว่าจะสุขจะทุกข์ จะยากดีมีจน อยากได้สิ่งใด เราต้องไม่ลืมที่จะตรวจสอบดูว่าสิ่งที่เราเป็นอยู่นั้น หรือสิ่งที่เราสุขทุกข์อยากได้นั้นมีความถูกต้อง มีสามอย่างนี้หรือไม่ ๑. มีความถูกต้องไหม ๒. มีคุณธรรมหรือเปล่า ๓. ตรงตามสัจธรรมหรือไม่
หากทุกขณะจิตเราคำนึงถึงสามอย่างนี้ไม่ว่าจะทำอะไร เราก็จะเป็นคนที่ไม่ดำเนินทางผิดครรลอง ไม่ปล่อยชีวิตไปอย่างไม่มีจุดมุ่งหมาย ฉะนั้นเกิดเป็นคนทั้งทีอย่าไหวไปตามลม ลมมาแรงก็ไปแรง ลมมาเบาก็ไปเบา อย่างนี้เรียกว่าปล่อยให้อารมณ์หรือลมชี้นำชีวิต ซึ่งไม่ใช่เรื่องถูกต้อง ต้องรู้จักว่าเราเกิดเป็นคนทั้งทีเราต้องมีจุดยืนของตนเองว่าจุดยืนของตัวเองคืออะไร มีอยู่สามอย่าง นั่นก็คือต้องรู้จักคุณธรรม สัจธรรม และความถูกต้องชอบธรรม เป็นหลักชี้นำชีวิต เพราะปกติศิษย์น้องมีชีวิตอยู่ชอบปล่อยชีวิตไปตามอารมณ์ ลมชี้นำอย่างไรก็เดินตามไป อย่างทาสที่จงรักภักดีไม่เคยบิดพลิ้ว พอมีอารมณ์โกรธก็โกรธเต็มที่ เรารักเราก็รักอย่างไม่ลืมหูลืมตา พออารมณ์บอกให้เราแสวงหา เราก็แสวงหาอย่างไม่สนใจร่างกายและคนอื่น อย่างนั้นไม่ถูกต้อง ไม่ว่าจะแสวงหาความสุข ความทุกข์เราต้องไม่ลืมที่จะตรวจสอบตัวเองว่าเรายืนอยู่บนความถูกต้องชอบธรรม เราดำเนินไปตามศีลธรรม จริยธรรม หรือว่าตามครรลองคลองธรรมหรือไม่ หากทุกขณะจิตคิดอย่างนี้เราจะไม่เป็นคนที่เดินผิดครรลองคลองธรรม
พระอาจารย์ : วันนี้มีหลายคนทำหน้าเหมือนมะระขม คำว่า ดวงตาเป็นหน้าต่างของหัวใจ ใบหน้าก็ส่อจิตใจของเราใช่หรือเปล่า บางคนมาประชุมธรรมสองวัน มาเพราะว่าความเกรงใจ บางคนมาเพราะเสียไม่ได้ บางคนก็มาไปอย่างนั้นเอง แต่ว่าเมื่อมีโอกาสมานั่งฟังสองวันนี้ แม้ว่าในใจของเรานั้นจะเต็มไปด้วยอุปสรรค แต่ว่าเราต้องฝ่าอุปสรรคเหล่านั้นออกมา เพราะถ้าหากว่าจิตใจของเราเต็มไปด้วยอุปสรรคที่เราสร้างขึ้นเองแล้วเราจะฟังรู้เรื่องหรือเปล่า อาจารย์ต้องการให้ศิษย์ฟังจากหูเข้าสู่ใจของเรา ใจของเราที่เคยมีความดำมืด เมื่อถูกเจาะรูก็เหมือนถ้ำที่ถูกเจาะรูแล้ว ความสว่างย่อมลอดเข้าไปได้ สักวันหนึ่งพุทธะที่อยู่ในถ้ำจะกล้าเดินออกมาเผชิญกับแสงสว่าง แม้ในวันนี้เราจะบอกว่าความดียากทำ ถามว่าเราเคยทำหรือไม่ ความดียากทำเราก็เคยทำมา แล้วตอนที่ทำความดีที่เราบอกว่ายาก ยากไหม (ไม่ยาก) ศิษย์นั้นยังไม่รู้จักโลกเพียงพอเลย ยังไม่รู้ว่าความดีที่เราบอกว่ายากทำนั้นแท้จริงแล้วเราไม่เคยทำ เราทำได้อย่างน้อยเหลือเกิน เพราะฉะนั้นเราต้องขยันขันแข็งที่จะทำความดี เมื่อเรามีโอกาสมานั่งฟังแล้วเราต้องตั้งใจฟัง
เคล็ดลับของการบำเพ็ญคืออะไร (สมาธิ) แต่สมาธิของคนส่วนใหญ่นั้นคือความนิ่ง นิ่งอยู่เฉยๆ เวลาศิษย์อยากที่จะกินข้าว แล้วเรานั่งนิ่งๆ จะได้กินไหม (ไม่ได้กิน) แต่เมื่อเวลาศิษย์กินข้าวอยู่ จิตใจจะคิดวอกแวกไปทางอื่นได้ไหม (ไม่ได้) เพราะฉะนั้นคำว่าสมาธิหรือความนิ่งนั้นมีประโยชน์ตอนที่เราได้ข้าวมาอยู่ตรงหน้าแล้วเราได้กิน แต่ว่าในตอนนี้ในนามธรรมนั้น จานข้าวที่อยู่ตรงหน้าศิษย์นั้นยังไม่มาเลยแล้วศิษย์จะนิ่งอยู่ได้อย่างไร ถูกหรือไม่ ศิษย์เข้าใจที่อาจารย์พูดไหม อาจารย์หมายความว่า คนที่บำเพ็ญปฏิบัติได้พอถึงช่วงเวลาหนึ่งเปรียบเสมือนเขาไปเตรียมเด็ดผักทำกับข้าว เตรียมกินแล้วเขาพยายามจะนิ่งลงเป็นเรื่องสมควรไหม เมื่อเขาไปเด็ดผักทำกับข้าวเตรียมกันแล้ว ตอนนี้กับข้าวมีประโยชน์ไหม ความนิ่งก็เป็นประโยชน์ คือนั่งนิ่งๆ ลงไปกินข้าว แต่ไม่ใช่กินข้าวแล้วอ่านหนังสือพิมพ์ไปด้วย เคยทำไหม กินข้าวหรือดูหนังไปด้วยควรไหม กินข้าวแล้วใจก็คิดโน่นคิดนี่ควรไหม (ไม่ควร) เพราะฉะนั้นจึงบอกว่าความนิ่งนั้นมีประโยชน์ต่อเมื่อศิษย์นั้นได้ชามข้าวมาแล้ว ก็นั่งลงนิ่งๆ กินข้าวใช่หรือไม่ (ใช่) ตอนนี้ศิษย์ทุกคนที่นั่งอยู่ที่นี่ยังไม่มีชามข้าวชามนี้เพราะยังไม่เคยออกไปเด็ดผัก และยังไม่เคยติดไฟทำกับข้าวหุงข้าวเลย ตอนนี้ศิษย์ของอาจารย์นั้นยังเดินในทางบำเพ็ญได้ไม่ถึงสามก้าวเลย เราต้องตั้งใจไปบำเพ็ญ สามก้าวนี้ ก้าวแรกตัดความโลภได้หรือยัง (ยัง) ก้าวที่สองตัดความโกรธตัดได้หรือยัง (ยัง) ก้าวที่สามตัดความหลงตัดได้หรือยัง (ยัง) แสดงว่ามีบางคนยังไปไม่ถึงสามก้าวเลย อยากเป็นพุทธะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ไหม (อยาก) เวลาศิษย์มาคุกเข่าหน้าพระขออะไร ขอให้รวย ตอนนี้อยากเป็นพุทธะเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต้องควักเงินออกจากกระเป๋าตัวเองให้เขาไปเขาจึงรวยได้ อยากเป็นต้องควักเงินออกจากกระเป๋าเราให้คนอื่น อยากเป็นต้องควักความสุขของเราให้คนอื่น อยากเป็นต้องผ่อนความทุกข์ให้คนอื่น อยากเป็นต้องไม่มีกิเลสทำได้ไหม หากว่าศิษย์ทำไม่ได้แล้วอยากเป็นพุทธะก็ไกลเกินเอื้อม เพราะฉะนั้นจึงบอกว่านิพพานนั้นไกลแสนไกล ใกล้เพียงนัยน์ตา ฝุ่นที่เข้าตาถามว่าเขี่ยออกไหม (ไม่ออก) ใช้อะไรเป็นกระจก (ให้คนอื่นมาดูให้, ผู้อื่นเป็นผู้ชี้นำ) ตอบได้ถูกต้องทุกคน เวลาที่ฝุ่นเข้าตาก็ต้องให้ผู้อื่นเป็นกระจกให้ แต่ว่าคนส่วนใหญ่ไม่รับคำติเพื่อก่อ ไม่รับคำติจากผู้อื่น แต่ชอบอะไร (ชอบผู้อื่นชม) คนส่วนใหญ่ไม่ชอบคำติ แต่ว่าชอบคำชม
(พระอาจารย์เมตตาประทานผลไม้แก่นักเรียนที่ลุกขึ้นตอบคำว่า “คำชม”)
อาจารย์ก็หวังให้ศิษย์ลุกขึ้นเร็วกว่านี้ เพราะบางคนนั้นลุกช้าเหลือเกิน ตอบในใจมีประโยชน์ไหม (ไม่มีประโยชน์) หลายๆ คนอยากช่วยคนอื่น แต่คิดอยู่ในใจใช่หรือไม่ ศิษย์บางคนอยากจะให้ข้าวคนอื่นทาน แต่แค่คิดในใจ คนนั้นก็อาจจะอดตายไปแล้ว ฉะนั้นการคิดจะทำความดีต้องทำรวดเร็ว หากว่าทำช้าจะได้ผลเกิดไหม (ไม่เกิด) การที่เราจะได้บุญจากการให้ข้าวคนอื่นทานก็ตอนคนอื่นหิว ถูกหรือเปล่า (ถูก) ถ้าเกิดคนอื่นไม่หิวจะมีบุญไหม (ไม่มีบุญ) การทำบุญนั้นเมื่อเราเห็นผู้อื่นเดือดร้อนช่วยได้ต้องรีบช่วย
“เมื่อศิษย์หลงศิษย์ก็จะลืมความกลัว” นึกออกไหมว่าหลงแล้วลืมความกลัวได้อย่างไร บางคนโลภในด้านการกิน กินไม่รู้จักบันยะบันยัง ลืมตัวว่าตัวเองนั้นจะอ้วนขึ้นมา บางคนนั้นอยากจะผอม ก็อดอาหารก็ลืมโรคกระเพาะ เวลาที่ศิษย์หลงนารีเราก็จะลืมโรคเอดส์ เวลาที่เราหลงก็ชอบดื่มสุราแล้วเป็นอย่างไร (ลืมโรคตับแข็ง) เวลาที่เราหลงกิเลสตัณหา หลงโลกีย์ ชอบเสื้อผ้าสวยๆ ชอบเงินทองเยอะๆ เราก็ลืมอะไร (ลืมปัญญา) เห็นไหมว่าปัญญานั้นไม่ใช่ความชาญฉลาด ปัญญาต่างจากความชาญฉลาด และไม่ได้อยู่ที่ว่าจะต้องเป็นผู้ชายหรือผู้หญิง จะต้องเป็นคนแก่หรือคนสาวถึงจะตอบได้ ปัญญามีในคนทุกคนอยู่ที่เรานั้นจะนำออกมาใช้หรือเปล่า
ทุกคนมีมีดอยู่เล่มหนึ่งชื่อว่ามีดแห่งปัญญา ถ้าหากว่าไม่ลับบ่อยๆ จะคมหรือไม่คม (ไม่คม) บางคนกลัวการเจอปัญหาเป็นที่สุด เจอปัญหาแล้วรู้สึกกลัวมาก แต่ว่าปัญหานั้นมีไว้ใช้สำหรับลับปัญญาอันนี้ให้คมแกร่งขึ้น หากไม่เจอปัญหาแล้ว ปัญญานี้จะได้ใช้ไหม (ไม่ได้ใช้) ถ้าหากไม่เจอปัญหาแล้วปัญญานี้จะคมขึ้นหรือเปล่า (ไม่คมขึ้น) การบำเพ็ญธรรมนั้นต้องเจอความยากลำบากเป็นเรื่องธรรมดา เวลาที่ศิษย์ของอาจารย์นั้นอยากที่จะสอบเลื่อนชั้นต้องอ่านหนังสือก่อนสอบไหม (ต้องอ่าน) ถ้าหากเป็นคนที่ไม่ขยันเรียนก็ไม่สามารถที่จะสอบเลื่อนชั้นได้ การสอบนั้นเป็นเรื่องยากลำบากหรือเปล่า (เป็น) ถ้าสอบง่ายๆ ก็ไม่ใช่การสอบใช่หรือไม่ จะเล็กจะน้อยจะมากเท่าไร ก็ต้องมีความยากลำบากผสมปนเปอยู่ในนั้น เพราะฉะนั้นในยามที่เราเจอความยากลำบาก ต้องขอบคุณความยากลำบากเหล่านั้นที่ฝึกฝนใจเราให้แข็งแกร่งมากขึ้น
ในปัจจุบันนี้คนในสังคมมีมากมายหลายประเภท ปัญหาปากท้องก็ดี ปัญหาจิตใจก็ดี ปัญหาทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นรายรอบเรานั้นก็คือความยากลำบาก ขอให้เรานั้นฉวยโอกาสเหล่านี้มาฝึกฝนใจเราเอง ดังที่อาจารย์พูดไว้ คนเก่งคนดีเกิดขึ้นยามที่โลกวุ่นวายที่สุด ในตอนนี้โลกวุ่นวายมาก สิ่งศักดิ์สิทธิ์ตั้งแต่สวรรค์เบื้องบนลงไปถึงนรกเบื้องล่างนั้นต่างวุ่นวายไปหมดแล้ว มนุษย์วุ่นวายเท่าไหร่ เบื้องบนและเบื้องล่างก็วุ่นวายเท่านั้น ดูสิว่าความวุ่นวายที่เกิดขึ้นพร้อมๆ กันถึงสามโลกสามภพภูมินี้มากพอที่จะให้ศิษย์ของอาจารย์นั้นเลิกอยู่เฉยๆ แล้วออกมาช่วยคนได้หรือเปล่า ถ้าหากว่ายังไม่มากพอแสดงว่าศิษย์มองไม่เห็นความวุ่นวายต่างๆ นานาที่เกิดขึ้นในขณะนี้ เป็นเรื่องไกลตัว ศิษย์ก็คงไม่มีโอกาสเป็นพุทธะแล้ว เข้าใจไหม
พระนาจา : ศิษย์น้องเคยเห็นเวลาคนตีฆ้องหรือตีกลองไหม (เคย) ถ้าตีเบา เสียงก็เบาๆ แต่ถ้าหวดเต็มแรงเสียงก็ดังขึ้น ธรรมะก็เหมือนกลองใบหนึ่ง ถ้าศิษย์น้องตีเบาๆ เสียงก็จะเบา แต่ถ้าศิษย์น้องตีดังๆ เสียงก็ดังขึ้น แล้วกลองแห่งธรรมะนั้นก็อยู่ในตัวเราเอง เราอยากให้ธรรมะยิ่งใหญ่หรือเล็กกระจ้อยร่อย ขึ้นอยู่กับแรงที่เราตีกลองนั้น แรงที่เรากระทำต่อสิ่งๆ นั้น ศิษย์น้องออกไป ศิษย์น้องก็ต้องไปตีฆ้องแห่งธรรมะของตัวเอง ถ้าไม่ตีเลย ธรรมะก็จะไม่มีเลย ถ้าศิษย์น้องตีได้ดังก็ช่วยคนได้มาก มีโอกาสนำธรรมของตัวเองไปเผยแพร่ให้คนอื่นรับรู้ได้มาก วันนี้ศิษย์พี่เป็นแค่ผู้ที่ช่วยสอนตี ช่วยบอกว่าศิษย์น้องต่างมีธรรมะ แต่ขึ้นอยู่กับว่าศิษย์น้องจะนำธรรมะนี้ไปตีให้ดังหรือไม่ตีเลย ใช่หรือไม่ (ใช่)
บางครั้งเวลาเราจะทำสิ่งใด ต้องรู้จักยืดหยุ่น คำว่า “ยืดหยุ่น” ก็คือเวลาเราจะเดินไปซ้ายไปขวา ไปหน้าหรือไปหลัง เราต้องรู้จักยืดหยุ่นตามสภาวะ แต่การยืดหยุ่นนั้นคือ ต้องหันมามองที่ตัวเองก่อนที่จะชูช่อขึ้นไป ตัวเองต้องพร้อมก่อน ตัวเองพร้อม ถึงจะออกไปได้ ถ้าตัวเองไม่พร้อมการที่จะออกไปเผชิญก็ย่อมเป็นอันตราย ฉะนั้นจะทำสิ่งใดไม่ว่าจะเดินหน้าหรือถอยหลัง หรือไปซ้ายหรือไปขวาขอให้หันมามองที่ตัวเองก่อนดีหรือไม่ ตรวจสอบที่ตัวเองสักนิดหนึ่งได้หรือเปล่า
เราอยู่ในโลกนี้ศิษย์น้องมักชอบแสวงหาใช่ไหม สิ่งใดที่เป็นเงินเป็นทองเราชอบ แต่การหานั้นถ้าเกิดศิษย์น้องเป็นเหมือนบ่อน้ำที่ไม่มีก้นบึ้ง หาเท่าไรก็ไม่มีวันเต็ม หาเท่าไรก็ไม่มีวันเหลือไปให้คนอื่นใช่หรือไม่ ฉะนั้นเกิดเป็นคนแล้วยังมี ความอยาก เราก็ต้องหยุดยั้งความอยากให้เป็นด้วย หากความอยากในตัวตนนั้นไม่มีก้นบึ้ง น้ำจะมีวันไหลไปให้ผู้อื่นไหม เงินจะมีวันไปให้คนอื่นได้ไหม ไม่มีใช่หรือไม่ (ใช่) ก็เฉกเช่นเดียวกันเราจะทำอย่างไรให้เป็นคนที่รู้จักเผื่อแผ่ให้กับคนอื่น นั่นก็คือเราต้องรู้จักคำว่า “พอ” สำหรับตัวเรา น้ำยังมีก้นบึ้ง แล้วใจของเราไม่มีก้นบึ้งของคำว่า “พอ” บ้างเลยหรือ มีได้สิใช่หรือไม่ (ใช่) น้ำยังมีเลยแล้วใจจะไม่มีได้หรือ
พระอาจารย์ : เมื่อสักครู่นาจาพูดถึงเรื่องหนาวๆ อาจารย์จะขอเสริมหน่อย ถ้าหากว่าวันหน้า ครั้งหน้าอากาศหนาวขนาดนี้อีก ผู้หญิงก็ให้ใส่กางเกงซะไม่เป็นไร แต่ว่าต้องอากาศหนาวขนาดนี้เท่านั้นนะ เข้าใจหรือเปล่า ไม่อย่างนั้นอาจารย์เห็นข้างบนใส่ซะหนา ข้างล่างก็โล่งๆ ดูไปดูมาก็หนาวอยู่ดี ถ้าหากว่าอยากให้ร่างกายอบอุ่นต้องสวมถุงเท้า เพราะว่าเท้านั้นเป็นจุดศูนย์รวมของความอบอุ่นได้เหมือนกัน ทำให้ร่างกายเราอบอุ่นได้เหมือนกัน ฉะนั้นคนเดินได้ด้วยสองเท้า จะเดินไกลเดินใกล้ก็ใช้เท้านี้ ดูถูกเท้าได้ไหม (ไม่ได้) ดูถูกของที่เราเห็นว่าต่ำได้ไหม (ไม่ได้) มีแต่เราต้องเลียนแบบความต่ำอันนี้ เราต้องอ่อนน้อมถ่อมตน เวลาเราโค้งต้องมองไหม มองพื้น มองเท้าของเรา แล้วให้มองดูว่าเท้าเรานั้นใช้เดินก้าวไกลเท่าไรแล้ว แล้วจะใช้เดินไปอีกไกลเท่าไร แล้วยังเหลือเวลาให้เราบำเพ็ญอีกเท่าไร ชีวิตของเรานั้นอายุเท่าไรแล้ว อันนี้ขอให้ศิษย์นั้นพิจารณาเอง
พระนาจา : ศิษย์น้องทุกๆ คนในนี้รวมกัน เกินสองพันปีหรือยัง ใกล้จะถึงปีสองพันแล้ว ศิษย์น้องมีอะไรเป็นสองพันบ้าง ศิษย์น้องคิดว่าจะทำอะไรในปีใหม่บ้าง (เป็นคนดี, พยายามปฏิบัติธรรมให้ดีที่สุด) บางคนมักพูดว่าปีใหม่ก็เริ่มสิ่งใหม่ๆ แต่จะทำอย่างไรในเมื่อตัวเรายังเก่าอยู่เลย ทำอย่างไรให้ตัวเราใหม่ (ทำจิตใจ) ทำจิตใจแล้วก็พัฒนาความประพฤติ ไม่ใช่แค่เปลี่ยนเสื้อผ้าใหม่ให้ตามสมัย แต่เราต้องถามจิตใจเรา จริงๆ แล้วสิ่งศักดิ์สิทธิ์ไม่เห็นมีปฏิทินติดไว้บนฟ้าเลย ว่าวันนี้วันคริสต์มาส วันปีใหม่ วันตรุษจีน เพราะสิ่งศักดิ์สิทธิ์เห็นว่าทุกวันเป็นวันสำคัญ ทุกวันเป็นวันเริ่มต้นที่ดี ไม่จำเป็นว่าจะต้องรอสองพัน แต่เริ่มต้นตั้งแต่วันนี้ นับจากนาทีนี้หรือเริ่มต้นตั้งแต่ความคิดในใจนี้ มีอะไรที่คิดได้ใหม่ และคิดได้ดีบ้าง บ่อยครั้งที่เรามีชีวิตอยู่ ความคิดเก่าๆ มักจะนำพาให้เราเป็นคนเดิมๆ อย่างไม่ยอมแก้ไข เพราะฉะนั้นเราต้องดูความคิดของเราด้วยว่าความคิดของเรานั้นหากไม่ดี จะเปลี่ยนใจได้ดีไหม จะเปลี่ยนความประพฤติให้ดีขึ้นได้ไหม ไม่ได้ใช่หรือไม่ ศิษย์พี่เคยบอกไว้ว่าน้ำดีหรือความคิดดีๆ จะไล่น้ำไม่ดีหรือความคิดเสียๆ ได้ ก็ต่อเมื่อเอาดีมาล้างเสีย คนดีจะเกิดขึ้นในโลกไหม (ไม่เกิด) น้ำดีจะบังเกิดให้เห็นไหม ก็ไม่เกิด ฉะนั้นศิษย์น้องต้องขอเป็นคนยอมเอาน้ำดีขจัดน้ำเสีย เอาน้ำดีต่อสู้กับน้ำเสียในใจตนได้ไหม (ได้) ต้องเป็นคนที่สามารถเอาน้ำดีล้างน้ำเสียในใจตนได้หมด แล้วรู้หรือไม่ว่าตนมีน้ำเสียอะไรบ้าง หนึ่งหลงตัวเองเป็นที่หนึ่ง คิดว่าตัวเองเก่งที่สุด ดีที่สุด แม้จะสอบไม่ได้ที่หนึ่งก็ตามแต่ก็เก่งแล้ว แม้จะทำงานสู้บ้านโน้นไม่ได้ แต่ได้เงินเท่านี้ก็เก่งแล้ว ถ้าคิดอย่างนี้ศิษย์น้องจะไม่มีวันได้แก้ไข เพราะคิดว่าตนเองดีแล้ว คนอื่นสู้ไม่ได้ เราจะไม่มีวันได้ยินเสียงที่ดีจากคนอื่น แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่เรายอมรับว่าเรานั้นไม่ดี เรามีข้อเสีย การที่คนอื่นจะมาให้เราย่อมเป็นการง่าย เหมือนกับคนที่อวดตัวเองว่าเต็มแล้ว ดีพร้อมแล้วเพรียบพร้อมสมบูรณ์แล้ว จะมีใครอยากจะให้อะไรกับเราไหม ฉะนั้นเราต้องรู้จักเป็นคนอย่างไร (เป็นแก้วว่างๆ )ศิษย์พี่เคยได้ยินแต่ว่าเทน้ำลงในแก้ว บางคนก็แก้วว่าง บางคนก็แก้วเต็ม แก้วเต็มหรือแก้วว่างก็ยังดี แต่บางคนไม่มีแม้แต่แก้วให้รองรับอะไรเลย นี่แหละน่ากลัวที่สุด สองไม่เป็นคนเจ้าอารมณ์ อารมณ์อะไรบ้างที่เราชอบเป็น ชอบเป็นคนเจ้าอารมณ์ ไม่ดีเลย อารมณ์โกรธ ศิษย์น้องชอบเป็น เวลาโกรธเหมือนอะไร (เหมือนยักษ์) ที่เคยไม่มีเขี้ยวก็เขี้ยวโผล่ เวลาโกรธศิษย์พี่เปรียบเทียบง่ายๆ เหมือนฟ้าผ่า ถ้าลงถูกคนๆ นั้นก็แดดิ้น แต่ถ้าลงไม่ถูกคนๆ นั้นก็กระจัดกระจายหายไปหมด ไม่มีใครอยากอยู่ใกล้ศิษย์น้อง ฉะนั้นต้องรู้จักดับความโกรธในใจตนให้เบาบางลง ทำได้ไหม (ทำได้) อย่าเป็นคนที่เลือดขึ้นหน้าบ่อยๆ คนเราเวลาโกรธ เมื่อพูดออกมาก็ไม่น่าฟัง พูดออกมาหิมะยังละลายได้เลย อากาศหนาวๆ อย่างนี้ยังร้อนได้เลย ฉะนั้นอย่าโกรธ ต้องหัดเป็นคนสุขุม ใจเย็น อ่อนน้อม สุภาพ นิ่มนวล สุภาพอ่อนน้อม แต่ไม่ใช่อ่อนแอ อารมณ์โลภ เราชอบงกกัน ต้องงกให้ตัวเองมีเยอะๆ ถ้าศิษย์พี่ให้ศิษย์น้องมีเงินสักร้อยล้าน แต่ให้ศิษย์น้องไปฆ่าคนหนึ่งคน ศิษย์น้องเอาไหม (ไม่เอา) ถ้าศิษย์น้องค้าขายได้กำไรสิบบาท แต่แอบโกงเขา ทั้งที่จริงๆ แล้วแค่ห้าบาท ระหว่างได้เงินมาล้านหนึ่ง แต่ฆ่าคน ต่างกันแค่ความหนักเบาเท่านั้นเอง ใช่หรือไม่
ถ้าศิษย์น้องยังมัวห่วงเงินอยู่ งกกันอยู่ ศิษย์น้องก็จะทำบุญได้น้อยกว่าทำกุศล ถ้าเรายังบอกว่ากระเป๋ายังไม่เต็ม กระเป๋ายังว่าง ใส่ได้อีก ช่วงที่ใส่ก็เป็นช่วงที่ไปเบียดเบียนเขา แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่ศิษย์น้องบอกว่าพอแล้ว อิ่มแล้ว ไม่งกแล้ว โอกาสที่ศิษย์น้องจะไปเบียดเบียนเขา ขโมยของเขาหรือไปแอบเบียดบังเขามาก็น้อยลง แล้วเอาเวลาที่ไปเบียดบังไปสร้างกุศลไม่ดีกว่าหรือ ตอนนี้ทุกคนมักพูดว่ายังไม่พอ ยังไม่เต็ม แล้วกว่าจะพอ กว่าจะเต็ม จะเป็นเมื่อไหร่ เมื่อวานนี้ศิษย์ได้ยินว่าระหว่างตาย มีชีวิตกับมีเงิน ศิษย์น้องยอมมีชีวิต แต่ยอมไม่มีเงิน หลายๆ คนหากพูดว่ามีเงินเยอะๆ กับมีเงินน้อยๆ เราก็เลือกเงินเยอะๆ ใช่หรือเปล่า แต่ถ้าเงินเยอะๆ และกุศลน้อยๆ เราจะเลือกอะไร ศิษย์น้องว่าเป็นไปได้หรือไม่ว่าศิษย์น้องมีเงินเยอะๆ แล้วศิษย์น้องจะทำบุญได้เยอะ เป็นไปไม่ได้ ศิษย์พี่ไม่เคยเห็น ถ้าสมมติว่าได้เงินมาห้าล้าน สามล้านเก็บไว้ อีกล้านหนึ่งเก็บไว้ให้ห้องพระ อีกล้านหนึ่งเอาไปทำบุญบริจาค ความจริงห้าล้านต้องเอาไปให้เขาหมดเลย เพราะห้าล้านนี้ศิษย์น้องโกงเขามาทั้งนั้นเลย
ใครบอกได้บ้างว่าเรามีชีวิตอยู่โดยที่ไม่ได้ขโมยของใคร เป็นไปได้ไหม (ไม่ได้) เราขโมยมาทั้งนั้น ขโมยเวลาของฟ้าดิน ขโมยต้นไม้จากดิน ขโมยแม่น้ำ แต่ขโมยจากธรรมชาติ เราไม่สูญเสีย แต่เราจะสูญเสียก็ต่อเมื่อเราขโมยอย่างเกินเลยและเบียดบัง สมมติว่าเราเอาน้ำมาเกินเลยจากความจำเป็น และทำลายอีกน้ำหนึ่ง ก็แปลว่าเราทำลายเบียดบังธรรมชาติ ขโมยอย่างเดียวไม่พอ ยังทำน้ำเสียอีก มนุษย์นั้นมักเป็นอย่างนี้ ใช้แล้วมักใช้ประโยชน์ไม่เป็น ใช้แล้วก็ใช้เกิน มีแล้วก็มีไม่เป็น อย่างนี้ไม่ถูกต้อง
ปีใหม่นี้ถ้าหากยังงกและยังโกรธอยู่ ยังโลภอยู่ จะแก้ไหม เหลืออีกไม่กี่วันเอง วันหนึ่งตัดอย่างหนึ่งทันไหม (ไม่ทัน) วันหนึ่งให้ตัดว่าศิษย์น้องไม่โลภเลย ทำได้ไหม ทำยากเหลือเกิน ถ้าวันนี้ศิษย์น้องไม่ทำถึงเวลาที่ศิษย์น้องต้องไปจากร่างนี้ศิษย์น้องก็จะทำใจไม่ได้ แล้วศิษย์น้องก็จะไปอย่างทรมาน วันนี้ศิษย์น้องอาจจะยังไม่เห็น แต่ศิษย์พี่เห็นมาหลายคนแล้ว ยังห่วงโน่นห่วงนี่ เวลาจะออกจากร่างนี้ก็เลยไปด้วยความทรมาน ทำไมบางคนไปได้อย่างสบาย ไปได้อย่างปลอดโปร่ง ไปได้อย่างเป็นสุขเหมือนหลับ ก็เพราะว่าเขารู้จักปล่อยแล้วก็ละวางตั้งแต่ยังมีชีวิต ถ้าเกิดว่าต้องไม่มีชีวิตขึ้นมาทันทีศิษย์น้องทำใจทันไหม จึงบอกว่าต้องรู้จักเตรียมพร้อมไว้ตั้งแต่เนิ่นๆ เตรียมจิตใจไว้ให้เป็น คนที่กำลังว่าสวยๆ หล่อๆ ไม่แน่คนที่ผมดำนั้นก็ไปก่อนคนผมขาวใช่หรือไม่ (ใช่)
(พระอาจารย์เมตตาให้นำโอวาทครอบที่พุทธสถานสกุลหง จ. ชัยนาท คำว่า “สืบทอดคุณธรรม” ออกมา)
การที่เรานั้นจะบำเพ็ญธรรม คำว่า “ธรรม” ข้างหลังนั้นถ้าจะต่อเติมให้สมบูรณ์เต็ม ก็อาจจะได้ชื่อว่าเป็นคุณธรรมก็ได้ เมตตาธรรมก็ได้ กตัญญุตาธรรมก็ได้ สัตยธรรมก็ได้ จริยธรรมก็ได้ สัจธรรมทั้งหลายก็คือความเป็นจริง เมื่อเราอยากที่จะสืบทอดคุณธรรม คือ สืบทอดสิ่งที่เป็นเมตตาธรรม กตัญญุตาธรรม จริยธรรม ทุกอย่างที่ลงท้ายด้วยธรรม ก็ล้วนคือ คุณธรรมทั้งสิ้น
(พระอาจารย์เมตตาประทานโอวาทซ้อนโอวาท คำว่า “แห่งปราชญ์โบราณ” )
ทำไมต้องเป็นคุณธรรมของปราชญ์โบราณ ทำไมไม่เป็นคุณธรรมของคนสมัยนี้ เพราะว่ามีคุณธรรมของคนสมัยนี้ไม่ใช่คุณธรรมที่แท้จริง แต่เป็นคุณธรรมเพื่อทรัพย์สินเงินทอง เป็นคุณธรรมเพื่อได้หน้าได้ตา เป็นคุณธรรมเพื่อตนเอง ฉะนั้นจึงบอกว่าให้ “สืบทอดคุณธรรม แห่งปราชญ์โบราณ” เพราะว่าปราชญ์โบราณนั้นมีคุณธรรมอันเลื่องลือ แม้แต่ศิษย์ซึ่งอยู่ในสมัยนี้ยังได้ยิน แสดงว่าเลื่องลือตั้งแต่อดีตมาถึงปัจจุบันและจะเลื่องลือไปจนถึงอนาคต เพราะว่าท่านเหล่านั้นสร้างคุณธรรมต่างๆ ขึ้นมาด้วยความจริงใจ ด้วยจิตเดิมแท้อันสุกใส จิตของเราตอนนี้ไม่มีความสุกใส ไม่สุกสว่าง เปรียบเหมือนพระอาทิตย์ที่อยู่หลังเมฆ แต่ถามว่าพระอาทิตย์ที่อยู่หลังเมฆนั้นเป็นพระอาทิตย์หรือไม่ เมื่อพระอาทิตย์พ้นออกจากเมฆดำนั้นๆ พระอาทิตย์ก็เหมือนเดิม ตอนนี้ศิษย์รอที่จะเหมือนเดิมอันนั้น แต่จะรอให้ลมพัดเมฆอันนั้นไปเห็นจะไม่เข้าท่า ศิษย์จะต้องหมั่นวิ่งออกมาจากก้อนเมฆดำๆ เหล่านั้น ทำได้ไหม
ในเวลาอีกไม่ถึงหนึ่งสัปดาห์ก็จะถึงวันปีใหม่แล้ว อาจารย์เน้นเรื่องนี้มาก วันปีใหม่เป็นวันดี เพราะว่าวันปีใหม่มีคำว่า “ใหม่” ขึ้นมา ฉะนั้นอยากจะให้ศิษย์ทุกคนนั้นเริ่มต้นทำตนเป็นคนใหม่ แม้ว่าจะต้องฝืนใจบ้างก็ยังต้องทำ เพราะหากว่าเรานั้นอยากที่จะทานข้าว แต่เราไม่อยากลุกขึ้นมาทานเราจะได้ทานไหม เวลาที่เราอยากสอบได้ที่ดีๆ เราไม่ยอมที่จะอ่านหนังสือเราจะสอบได้ที่ดีไหม เวลาที่เรานั้นจะให้ลูกหลานของเราดีแต่เราขี้เกียจทำตนเป็นคนดีลูกหลานของเราจะดีไหม เหมือนเรายังสูบบุหรี่จะเรียกให้คนอื่นงดสูบได้ไหม เราเรียกให้คนอื่นกินเจแต่เรายังไม่กินได้ไหม (ไม่ได้) เพราะฉะนั้นการที่เราจะเข้าสู่ปีใหม่ ขอให้เรานั้นทำตนเป็นคนใหม่ เลิกเป็นคนฟุ้งซ่าน เลิกเป็นคนที่เหลวไหล เลิกเป็นคนที่ไร้สาระ เลิกเป็นคนทำตัวน่าเบื่อ เลิกคุยกับคนอื่นไม่รู้เรื่อง
ขอให้เรานั้นบำเพ็ญธรรม บำเพ็ญให้ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นไปตามธรรมชาติของศิษย์ ซึ่งเดิมแท้ธรรมชาติของมนุษย์ทุกคนนั้นเป็นธรรมชาติอันงดงามและเป็นธรรมชาติอันสว่างใส เมื่อผู้อื่นสว่างใสแล้ว ตัวเราก็สว่างใสเช่นเดียวกันใช่หรือไม่ อาจารย์นั้นเคยมีร่างกายเป็นคนและอาจารย์ได้ใช้โอกาสที่เกิดเป็นคนนี้บำเพ็ญสำเร็จไปเป็นพุทธะ แล้วศิษย์ของอาจารย์ เจ้าได้ขึ้นชื่อว่าเป็นศิษย์ของอาจารย์แล้ว เจ้าจะต่างกับอาจารย์มากไหม คงไม่มากใช่หรือไม่ ต่างคนต่างมีข้อดี ข้อเสีย อาจารย์สอนเสมอว่า ถ้าไม่อยากจะมีเรื่อง ไม่อยากจะทะเลาะกับใคร ถ้าเจ้าอยากอยู่อย่างสุขสบายให้เอาข้อดีต่างๆ นั้นเข้าหากัน ส่วนข้อเสียของผู้อื่นนั้นให้อภัยเสีย อยากที่จะช่วยให้ผู้อื่นดีได้เจ้าต้องดีก่อน อยากจะช่วยให้ผู้อื่นนั้นก้าวขึ้นไปอีกสามก้าว เจ้าต้องก้าวสี่ก้าว ถ้าหากว่าอยากให้ผู้อื่นก้าวสามก้าวแต่ศิษย์ก้าวสองก้าว ศิษย์คงช่วยผู้อื่นไม่ได้
(พระอาจารย์เมตตาให้นักเรียนร่วมกันร้องเพลงพระโอวาท)
เพลงนี้อาจารย์มอบไว้ให้กับศิษย์ที่มีความเหนื่อยใจ เหนื่อยที่งานธรรมะนั้นมีมากมายแต่ไม่สมหวัง เมื่อเราไม่สมหวังเราจะมีความคิดชั่วแล่นขึ้นมา บางคนคิดเลิกไปเลย บางคนหลบไปเลย บำเพ็ญอยู่คนเดียวก็ได้ แต่วิธีการเหล่านั้นเป็นวิธีการที่อาจารย์ไม่เคยคิดที่จะทำเลย จะมีใครถามบ้างว่า อาจารย์นั้นเหนื่อยไหม อาจารย์เหนื่อยใจไหม ยกตัวอย่างอาจารย์มาวันนี้ก็ยังมีคนไม่เข้าใจอาจารย์ ยังมีศิษย์ที่สงสัยอยู่มากมาย อาจารย์นั้นไม่ปลอบตัวเอง อาจารย์ไม่อยากให้ศิษย์เป็นคนที่คิดอะไรชั่วแล่น อย่างน้อยใจนั้นควรต้องคิดได้ ในใจของเรามีปัญญาอยู่ อย่างน้อยใจของเรานั้นต้องคิดได้ อยู่ที่ว่าศิษย์นั้นจะเชื่อความคิดนี้ของตัวเองไหม มนุษย์ทุกคนนั้นมีมโนธรรมสำนึกเป็นฐานและเป็นฐานที่มั่นคงที่สุดในใจของเจ้าด้วยซ้ำ เพียงแต่ใจดวงนี้ก็เหมือนกับพระอาทิตย์หลังเมฆ เป็นเรื่องยากที่จะหาใครสักคนหนึ่งมาเข้าใจเรา แต่เป็นเรื่องง่ายที่ศิษย์นั้นจะเข้าใจตัวเองและรู้จักตัวอง เมื่อเราได้รู้จักตัวเองต่อให้ปัญหาสูงเท่าเมฆก็ผ่านไปได้
“ใจคนร้อนรนเกิดปัญหาไปทำใจเย็นเย็นเถิดหนา” มีปัญหามากมายเกิดจากความใจร้อนของเรา ให้ทำใจของเรานั้นให้เย็น อย่าเป็นคนที่ใจมีอุณหภูมิสูง เพราะถ้าหากว่าเรานั้นใจร้อนทุกสิ่งทุกอย่างจะยิ่งแย่กว่านี้ การที่เรานั้นจะอยู่ในโลกนี้ อันดับแรกเราต้องรู้จักตนเองก่อน แล้วค่อยไปรู้จักคนอื่น ทำความดีเท่าที่เราทำได้ ทำความดีเท่าที่เรามีโอกาสนั่นเป็นสิ่งที่ศิษย์สมควรทำที่สุด
“จะทำสิ่งใดจงคิดหน้าหลัง ไม่ไร้ความหวังในยามต้องฝ่า” จะทำอะไรก็ตามขอให้คิดหน้าคิดหลังให้ดีๆ เวลาจะฝ่าไปอย่าคิดว่าเราทำไม่ได้ อย่าไร้ความหวัง การฝ่าฟันนั้นเป็นเรื่องยาก แต่การลองดูนั้นไม่เสียหาย
“เก็บความน้อยใจ เก็บเอาน้ำตาสร้างค่าให้กับวันนี้” คนทุกคนมัวน้อยใจจนไม่เป็นอันทำอะไร อย่าน้อยใจเลยนะ ใครทำสิ่งไหนก็จะได้สิ่งนั้น ใครทำมากได้มาก ใครทำน้อยได้น้อย ใครไม่ทำก็หยุดอยู่กับที่ จะเป็นพุทธะชาตินี้หรือจะเป็นปุถุชนต่อไปอีกหลายๆ ชาติ หรือจะเวียนต่ำลงไปอีกนั้นขึ้นอยู่กับเรา
“ศิษย์เอยโลกนี้ปลอมนั้นไม่ทน” ปลอมคืออะไรบ้าง กายของเรานี้เป็นกายปลอมหรือเปล่า ทำไมถึงบอกว่ากายนี้ปลอมทั้งๆ ที่เราตีเขาๆ ก็เจ็บ เพราะว่าชีวิตนี้อยู่ได้อย่างมากก็ร้อยปี มีบุญหน่อยก็อยู่ได้มากกว่านั้นสุดท้ายกายนี้เป็นของเราไหม (ไม่เป็น) ยิ่งไม่ต้องพูดถึงเรื่องเงินทองทรัพย์สิน เพราะว่าสิ่งเหล่านี้ยิ่งอยู่ไม่ได้ใหญ่เลย เงินอยู่กับศิษย์ไม่เกินหนึ่งปีเลยใช่หรือเปล่า เวียนเข้าเวียนออก เวียนออกเวียนเข้า เป็นของปลอมที่ยิ่งกว่าปลอม แล้วจะเอาสาระอะไรกับสิ่งเหล่านี้ มีความพยายามมากมายแต่อย่าพยายามเพื่อที่จะได้เงินทองลาภยศ เพราะเมื่อใดที่เราได้ลาภยศเงินทองเหล่านี้มา ความพยายามของเรานั้นก็จะกลายเป็นความว่างเปล่า ซึ่งเรานั้นรู้สึกว่าไม่มีค่าอะไรเลย แล้วจะมีประโยชน์อะไร ชีวิตของเรานี้ให้พยายามในสิ่งที่เป็นความอิ่มใจ เป็นความอุ่นใจจะดีกว่า
“ศรัทธาจากใจ ไม่ปองแข่งขัน” ทุกคนมีความศรัทธา แต่เป็นความศรัทธาที่จริงแท้หรือเสแสร้ง ศรัทธาด้วยปัญญาหรือศรัทธาด้วยความรู้สึกมีกิเลส ความศรัทธานั้นไม่สามารถเอามาแข่งขันกันได้ ไม่สามารถบอกว่าใครมีความศรัทธามากกว่ากันได้ แม้แต่สิ่งศักดิ์สิทธิ์เองมองไปยังไม่รู้เลย เพราะว่าสามปีแรกมีใจแต่หลังจากนั้นไม่รู้ ไม่รู้ใจดวงนั้นหายไปไหน จึงบอกว่ารักษาใจของเราที่เป็นใจเริ่มแรกในยามมีใจนั้นไว้ให้ดี เพราะว่าใจดวงนี้มีค่ามากที่สุด ยามใดที่เรานั้นมีกำลังใจในการช่วยคนมากที่สุด ให้รักษาใจนั้นไว้ให้อยู่คู่กับเราไปตลอดการบำเพ็ญ แล้วเจ้าจะไม่ท้อ ไม่รู้สึกอยากจะเลิกบำเพ็ญเลย
รู้ไหมว่ากลับไปไหน เวลามองออกไปข้างนอกมีคนตั้งมากมายในโลกนี้ที่เต็มไปด้วยความวุ่นวายอลหม่าน บางครั้งศิษย์ของอาจารย์ก็ร่วมไปในความอลหม่านนี้ด้วย หวังเป็นอย่างยิ่งสองวันนี้ถึงต้นไม้ไม่โตแต่เมล็ดฝังลงดินได้ดี บำเพ็ญให้ดีนะ อาจารย์นั้นไม่ได้มีเวลามาพบศิษย์บ่อยครั้ง โอกาสสั้นๆ แต่หวังว่าศิษย์นั้นจะจดจำไปนานแสนนาน
(พระนาจาเมตตาส่งเสริมอาจารย์ถ่ายทอดเบิกธรรม)
บำเพ็ญนะ ศิษย์พี่รักศิษย์น้องทุกคน อาจารย์ก็รักศิษย์น้องทุกคน เราเหมือนครอบครัวเดียวกัน เราอย่าได้ทิ้งกันนะ งานยังเหลืออีกมากตั้งใจทำกันให้ดีๆ นะ อยู่หน้าเขาแล้วอย่าดื้อมาก มีแต่ความเมตตา มีแต่ความอ่อนน้อม ถึงจะนำพาคนอื่นเขาได้ ถึงจะชนะใจเขาได้ทุกๆ คน ชนะใจเขาแค่เพราะว่าเป็นผู้นำนั้นไม่มีประโยชน์ แต่ต้องชนะได้ทั้งใจเขา รักเขาให้ได้เหมือนพ่อแม่เขาอีกคนหนึ่ง ศิษย์น้องเป็นพ่อแม่เขาเหมือนกัน ต้องทำได้นะ
พระอาจารย์ : อีกไม่กี่วินาทีข้างหน้า เราศิษย์อาจารย์จากกันไปไกล รักษาตัวเองให้ดีๆ มีน้ำใจกับผู้อื่น อย่าดูแคลนคนอื่น
พระนาจา:อย่าดื้อนะ บำเพ็ญดีๆ อย่ายอมแพ้
พระอาจารย์ : รักษาสายทองของเราให้ดีๆ รักษาตัวเราให้ดีๆ จำที่อาจารย์พูดไว้